Saturday, February 11, 2023

MUTUAL ASSURED DESTRUCTION (MAD) VÀ THẾ CHIẾN 3

 Chào bạn đọc

HOA KỲ VÀ NATO vừa công bố một cuộc viện trợ KHỔNG LỘ QUÂN SỰ CHO UKRAINE hứa hẹn cuộc chiến Ukraine sẽ gia tăng lên mức thang to lớn khi chiến trường Nga/Ukraine bước sang NĂM THỨ 2


Chiến tranh Nga/Ukraine càng lúc càng tăng cường độ  không hề suy giảm. Ngày 24/2/2023 đánh dấu tròn 1 NĂM PUTIN XÂM LĂNG UKRAINE thế giới đang nín thở khi cục diện chiến trường Nga/Ukraine không hề giảm bớt mà nóng lên toàn diện.

NATO đang gửi chiến xa hạng nặng cho Ukraine. Hoa Kỳ đã cung ứng các hỏa Tiễn Tầm xa hơn HIMARS và chiến xa Abraham M-1 cho Ukraine. Cuối tháng HAI này TT Joe Biden sẽ thăm Ba Lan đánh dấu 1 năm Hoa Kỳ và NATO viện trợ cho Ukraine đẩy lùi cuộc chiến của NGA

Chiến trường Ukraine càng nóng hơn sau chuyến thăm ANH PHÁP Bỉ của TT Zelensky. 

Putin sẽ trưng dụng thêm 500,000 quân và tiếp tục đổ các tân binh vừa qua vào "lò xay thịt" Barkmut quyết 'lấy thịt dè người' giành thắng lợi khi cuộc chiến gần tròn MỘT NĂM

MỘT LIÊN MINH ÁC QUỶ ĐANG THÀNH HÌNH ĐÓ LÀ TRỤC NGA-TRUNG CỘNG-IRAN- BELARUS-BẮC HÀN 

PHẢI CHĂNG ĐÓ LÀ MỘT SỰ THẬT CHO THẾ CHIẾN 3 ĐANG HÉ DẠNG Ở ĐƯỜNG CHÂN TRỜI?

CÔNG LUẬN ĐANG HỎI MỘT CÂU HỎI MÀ THẾ GIỚI KHÓ LÒNG NÉ TRÁNH KHI NHÌN VÀO KHO VŨ KHÍ HẠT NHÂN GHÊ SỢ CỦA CÁC PHE HIỆN NAY

CÂU HỎI ĐẦU TIÊN KHÔNG PHẢI LÀ LIỆU PUTIN CÓ BẤM NÚT HẠT NHÂN TẤN CÔNG MỸ HAY CHĂNG MÀ 

* KHI NGA TẤN CÔNG NGUYÊN TỬ VÀO HOA KỲ, THÌ HOA KỲ SẼ PHẢN ỨNG RA SAO?

CÂU TRẢ LỜI 

-MỸ SẼ 100%  TẤN CÔNG HẠT NHÂN LẠI VÀO NGA NGAY LẬP TỨC CỘNG THÊM CẢ KHỐI NATO CŨNG ĐƯỢC KÍCH HOẠT ĐỒNG LOẠT

================================ 

            CHIẾN TRANH HẠT NHÂN CUỘC CHIẾN HOÀN TOÀN KHÔNG CÓ KẺ CHIẾN THẮNG 

TOTAL UNWINABLE WAR

*

2 THUẬT NGỮ TOTAL UNWINABLE WAR VÀ  "MUTUAL ASSURED DESTRUCTION" 

đồng nghĩa rằng dù bất cứ phe nào bấm nút khai hỏa hỏa tiễn hay vũ khí hạt nhân nào dù trước hay sau đều chuốc lấy sự tự sát đồng loạt cả hai.


Không có phe nào chiến thắng trong cuộc THẾ CHIẾN 3 với sức mạnh vũ khí nguyên tử song phương  hay đa phương. Đây là cuộc chiến HOÀN TOÀN KHÔNG CÓ KẺ CHIẾN THẮNG (total unwinable war)


Nga ĐÃ cho thử hỏa tiễn liên lục địa đa đầu Sarmart vào ngày 20/4/2022 đạt độ xa 6000 km Putin khoe  KHOANG là hỏa tiễn siêu nhanh bất khả chiến bại 
The Sarmat intercontinental ballistic missile is launched during a test at Plesetsk cosmodrome in Arkhangelsk region, Russia, in this still image taken from a video released on April 20, 2022 [Russian Defence Ministry/Handout via Reuters

MAD viết tắt từ Mutual Assured Destruction có nghĩa là các siêu cường hạt nhân CHẮC CHẮN SẼ HỦY DIỆT LẪN NHAU nói cách khác là cả hai đều chết khi cùng xảy ra chiến tranh hạt nhân và triệt hạ nhau


Chiến tranh hạt nhân một vấn đề sinh tử của toàn thể nhân loại cũng như được nhắc lại nhiều NHẤT LÀ lúc Putin xua đại quân xâm lăng Ukraine. Đồng lúc cường độ cuộc chiến Nga/Ukraine tăng cao, phía Nga đã liên tục "rung thanh kiếm hạt nhân" (nuclear saber) ra đe dọa thế giới. Thật vậy, thế giới đang lo sợ cuộc chiến Ukraine lan rộng sẽ đưa đến chiến tranh hạt nhân.


Thực ra trong chiến lược răn đe hạt nhân (nuclear deterence) bao lâu nay, các nhà nghiên cứu quân sự từng nhắc đến lý thuyết Mutual Assured Destruction (MAD) tạm dịch là CHẮC CHẮN HỦY DIỆT LẪN NHAU nó đồng nghĩa là cả hai phía đều bị tiêu diệt BẤT KỂ dù có  bấm nút trước hay sau.


*

cập nhật số lượng vũ khí hạt nhân thế giới 2022


NGƯỜI VIẾT CŨNG XIN NHẮC LẠI THUẬT NGỮ MUTUAL ASSURED DESTRUCTION (MAD)


MAD là gì?


MAD viết tắt từ Mutual Assured Destruction tạm dịch là Chắc Chắn Hủy Diệt Lẫn Nhau. Đây là lý thuyết hai siêu cường đều đi tới tiêu diệt lẫn nhau bằng cuộc chiến hạt nhân, bất kể ra tay trước hay sau. Nói về lý thuyết, trong điều kiện để đi đến vấn đề Chắc Chắn Hai Phe Sẽ Tiêu Diệt Lẫn Nhau trong một cuộc tấn công hạt nhân. Một siêu cường hạt nhân sẽ đối diện với một cuộc phản công toàn diện của siêu cường bị tấn công qua sử dụng hệ thống báo động từ xa, hỏa tiễn tự động, bom hạt nhân phóng từ trên không, tàu ngầm có chứa hỏa tiễn hạt nhân. Cuộc tấn công và phản công này dẫn đến sự tàn phá hoàn toàn cả hai phe. Như thế rõ ràng cả hai đều  Chắc Chắn Hủy Diệt Lẫn Nhau được viết tắt là MAD.


Trên cũng là một phần lý thuyết trong chiến lược răn đe quân sự mà phe này dọa phe khác bằng đòn trả đũa nếu phe kia tấn công trước. Sau những năm 1960 Chiến tranh Lạnh giữa Liên Xô và Hoa Kỳ vào cuối những năm của thế kỷ 20 đều nêu bật lý thuyết này để răn đe lẫn nhau. Hiện lý thuyết này vẫn đậm nét giữa 2 lực lượng hạt nhân hàng đầu thế giới là Mỹ và Nga.  MAD cũng là lý thuyết và là lý do để Do Thái phát triển hỏa tiễn hạt nhân nhưng Do Thái cố tình che đậy úp mở chuyện này.Theo tạp chí Asian Affairs, Trung Cộng là siêu cường thứ ba về hạt nhân không có khả năng MAD này do kho vũ khí họ nhỏ hơn so với hai Nga và Mỹ nên không có khả năng đáp trả tương xứng để Chắc Chắn Hủy Diệt Lẫn Nhau được.


MAD không thể phát huy ý nghĩa nếu hai nước chênh lệch khả năng Hạt Nhân.  Ví dụ các quốc gia bất hảo như Iran và Bắc Triều Tiên với số lượng đầu đạn ít hơn thì họ chỉ hi vọng là làm cho đối phương thiệt hại nặng nề trước khi họ bị phản công tiêu diệt.


Thuật ngữ “Chắc Chắn Hủy Diệt lẫn nhau” sử dụng đầu tiên vào những năm 1960 lúc Bộ Trưởng QP Robert McNamara từng phục vụ dưới thời Kennedy và Johnson. Theo Britannica, cụm từ dài thêm thành Mutual Assured Destruction được nhà phản đối chính sách đó là Donald Brennan, ông cho rằng lý thuyết này chẳng bảo đảm lợi ích quốc phòng của Hoa Kỳ trong lâu dài. Ông McNammara từng ước tính lực lượng tấn công hạt nhân với sức nổ tương đương 400 megaton TNT của vài trăm hỏa tiễn hạt nhân là cần thiết để bảo đảm khả năng RĂN ĐE HẠT NHÂN hiệu quả.


Càng về sau yêu cầu của số lượng MAD tăng nhanh theo thời gian. Vào thời cố TT Carter vào năm 1977, MAD cần tới 20,000 đầu đạn hạt nhân. Cũng trong khoảng thời gian đó, chính quyền Hoa Kỳ lại giảm kho vũ khí hạt nhân xuống 5000 đầu đạn, giữa thập niên 1990 còn giảm xuống chỉ 2,500. Điều này ẩn chứa các kho vũ khí khác phải có để thay thế. Chỉ những con số này cũng đã vượt qua con số đủ để GÂY THẢM HỌA CHO HÀNH TINH ĐỊA CẤU . Theo nghiên cứu của Buletin of the Atomic Sciences Báo cáo về khoa học Nguyên Tử chỉ cần 100 vụ nổ nguyên tử kích cỡ Hiroshima hay Nagasaki thì cũng đủ tạo ra MÙA ĐÔNG HẠT NHÂN trên hành tinh chúng ta nghĩa là nhiệt độ sẽ giảm thấp so với thời kỳ tiểu băng hà. (thời kỳ băng giá địa cầu)


Dĩ nhiên chưa từng thử nghiệm lý thuyết MAD này trên thực tế; do nếu thực tế thì không còn phe nào còn sống. Nhưng dù sao MAD đã ngăn chận được nhiều phen suýt xảy ra  kể từ sau vũ khí nguyên tử ra đời vào thập niên 1940 đến nay. Nhưng MAD cũng dẫn đến Chiến Tranh Lạnh giữa Hoa Kỳ và Liên Xô khi cả hai đều gia tốc chi những ngân khoản quá lớn cho việc chạy đua và phát triển vũ khí hạt nhân cho đến nay.


Theo BBC News thì khái niệm MAD còn lâu hơn sự ra đời của vũ khí hạt nhân. Vào thế kỷ 19 văn gia Wilkie Collins và Jules Vere suy đoán quá trình công nghiệp hóa chiến tranh sẽ tạo nên các lực lượng quân sự hùng mạnh nhất thế giới, mạnh đến mức chính các quốc gia sở hữu các đội quân này lại tự bế tắc mãi mãi. Dĩ nhiên cả hai đều mạnh nếu ra tay thì cả hai đều bị tiêu diệt. (Mutual Destruction). Các nhà phát minh quân sự ví dụ Richard Gatling người phát minh ra súng Gatling; Alfred Nobel phát minh ra thuốc nổ, Nikota Tesla đang phát minh ra vũ khí chùm hạt đều cho rằng phát minh của họ sẽ khiến cho hai bên đều bị tiêu diệt.          

      số đầu đạn hạt nhân thế giới hiện nay 

***

Khái niệm về MAD còn được đưa vào phim ảnh. Có hai bộ phim nổi tiếng vào năm 1964 vào lúc sự căng thẳng Chiến Tranh Lạnh giữa Liên Xô và Hoa Kỳ lên đến đỉnh điểm; bộ phim đề cập tới sự vô tình được thực hiện từ kho vũ khí hạt nhân khổng lồ và sẵn sàng xóa sổ cả hai nước. Hai bộ phim đó chúng ta nên tìm xem lại là Dr strangelove hay How I Learned to Stop Lorying and Love the Bomb, cuối cùng là Fail Safe- bộ phim kinh dị do Sidney Lumet đạo diễn. Cả hai bộ phim sau đều kết thúc bằng MAD mặc dù chỉ dành cho Moscow và New York như trong “Fail Safe”.


***

Thời gian trôi qua, kể từ lúc Chiến Tranh Lạnh kết thúc, các siêu cường đi tới các  bước hạn chế số lượng vũ khí hạt nhân. Đến năm 2004, báo cáo của Viện Nghiên Cứu Chiến Lược Hoa Kỳ tuyên bố: “Tư duy về MAD dường như đang suy giảm” khi Hoa Kỳ đi vào hướng phát triển vũ khí hạt nhân thiên về tính CHÍNH XÁC hơn là số lượng đầu đạn để giảm đi con số chết chóc của con người trong cuộc tấn công hạt nhân nếu xảy ra.


Nhưng mối đe dọa của MAD là vẫn thật. Theo Liên Đoàn các Khoa Học Gia Mỹ, tổ chức này là vô vụ lợi thành lập rất lâu vào năm 1945 do các khoa học gia và kỹ sư từng phục vụ trong Dự Án Manhattan họ từng phát triển quả bom nguyên tử đầu tiên, họ báo cáo rằng tính đến năm 2022 hôm nay có tới tổng số 12,700 đầu đạn hạt nhân thuộc 9 quốc gia: Hoa kỳ, Nga, Vương Quốc Anh, Pháp, Trung Hoa, Ấn Độ, Pakistan, Do Thái,và Bắc Hàn.


Hiện phần lớn số đầu đạn này trong tay hai siêu cường Mỹ và Nga nắm giữ, mỗi bên theo ước lượng có hơn 4000 đầu đạn.


Than ôi, theo tạp chí Safety vào năm 2018, chỉ ngần ấy đã QUÉT SẠCH CON NGƯỜI TRÊN TRÁI ĐẤT CHÚNG TA

 

ĐHL  BIÊN SOẠN

 

NGUỒN THAM KHẢO


Mutual assured destruction | Definition, History, & Facts | Britannica

What Is Mutually Assured Destruction? (thoughtco.com)

What is mutual assured destruction? | Live Science

Mutual assured destruction - Wikipedia


U.S., NATO countries announce massive weapons package for Ukraine

U.S., NATO countries announce massive weapons package for Ukraine : NPR


 

MÂY & MƯA CHUYỆN CHẲNG ĐƠN THUẦN HƠI NƯỚC GẶP LẠNH

 


Chào bạn đọc

Người California hơn chục năm nay sống trong tình cảnh hạn  hán. Trận hạn dài lịch sử kéo dài cả chục năm đang làm các hồ chứa nước trơ đáy. Hạn hán đang làm cháy không biết bao nhiêu là diện tích cây rừng cùng đe dọa đến nông nghiệp và sinh hoạt đời thường. California liên tục đưa ra tình trạng khẩn cấp về hạn hán nghiêm trọng.
Mưa vừa trở về, nhưng chưa kịp mừng thì trời đã ngưng mưa? 
Hơn bao giờ hết con người cần MƯA và nếu thế trước tiên ta phải cần có MÂY 



                       HỒ CALIFORNIA TRƠ ĐÁY 

***


Ngay c trong ca dao, người xưa cũng biết ngắm mây, ri li "tc cnh sinh tình'" rồi đi đến ước ao:

Trên tri có đám mây xanh,

 gia mây trng chung quanh mây vàng

Ước gì anh ly được nàng,

Đ anh mua gch Bát Tràng v xâ...

Mà lạ! cũng có mây thì trước sau chi cũng có mưa. Nhưng văn hc ta mà dùng ch 'mây mưa' trong du nháy ('...'), ví d "làm chuyn 'mây mưa'" thì vn đ li rc ri to!? Do đây không phi là mưướt áo, ngp đường mà là 'chuyn khác' cơ!?

Hôm nay bun bun, người viết xin viết vài dòng v chuyn MÂY - đơn thun là mây thôi- ch chng dám 'mây mưa' trong du nháy chút nào.

MÂY-MƯA CHUYỆN KHÔNG ĐƠN THUẦN DO HƠI NƯỚC GẶP LẠNH MÀ THÔI

MÂY TO NHƯ TH NÀO?

A! chuyn xưa ri nghe Tám ! hi tiu hc Tám đã hc ri mà? không phi ao h sông bin ban ngày có mt tri, nóng, bc hơi , hơi nước t li thành mây ..mây gp lnh thành mưa, ri nước chy ra sui , ra sông , sông chy ra bin hay sao?

Chuyn ngó vy mà không đơn gin vy.

V khoa hc mun mây thành lp phi có 3 yếu t chính:

1-Nước

2- HẠT VÂN TỬ (cloud condensation nuclei CCN); các hạt này rất nhỏ , đường kính chỉ bằng chưa bằng 1 phần triệu của mét (~ 0.1micromet) hay bằng 1/100 của HẠT MÂY (cloud droplet). Trên mặt bằng của HẠT VÂN TỬ- hơi nước sẽ đông bám vào đó.

 Người ta gọi các hạt này là AEROSOL  tức là hình thức các loại  bụi núi lửa, tinh thể muối, bụi sa mạc, bụi ô nhiễm vân vân... 
Không có Aerosol thì không thể có hạt vân tử thì sẽ không có hạt mây và từ đó không có hạt mưa? Như vậy Aerosol là điều kiện đầu tiên để có Mây và tạo mưa.



các phân t nước  trong không khí quá nh (0.0001micron hay 1/10.000.000.000 m) không đ lc ni , trong lúc mây cn nhng hVÂN TỬ có kích thuc (1 micron  hay 1/triệu của mét ) mi có lc ni mi to ra mây. 


  Như vy các phân t nước cn nhng mt nào đó đ " bu li"? , quý bạn tưởng tưởng hàng triu con ong bu li trên mt trái 'banh lơ lng' (aerosol) đ tao thành mVÂN TỬ..1 micron (1 phn triu mét ) Các 'trái banh' cc nh (aerosol) đó là gì? người viết xin lập lai,  là nhng ht bi t núi la, t không khí, t các trn ha hon , t ô nhim ... không có các ht này thì không có nuclei. Các nuclei có đc tính rt hp th các phân t nước (hygroscopic) và là mt b mt cho các phân t hơi nước đông li (hóa lng) Rt nhiVÂN TỬ mi to thành mt HẠT MÂY.


HẠT MÂY  có đường kính khong 0.02mm  hay 0.01mm trong lúc mt ht mưRaindrop  có đuòng kính khong 2 mm . Đó là so sánh kích thuc.

  Như thế các ht mây  bên trong nó có c các ht bi các loi , các tinh th mui t đi dương bay lên ...

*TÓM LI nhiu hvân t to thành mht mây, nhiu ht mây to thành 1 ht mư.

    vân t >>>>  ht mây >>>>>>>ht mưa


 độ đường kính 3 loại HẠT:

 - VÂN TỬ = 0.0002mm 
- ht mây  = 0.02 mm
- ht mưa   = 2 mm

Tóm lại:
Các phân tử hơi nước sẽ bám vào một aerosol cho ra 1 hạt vân tử (condensation nuclei) nhiều hạt vân tử tạo thành 1 hạt mây (cloud droplet) nhiều hạt mây sẽ cho ra 1 hạt mưa (raindrop)


3-NHIT ĐỘ là phn quan trng cu to mây

 

Nhit đ là phn quan trng cu to mây . Nhit đ phi cn thp hơn đ bão hòa (saturated point). Gi là nhit đ to sương (dew point), nhit đ bão hòa là đim mà đ bay hơđang cân bng vi nhit bt đu hóa lng có nghĩa là gia ranh gii bay hơi và hóa lng.

  Như vậy  nhìn đám mây đang bay lơ lng đó , chúng ta nói rng nó đang cha mt làn hơi nước có đ lnh  dưới đ bão hoà .  Mây ban sơ là khi không khí (parcel) đang  đ thp hơn (trong có hơi nước ) bc lên cao ging bong bóng khí (parcel) , có chiu hướng bay cao lên, càng cao lên thì áp sut gim , do nó phình th tích ra , càng phình càng mt nhit nên càng lnh dn.

  Bình quân lên cao 1000 feet (304.8met) thì nhit đ gim mt 5.4 đ F. Cho đến mt đ cao lúc nó đt đến đ đông sương (dew point) và dưới đ này đến mt đ cao lúc nó đt đến đ đông sương (dew point) và dưới đ này và mây to thành

 Sư đông nước và bay hơi luôn luôn xut hin trong mt đám mây dó đó nó luôn thay hình đi dng liên tc . S bay hơi nhiu hơđông lnh thì mây s tan đi, ngược li thì mây to thành.

Mây ngoài nhim v quan trng là đem mưđến cho chúng ta, nó còn gi nhim v quan trng là cn bt bc x mt tri, gi li đa nhit do các tia hng ngoi (nóng) t mt đt phn hi li t mt đt ...
Th tưởng tượng nếu không gian hoàn toàn trong sch nghĩa là tuyt đi không có các ht bi 'aerosol' nào thì không th có to mây được.


CÓ BAO NHIÊU LOI MÂY?


Thi nay chúng ta đi máy bay là chuyn bình thung . Nhìn qua khung ca s máy bay đôi khi hành khách thy bao lp mây trng  tít dưới xa thì lúc này máy bay đã cao lm ri. Lúc này thành ng 'cao ngt chín tng mây ' chc đã 'chu thua ' con người thi đi tân tiến . 


Bà xã tôi, nhc chuyn thu xưa, thu hc trò, khi chiếc xe đò Huế - Đà Nng ì ch bò lên đến đnh đèo Hi Vân , vào đ cao này mây là lp khói dày đc ngoài ca xe thế là v tôi ly bao ny -lon thò tay ra ca 'múc mây ' v làm k nim ' !
  Người xưa hay nói "cao ngt 9 tng mây", thi nay khoa hc thiên văn cho chúng ta hay cũng có 9 loi mây, tuy ch đúng con s 9 nhưng nó không  9 tng như xưa, 9 loi mây này n 3 tng:

 


 nghĩa các tiếp đầu ngữ Latin
CIRRO -: CAO
ALTO- : Ở GIỮA , TRUNG
STRATO-: LỚP ,TẦNG
NIMBO- : MƯA
CUMULUS- ĐỤN , ĐỐNG 

==========

-TNG CAO NHT:
 trên  6km cho đến trên 15 km- gm có cirrocumulus, cirrus, và cirrostratus , cumulonimbus 

                                 CIRROCUMULUS

                                                CIRRUS
                                   CIRRUSSTRATUS
                                          CUMULONIMBUS
-TNG TRUNG: 

gm có altocumulus và altostratus [alto: trung ] t 2km đến  6km
                                                 ALTOCUMULUS
ALTOSTRATUS
-TNG THP:
 gm stratus, cumulus và stratocumulus [stratus : thpdưới 2km. s to mư tng cumulus thp này 

Stratus

                                                                                CUMULUS
                                                          
                                        

   STRATOCUMULUS
Trong 3 tng mây chúng ta đ ý rng loi mây cumulonimbus có mt t tng thp nht cho đến rt cao 

   Chúng ta nhớ lại những lúc lên đèo Hải Vân, mà chạnh lòng thuơng cho người xưa, phương tiện giao thông khó khăn ,nhất là hoàn cảnh bao sĩ tử ra kinh đô Huế ứng thí. Mới có câu:

Học trò trong Quảng ra thi
thấy cô gái Huế chân đi không rời ..(ca dao)

muốn thấy được cô gái Huế kiêu sa , đài các,  người học trò xứ Quảng phải 'vượt suối băng... đèo' nhất là ngọn núi Hải Vân quá ư gian nan hiểm trở, mới hay:

Chiều chiều mây phủ Ải Vân
Chim kêu ghềnh đá ngẫm thân lại buồn..
.


             cảnh trời mây và Lăng Cô nhìn từ đèo Hải Vân

  Sao lại buồn? chắc người sĩ tử xưa,  vừa đau lòng khi thi hỏng vừa 'nát dạ' khi người con gái Huế chẳng 'đoái hoài ' !?
Ngoài chuyện thuờng tình ra, lục lọi thi phú xưa , chúng ta thấy tấm lòng kẻ sĩ yêu thuơng giang sơn gấm vóc VN, đươc thể hiện qua bài thơ "Vãn quá Hải Vân quan” của chí sĩ Trần Quý Cáp (1870-1908) sau:


Hùng quan chất ngất đỉnh non xây,
Bước đã quen nơi cúi ngửa này.
Sầu ngập mắt trông ngàn dặm biển,
Giận tung quyền phá bốn bề mây.
Chiều quang mái trú đìu hiu bến,
Mỏi đáp rừng chim lạnh lẽo cây.
Bảy dặm quanh co đèo vượt khói,
Non Hành giai khí ngút trời bay.

---------------------- 
theo trang của tác giả Đỗ Chiêu Đức
thì nguyên thủy bài thơ trên như sau:

  晚過海雲關           VÃN QÚA HẢI VÂN QUAN

崔嵬萬仞古雄關,   Thôi ngôi vạn nhận cổ hùng quan,
幾度登臨俯仰間。   Kỷ độ đăng lâm phủ ngưỡng gian.
愁眼望窮滄海外,   Sầu nhỡn vọng cùng thương hải ngoại,
怒拳揮破白雲端。   Nộ quyền huy phá bạch vân đoan.
孤舟分掉荒村暮,   Cô chu phân trạo hoang thôn mộ,
倦鳥投林古木寒。   Quyện điểu đầu lâm cổ mộc hàn.
七里縈迴穿過後,   Thất lý oanh hồi xuyên qúa hậu,
鬱蔥佳氣五行山。   Uất thông giai khí Ngũ Hành San.

------------------------- 


  Đó là cái chí khí xưa của những anh hùng liệt nữ muốn tìm tự do độc lập cho dân tộc.

  Con cháu như chúng ta sau này, mỗi lần đi trong những chiếc xe đầy đủ tiện nghi lên tận đỉnh đèo để có dịp ngắm cảnh non nước xiết bao hùng vĩ, vẻ hữu tình. Lúc này đây ắt hẵn trong lòng chúng ta ai cũng khơi dậy tình yêu quê huơng đất nước mãnh liệt, dạt dào./.


ĐHL

edit 15/4/2020 Mùa Đại Dịch Virus Vũ Hán


==============================================================
links tham khảo




BIỆT GIAM tại Trại Bình Điền

 TRẠI TÙ BÌNH ĐIỀN SỐ 3  1980 Bức hình này không phải là Trại tù số 3 Bình Điền Huế nhưng rất giống nhất là cái CONEX  giam tù khá giống the...