NHẬT KÝ TÙ BINH by ĐHL

 

 

ĐƯỜNG RỪNG VÀ CÂY MÂY

Sầu thương năm tháng khó phôi phai.

Nhớ ai còn thương nhớ thương ai hoài...

Đường Chiều Sơn Cước

Tác giả: Minh Kỳ & Lê Dinh

Chào bạn đọc

Mây đây không phải là những đám mây trời bồng bềnh trôi trên bầu trời xanh lơ trong một ngày nắng đẹp đâu thưa quý bạn. Mây đây là những bụi mây rừng đầy gai nhọn trong rừng sâu núi thẳm.


Người viết nhớ về ngày tháng ở tù tại Trại Bình Điền vùng tây nam Huế, đó là lúc có dịp làm quen với vô số bụi mây nước đầy gai nhọn. vùng rừng này phải được khai thác tạo thành nhiều vùng sắn rộng bạt ngàn. Thật ra đó là lúc chúng tôi là người bạn "bất đắc chí" do hàng ngày lên rừng rút mây, đẽo gỗ vác về trại.

Chuyện non nửa thế kỷ rồi, thời gian qua nhanh vùn vụt thế mà hình ảnh những vòi mây đầy móc nhọn như còn. 'vẩn vơ' hay 'lắc lư' trong trí nhớ.

Có khi tôi tách bạn tù vào một đám rừng "một mình một rựa âm thầm rút mây. Tôi lội bì bõm dọc theo mấy khe nước. Dưới những tàng lá rậm rạp,  ánh sáng ban ngày trở nên mờ ảo. Mây nước mọc nhiều hai bên khe nước. Những bụi mây rậm rịt, vòi cao vươn lên tới sườn núi.  Chuyện tước mây cũng phải có 'kỹ thuật', nếu không có bạn tù chỉ vẽ thì khó lòng tách được- hàng hàng lớp lớp- gai nhọn bao quanh thân chúng.

Nào! Giờ tôi dùng cái rựa đã mài sắc và chọn những nhành mây dài nhất.  Tôi vừa nhún, vừa lắc uốn thân mây từ dưới lên trên. Lớp vỏ mây cùng gai sẽ từ từ lóc ra. Nhún- uốn- lắc nhành mây là cách thức tước võ mây chứ không róc vỏ như róc cây mía được. Nhành mây dài, không lấy phần đọt do nó non không tốt. Thế là được một cây mây. Tiếp tục lủi theo khe như vậy bạn sẽ làm sao cho được một VÁC bó lại, ra khỏi rừng là trời hơi xế. 

Tôi ngao ngán những vòi mây đu đưa trên cao? chúng có nhiều cái móc hình móng mèo thỉnh thoảng chúng móc cái mũ vải của tù rút lên trên không lắc lư như "trêu ghẹo" ? Vừa mệt vừa đói muốn ra khỏi rừng cho nhanh, trời sắp tối nhưng tôi phải vứt cây gỗ trên vai xuống hì hục lấy lại cái mũ vải "thân yêu "; rồi lại vác gỗ lên vai bươn bả ra khỏi rừng.

Mây nước dùng làm gì? Nó dùng để cột rui mèn đòn tay. Mây nước có cái tên này do chịu đựng được trời mưa gió nên để làm nhà thôi chứ không làm đồ mỹ nghệ được. Ngoại trừ một chuyện đó là làm GHẾ MÂY. Xưa nay người ta đan ghế mây ngồi êm chịu mưa gió , thiết kế tại quán cà phê hay đồ mỹ nghệ khá thích hợp.

Tôi kể lại chuyện rừng ngày đó. Nếu ra khỏi rừng còn thì giờ người tù cải tạo sẽ đi kiếm một vài thứ mây khác đó là MÂY PHUN, MÂY ĐẮNG, MÂY TẮT ...kể không hết bao nhiêu thứ mây rừng tôi học được trong trại

Những thứ mây này mọc tại sườn núi, có nghĩa là không nằm dưới khe. Nhưng lùm mây phun mây đắng, lóc ra màu trắng nõn nà, thân nhỏ dài lê thê. Tôi sẽ cuộn lại một bó riêng đem về trại cho bạn bè đan đát. Thân mây phun mây đắng chúng tôi chẻ ra xong vuốt mỏng, đẹp đan thành giỏ (làn gọi theo tiếng bắc) đựng đồ đạc, mũ mây đội trên đầu cho nó 'hoách'. Những ông tù khéo tay còn đan thành những thứ 'độc đáo' hơn bảo đảm thành phố không thế nào có đặng?

những thứ mũ giỏ mây này từ lâu xuất hiện trong trại. Thú thật những người tù gốc là trung đội trưởng nghĩa quân (Huế Thừa Thiên) có bàn tay khéo léo nhất. Người viết nghĩ rằng do họ xuất thân từ nông thôn giỏi về đan đát họ làm những thứ này trong thời gian rảnh rỗi trong TRẠI. Nói thì nói thế, nhưng tôi khó học được nghề này chỉ nhìn thôi, bàn tay mình có gắng chi cũng không theo kịp các vị này.

Viết miên man trong trại còn nhiều nghề thủ công mỹ nghệ (phát sinh từ trại) nữa bạn đọc nên hình dung cái rá nhỏ kia làm gì? để CHIA PHẦN SẮN KHOAI cho bữa ăn trong tù thôi. Những người nào nhớ nhà thì giữ lấy đó, cất mãi trên cao trên đầu chỗ nằm của mình, hi vọng ngày đẹp trời nào đó có gặp người nhà thăm nuôi rồi gửi về nhà làm quà kỷ niệm.

Những hình ảnh kèm theo bài viết dĩ nhiên là lấy  từ Internet nhưng người viết đoan chắc với bạn đọc thời đó các vị đồng tù này họ đan còn khéo còn hơn nữa là đằng khác.
Tên các loài mây rừng này, nhiều lắm chắc là còn vài thứ nữa người viết có thể quên. Dù sao thành phẩm kể ra đó nào mũ, giỏ, làn chi cũng để trong nhà không thể chịu mưa gió như 'anh chàng' mây nước được đâu? Mây nước chịu mưa gió không mục nên dùng làm ghế mây, cột đòn tay dựng nhà hay rào chắn bên ngoài.

Còn một thứ mây nữa đó là mây tắt (hay tắc) những danh từ chỉ nghe chứ tôi chưa hề đọc thành 'chữ' trong tù. Mây tắc thân nhỏ hơn chiếc đũa, dài lê thê có thể mấy mươi mét xuyên vắt vẻo bụi  này sang bụi khác lưng chừng núi. Thân mây tắt không gai lá cũng không mấy gai, không e dè khi rút nó. Mây tắt vể trại chúng tôi chẻ ra vuốt mềm mại dùng 'nứt' vành cho những dụng cụ nhà quê như trẹt, mũng, rá ,,,

Làm xong các vật dụng thúng mủng rá nói trên phải có cái vành ,mà có vành thì chúng ta liên tưởng đến cặp vành ép miệng trẹt, rá vừa đan xong. Và muốn ép hai vành tre đó vào sát nhau  thì phải có sợi mây tắt mềm mại dài lòng thòng 'nứt' nó  lại 

Ngang đây nếu người viết không viết tới những bụi cây giang là loại tre rừng là một thiếu sót lớn. Những đốt giang này có thể dài tới cả mét. Thời này rừng Quảng Trị nhiều vô số giang rừng. Thân nó không như lồ ô mà khác tre. Những bụi giang rậm rạp nằm vắt vẻo bò ngang dọc trong rừng. Những đốt giang chúng tôi chặt ra bó lại thành hai bó và gánh về trại. 
Lạt giang là thứ quán quân để lợp tranh, xây nhà kèo cột. Nhưng lạt giang chúng tôi dùng nó đan rỗ rá thì thuộc loại 'quán quân".

Vùng thôn quê khi lợp nhà cần những sợi lạt nhưng  làm sao có giang rừng? Tất cả đều dùng từ những đốt tre 'cái'. Nhưng tre không thể nào có những đốt dài bằng đốt giang rừng được. Vì có mắt ở giửa nên lạt tre thường bị gảy còn lạt giang thì không.

Rừng Ái Tử QT có nhiều mây, tiếp tục vào đến Bình Điền tây nam Huế chúng tôi lại một lần nữa lại gặp những rừng mây nhiều vô số. Người ta hay nhắc câu “Nước khe Điên cọp Bình Điền,” toàn vùng này nằm trong rừng mây nên rất độc, uống nhằm nước này hay lên cơn sốt rét. Những năm đầu 1980 những cánh rừng mây nước ỏ đây đã bị những trại tù cải tạo san bằng đốt dọn để trồng lên những rẫy sắn bạt ngàn.

Chuyện đường rừng, chuyện  ngày xưa nhớ gì kể đó. Những hình ảnh đó nó tái hiện trong khoảng trời xa xưa khi rừng thiêng còn rậm rạp thâm u. Đã nửa thế kỷ qua rồi, khi con người càng lúc càng đông thì rừng rú năm xưa trong đó có những đồi mây  làm gì còn tồn tại?

Khi mây trời vẫn mãi mãi tồn tại tự do và thênh thang, thì dưới đất những đám 'MÂY RỪNG' chắc đã không còn? 

============== 

RỪNG VÀ ĐÓT 

.[Gió Núi Mưa Rừng / Huyền Anh)

Gió đón mưa về thêm đau thương trần thế

Người bước nặng nề, tìm chưa thấy tình quê

Ai đã thề và ai đã thề

Có hồn thiêng đất mẹ đang còn nghe (HUYỀN ANH)

    LANG THANG đọc báo trên mạng chợt tôi chú ý về chuyện cây đót miền núi Việt Nam hiện nay đang được "nâng cấp " đến cái tên là "lộc rừng", khiến tôi nghĩ đến muôn triệu 'của trời cho ' từ rừng mà cây đót là một. Chuyện đáng ngạc nhiên vì ngày xưa người ta chưa kể "số vào đâu" chuyện cây đót hay nguồn lợi về đót. Thế mà thời nay đót cũng là "cơm gạo áo tiền" cho người miền núi và dĩ nhiên  là ...nghèo!

  Cây đót mọc nhiều ở đâu? có thể là dọc theo dãy Trường Sơn miền Trung vùng khí hậu nóng ẩm hơn miền Bắc. Miền núi Quảng Trị, từ những rú càn La Vang, Tích Tường, Như Lệ, Ái Tử đi lên chúng ta đã thấy nhiều đồi đót mọc chen với lau lách. Ba năm 1975-1977 ở "Trại 4 Ái Tử", trại tù phía lưng Chùa Sắc Tứ ngó lên. Chúng tôi từng toán đi kiếm đót về, phơi khô thân đập ra và đan thành từng tấm phên vuông, lót nằm.

Sau này tôi lại có thêm kỷ niệm về đót do những năm tại Bình Điền, chúng tôi từng đi hái đót mang về cho Trại hay cho cái "nợ trần gian"đó là  "lao động cải tạo ".

                      PHƠI ĐÓT
   Ôi! những rừng đót Bình Điền, nhất là dưới chân ngọn núi từng mệnh danh là "Bastogne" Tây Nam Huế đến mùa nhiều vô số kể. Ngày nay gọi là "lộc của trời" hái ra tiền bạc cho dân mình , thì ngày xưa chỉ có giá trị đối vời đời tù vài khúc sắn nấu , chia cho phần trưa sau khi hoàn thành nhiệm vụ bẻ đót cùng "cân" đót . Hình ảnh nồi quân dụng canh sắn cắt mỏng, nêm ruốc Thuận An loại "quỷ tha ma bắt" vỏ giòi nổi lềnh bềnh, nhưng cũng còn "chất lượng" hơn món "canh đại dương" trong trại.Tôi xin bỏ qua chuyện này để tiếp về câu chuyện của đót và rừng Bình Điền Tây Nam Huế.

căn cứ Bastogne một thời Mùa Hè đỏ Lửa, có ngờ đâu sau 1975 lại là những trại "tù cải tạo'


Những toán tù được "giao khoán" cân lượng, chia lại cá nhân mỗi người bao nhiêu ký đót. Bạn đọc có thể thắc mắc tù thì đi hái đót làm gì? Hồi này cũng là "lộc của trời" nhưng lộc này thì cho Trại về bán cho Huế đó thôi. Những năm 1979 và 1980 có thể người dân Huế có dùng những cái chổi đót được hái từ rừng Bình Điền cũng nên.

Đi bẻ cây đót thật vui vì chúng tôi có dịp "dạo chơi", chen lẫn trong rừng đót, được những giây phút thảnh thơi với hoa lá không có ai canh giữ theo mình. Đỉnh Bastogne không còn xa xôi nữa; nó, trước mắt chúng tôi và chẳng còn cao vì chúng tôi đang ở cạnh nó. Cách bẻ đót khá dễ dàng. Khi hoa đót bắt đầu bung, màu còn hơi xanh, là thời gian tù đi "thu hoạch ". 

Không dùng liềm, cũng chẳng phải bẻ 'ngang xương'. Một tay nắm phần lá ngang cái đốt chúng ta muốn bẻ, tay kia cầm bông đót bẻ về phía ngược chiều, thì bông đót tự DỨT RA, không còn dùng dằng, mất thì giờ nữa. Đi hái đót buổi đầu, "năng suất" còn thấp, qua buổi thứ hai thì quen tay, chúng tôi tăng dần lượng đót. 

Cây lách rừng "ranh ma", mọc xen trong rừng đót. Phần mép lá của cây lách sắc "hơn dao cạo", bao nhiêu lần đứt tay máu chảy ròng ròng; "đưa miệng mút" cầm máu, rồi cũng xong. 

Mùa đót vào tháng nào chúng tôi chẳng nhớ?mà chẳng cần nhớ làm gì! Nhưng đót không thể "rủng rỉnh" đợi mà trại phải làm gấp chỉ ít tuần trong mùa "ĐÓT RỘ" thôi.  Huế lúc này làm sao mua hết đót trên rừng? Huế sau năm 1975, chỉ còn vài con phố "hiu quạnh". Chủ nhân lớp ở tù, lớp "mất hút" phương xa. Những bà mẹ Huế mãi ngồi "chờ con";đứa ở tù, hay có đứa 'đi mãi' không về, nên để tường ố nhện nhăng.  

Phố Huế đìu hiu-  u buồn khi khách vắng teo. Chẳng ai màng quét dọn, thì làm sao đót từ rừng về thành phố bán chạy? Vài dãy phố mua bán cầm chừng, tiền bạc hiếm hoi, chuyện "lộc trời" chắc gì khấm khá?

Xưa, tôi có khi tay cầm chổi đót. Tôi còn nhớ hình dạng cái chổi, qua tay nguòi dân quê hay người thợ nào đó bó cho mà dùng. Giờ, tôi đứng đây giữa rừng đót Bastogne ngày xưa "gầm vang' đại pháo, 155, 175 ly? tất cả đã trả lại im lìm muôn thưở cho núi rừng Truờng Sơn. Lòng cảm thấy vui vui, tôi như  như một khám phá "bất ngờ và lý thú" nào đó...
 
Cứ trưa trưa mỗi người mỗi vác đót thật lớn đứng xếp hàng "đếm số" vào lại cổng trại. Cái sân trại giờ đây phơi đầy những hàng đót , chờ khô có xe chở về Huế. Chuyện bán đót là chuyện của cán bộ, đời tù chỉ mong đến giờ nghe kẻng để đi nhận phần ăn là xong. Củ sắn, thìa muối sống buổi sáng , phần "canh đại dương" kèm theo sắn hay khoai ...thời hái đót ,năm ngày mới được thuởng thức một chén cơm từ khẩu phần 100 gam gạo; gạo là "thuốc bổ" phụ cho thời khoai sắn thay cơm.   Đó là những năm tháng khó quên, những kỷ niệm "rưng rưng " với đót, với  Trường Sơn - Huế,  với những rừng đót lung lay theo gió. 

Ngày đó từng bó đót được đổi miếng ăn cho tù, là kỷ niệm, là dỉ vãng. Tôi nhớ đót như nhớ (hay thuơng) những mãng rừng no nắng trên vùng biên giới, quê huơng.

 Ý niệm hận thù, ghét bỏ, đã qua đi như ngọn gió rừng lao xao lướt qua thảm rừng đầy tràn hoa đót . Giờ đây đót vẫn còn ; nhưng là tiền, là gạo,  cho bao lớp tuổi thơ VN, đời sống bấp bênh, nghèo đói so với tuổi thơ thành thị. 

 Qua bao năm, chắc hẳn giờ đây hoa đót vẫn đu đưa, "ru đời" qua đi sau từng cơn gió núi. Đót Trường Sơn vẫn vươn qua bao tàn phá của những bàn tay tham lam mở đất; đót còn nuôi em, nuôi mẹ vùng cao. Xã hội còn nghèo, hay tình nguòi cùng sự công bằng xã hội "còn nghèo"?  Trường Sơn vẫn oằn lưng chịu bao nhát chém của lòng tham ; đất Cao nguyên vẫn lở lói cho 'tiền muôn bạc tỷ' của những kẻ ngất ngưởng quyền uy ! Người dân núi vẫn nghèo, tuổi thơ vùng cao vẫn đói ! Bó đót qua thác vượt ghềnh, vẫn chống chọi với cái chết để đổi lấy miếng cơm! những chiếc cầu "công lý" vẫn chưa nối bờ cho đám dân rách rưới xác xơ ? 

   Thôi, biến cố nào cũng qua, sướng khổ nào cũng hết;  xin lắng tâm tư về kỷ niệm , mong sóng lặng gió qua bình yên như nước hồ thu. Trong muôn vàn ký ức của những thế hệ , những lớp người đi trước , bao nguòi Việt Nam dù bắc hay nam, dù người linh VNCH hay bộ đội 'cụ Hồ", chắc hẳn có nhiều người mang nặng dấu ấn Trường Sơn, trong đó có hình ảnh những rừng đót hoa nở trắng phau lung linh dưới ánh nắng rừng. Tôi không ngờ hôm nay những hình ảnh và câu chuyện về đót cũng được nằm trong vùng kỷ niệm ./.

========================= 

  CON CHUỘT VÀ NGƯỜI TÙ BINH

 

    Tiếng sột soạt làm tôi tỉnh thức lúc nửa đêm. Những người bạn tù nằm cạnh tôi đều ngủ say sau một ngày chặt rừng don rẫy. Đúng là nó; con chuột mấy đêm nay thường ‘tấn công’ cái bao cát đựng đồ ‘tư trang’ của tôi móc phía trên đầu. Con chuột tinh khôn và thật nhạy bén. Đêm trước tôi đã vùng dậy chụp lấy cái bao quyết bắt nó trả thù nhưng hắn nhanh quá chun ra vọt mất.Cơn giận lúc nửa đêm chợt bùng lên như ‘sóng cuộn’ trong lòng tôi. Con chuột nó đánh hơi trong cái bao cát treo tòn ten trên đầu nằm tôi có mùi khoai luộc? Đó là mấy lát khoai cuối cùng còn lại  từ món quà thăm nuôi mạ tôi trong nam ra thăm con tại Ái Tử. Khoai luộc, chúng tôi đặt cho cái tên khá ‘đẹp’ là “sâm Cao Ly”. Sao mà không là 'Sâm"? Những lúc nào thật cần thiết tôi mới đem ra nhai một lát...nhai từ từ thôi để thưởng thức chất ngọt của nó hòa trong một cảm giác dẻo dai của lát khoai. Nhưng có sợ hết chi thì giờ nó cũng gần hết. Có cái gì tồn tại lâu dài được với cái bụng tù ‘ngày đêm đòi hỏi’ đâu? Đói! Vâng đúng vậy. Một cảm giác khó lòng diễn tả sao cho đúng khi bạn chưa bao giờ có dịp cảm nhận một lần với đời tù binh.

Thế mà con chuột 'khốn khiếp' này dám tấn công ‘kho báu’ của tôi!?

Tiếng động nói trên càng dồn dập cùng lúc với bao tiếng ngáy đều đều của một lán trại đang say ngủ trong đêm.

Khoảng nằm của một người chỉ non non tám tấc bề ngang. Tôi rón rén ngồi dậy; gắng làm sao không làm cho người nằm hai bên thức giấc. Lòng mong muốn trả thù làm tôi tinh tế và cẩn thận hơn bao giờ hết. Nó đã ăn khoai của tôi và thứ hai là đã cắn rách cái bao cát làm ba lô một lỗ quá lớn!  khó đào ra bao cát lúc này, Căn cứ Ái Tử đã bị đào xới không biết bao nhiêu lần?

Khi cái khom mình của tôi vươn thẳng lên một độ cao cần thiết, bao nhiêu sức lực của tôi tập trung vào hai bàn tay và chỉ một lần này:

Phụp!

Hai tay tôi đã chụp đích xác, ép chặt khăng vào cái bao cát không dám rời, Một khối động vật nào đó nhúc nhích bên trong cho tôi biết được chắc chắn tôi đã tóm được nó. Sự tức giận của tôi mấy đêm nay chỉ tung ra vào giây phút này. Hai bàn tay tôi càng lúc càng xiết mạnh vào cái khối nhúc nhích kia. Răng tôi nghiến chặt, những luồng thần kinh đi từ lòng căm hận xuống bắp thịt của hai cánh tay truyền xuống hai bàn tay...những động tác mạnh bạo từ những nhát rìu, búa, rựa giờ nó biến thành cái xiết kinh hồn của mười ngón tay...một sức mạnh đi từ sự thèm thuồng chất ngọt của mấy lát khoai từ miền nam thân yêu ra đến nơi này...

Khối nhúc nhích và nong nóng đó giờ im hẳn. Nó đã tê liệt Con chuột đã chết.

 những dãy nhà này giống TRẠI 3 BÌNH ĐIỀN TÂY NAM HUẾ 

Mấy người bạn đang ngủ ngon nghe động, thức giấc. Biết chuyện, họ nằm xuống ngủ tiếp.

Tôi vẫn để xác chuột nằm bên trong cái bao cát đó, sau khi cuốn cái bao lại vài vòng cho "chắc ăn". Giờ nó là ‘chiến lợi phẩm’ của tôi, con chuột phải trả cho tôi những gì đã mất!

Ngày mai tôi sẽ có món THỊT CHUỘT!

TRẠI Z30D giam tù chính trị và SQ VNCH địa điểm dưới chân núi Mây Tào -ranh giới Hàm Tân Long Khánh nơi CSVN giam giữ sĩ quan VNCH và tù nhân chính trị (hình này từ tài liệu của Eugene Garcia báo Register )

Lán trại tù đâu phải dễ dàng cho bạn ‘cải thiện’ món ăn đâu? Những giờ còn lại trong đêm trường tôi suy nghĩ về cách làm sao để ăn được con chuột này. 

Cái lon sữa bò cũ, đã rỉ sét, tôi còn dấu kỹ bao lâu nay dưới gầm sạp. Trước khi đi làm tôi đem xác con chuột ra và dấu gửi cho chú Dật, người rất mến tôi. Chú Dật thuộc đội nấu bếp nên  ở nhà. Giúp tôi nấu con chuột này là chuyện quá dễ dàng do chú làm bếp và bếp tập thể thì tha hồ củi lửa. Chúng tôi toán làm ngoài chiếu tối mới về làm sao 'cải thiện linh tinh'?

Chiều đó tôi hân hoan khi Chú Dật nháy mắt và ra dấu cho tôi con chuột đã nấu xong vẫn trong cái lon tt sữa bò; chú treo dưới gầm sạp cho tôi. Chỉ vào thời điểm đó hoàn cảnh đó tôi mới nói được sự chính xác của niềm vui của tôi khi được một người bạn tốt giúp nấu xong một con chuột. Vâng tạm gọi là ‘nấu’ đi khi chú Dật đã chặt đầu lột da đặt xác chuột vào cái lon sét rỉ của tôi cùng thêm nước và một ít muối sống. Nguồn khó khăn nhất là LỬA. Nó là sức nóng sự chín tới và cuối cùng là sự sống cho kiếp tù nhưng từng bị ngăn cấm ngoại trừ số nấu nướng trực tiếp tại bếp lò.

Đơn giản là thế. Bỏ chuột vào một vật chứa đựng được xác nó và cho nó lên LỬA. Chú đã giúp tôi được như thế. Bao nhiêu than hồng kéo ra từ miệng lò bếp 'anh nuôi' dưới kia.  Cám ơn chú biết chừng nào.

Chia phần ăn chiều xong tôi rón rén lấy lon thịt dưới gầm ra. Những khúc sắn đắng phần tối của tôi chiều đó lại thay đổi hẳn do tôi đang có một khối thịt nấu chín...

Chợt miệng tôi ngưng hẳn! một sự ngưng trệ quá ngỡ ngàng do hoàn toàn không lường được?

 Bao nhiêu ước muốn, mô phỏng,  thèm thuồng chợt tan hẳn nó vỡ tan như cái bọt xà phòng? Mùi tanh của khối thịt lợn cợn trong miếng nước muối nguội lạnh nhưng ác hại thay lại cộng vào mùi SẮT RỈ của cái lon sữa bò đã qua nhiều lần chịu lửa? Có thể vậy lắm chính nó làm tôi nôn ọe...

Dù đang đói nhưng tôi không thể nuốt được một tổng hợp của  tanh tưởi này? Cái bao tử đang trống nhưng lại cuồn cuộn muốn tuôn ra những gì nếu trong đó nó còn.  Acid hay nước bọt tích chứa bao ngày trong cái bụng khốn khổ của tôi?

Tôi đã không đưa vào miệng được?!

Thôi tôi đã thua cuộc, mũi và miệng tôi hoàn toàn 
thất bại. Tôi không thể  thắng một mùi tanh rất đặc biệt mặc dù tôi đang cần thịt.

Mới đêm trước tôi đã THẮNG khi tóm được con chuột này nhưng giờ đây tôi đã THUA một sự bỏ cuộc cay đắng đến từ một mùi vị vô hồn./.

Đinh hoa Lư 14/9/2019

============================= 

THỬ NHÌN LẠI HỘI CHỨNG VÔ GIA CƯ TẠI MỸ và TUYỂN TẬP HOMELESS của ĐHL

 

                           PHẦN MỞ ĐẦU

Chào bạn đọc

Hoa Kỳ được mang danh là Siêu Cường nhưng lại đứng đầu thế giới về nạn VÔ GIA CƯ. 

Phải nói cho đúng rằng chính phủ Mỹ liên tục 'đau đầu' về vấn nạn vô gia cư. Rất nhiều chương trình chính phủ kể cả sự gia tăng tiền bạc từ liên bang tới tiểu bang tung vào để giải quyết tệ nạn xã hội trên nhưng vấn đề vô gia cư không hề giảm mà càng lúc càng tăng mạnh.

Con số vô gia cư tại Mỹ ước đoán trên 600,000 người, gần một nửa tại California. Cũng dễ hiểu do tiểu bang California có chương trình phúc lợi xã hội cao nhất.

                          số vô gia cư tại Mỹ càng lúc càng tăng 

CÓ NHỮNG NGUYÊN NHÂN CHÍNH ĐƯA ĐẾN TÌNH TRẠNG VÔ GIA CƯ

NHÀ Ở

 giá nhà và tiền thuê nhà càng lúc càng cao tại Mỹ đây là nguyên nhân chính yếu. Do người Mỹ càng lúc càng vật lộn trang trãi mọi thứ trong đó giá nhà càng lúc càng khó kiếm. Nhà giá rẻ trên toàn nước Mỹ nói chung là chuyện càng lúc càng viễn tưởng.

NGHÈO KHỔ

Vô gia cư và nghèo khổ có liên quan mật thiết với nhau. Người nghèo làm gì có khả năng chi trả cho nhà ở, mua thức ăn, nuôi con kể cả lo cho sức khỏe kể cả học hành? Trong lúc số tỷ phú của Mỹ càng lúc càng tăng thì người nghèo khổ của Mỹ càng lúc càng cao và hố ngăn cách Giàu/Nghèo càng lúc càng rộng. Tỷ lệ nghèo khổ năm 2016 là 12,7% là trên 40,6 triệu đó là thời TT Obama và chương trình Obama Care ra đời nhưng đến nay đã non 10 năm con số nghèo khổ chắc chắn là cao hơn nhiều. Khi Donald Trump lên làm TT nhiệm kỳ 2, chương trình phúc lợi xã hội càng bị cắt giảm một cách tàn sát khiến dân nghèo Mỹ chắc chắn sẽ cùng khổ hơn nhiều.

Hiện nay Donald Trump và Elon Musk sẽ cắt mạnh tay chương trình Medicaid giúp đỡ cho người già nghèo khổ hay tật nguyền nghèo khổ và xã hội Mỹ càng rúng động lo lắng run sợ. Như vậy  số phận homeless còn mong gì khá hơn. Hiện tại các thành phố tại California nói chung con số homeless càng lúc càng la liệt do số lượng tăng cao. Chính quyền đuổi nơi này thì họ lang thang nơi khác khiến cho các cơ quan công lực không biết tính sao. 

CƠ HỘI VIỆC LÀM CẠN KIỆT

Có một số hình ảnh những người đứng đắn có việc làm nhưng do bị thất nghiệp trầm trọng rồi cuối ùng lâm vào tình trạng vô gia cư. Họ không phải là người nghiện rượu và ma túy nhưng do không còn cơ hội kiếm được việc làm lâu dài nên bị đẩy ra khỏi nơi cư trú.

Với tỷ lệ thất nghiệp càng lúc càng gia tăng, Các hãng cạnh tranh trong thời đại AI tức là trí thông minh nhân tạo đã đồng loạt thải nhân viên với số lượng lớn. Chiến tranh thuế má của Trump đang hứa hẹn gia tăng số lượng thất nghiệp trong nay mai do mãi lực của dân Mỹ thấp dần vì giá hàng cao dần theo tỷ lệ đánh thuế của Trump. 

PHÚC LỢI XÃ HỘI TEO DẦN

Phúc lợi Công càng giảm thì tình trạng nghèo khổ càng tăng do nhiều gia đình nghèo phải vật lộn với y tế, thực phẩm và nhất là cạn tiền để lo cho chuyện nhà ở. Tiền lương của các gia đình nghèo hay người nghèo phần nhiều là thấp kém. Cho đến lúc phúc lợi công cắt giảm là một đòn CHÍ MẠNG đẩy họ vào tình trạng homeless nhanh hơn.

BỆNH TÂM THẦN có khoảng 16% số lượng người vô gia cư đang mắc tình trạng bệnh tâm thần kinh niên dai  dẳng

NGHIỆN NGẬP người nghèo nghiện rượu và ma túy càng dễ dàng lâm vào cảnh vô gia cư hơn cả 

BẠO LỰC GIA ĐÌNH

Phụ nữ bị bạo hành gia đình phải từ bỏ ra đi lang thang là con số cao nhất về phụ nữ vô gia cư tại các thành phố theo U.S. Conference of Mayors, 2005

MỘT SỰ THẬT MỈA MAI cho chính quyền Donald Trump một chính quyền cực hữu rất ghét phúc lợi xã hội và chỉ thích giảm thuế cho giới giàu có. Nhưng Donald Trump có thể đuổi người nhập cư bất hợp pháp ra khỏi nước Mỹ, mỉa mai thay trên 600 ngàn người homeless đang lang thang đầu đường xó chợ họ không thể bị 'TỐNG XUẤT' ra khỏi Mỹ do họ là CÔNG DÂN HOA KỲ THỨ THIỆT?

nguồn tham khảo  National Coalition of the Homeless

ĐIỂM NHẤN CẦN LƯU Ý

Theo Ngân Hàng Dự Trữ Liên Bang Hoa Kỳ số nợ địa ốc dân Mỹ đã tăng lên 12,61 nghìn tỷ USD trong quý IV năm 2024 từ mức 12,59 nghìn tỷ USD Mỹ trong quý III năm 2024. Số nợ địa ốc dân Mỹ đạt trung bình 8,85 nghìn tỷ đô la Mỹ từ năm 2003 đến năm 2024, đạt mức cao nhất mọi thời đại là 12,61 nghìn tỷ đô la Mỹ trong quý IV năm 2024 

Ắt bạn đọc thừa biết, Tư bản tài chính của Hoa Kỳ dựa vào sức mạnh của tập đoàn Ngân Hàng (tài phiệt) tại Wall Street đang nắm mọi nguồn lực về tiền bạc. Sự giàu có của Mỹ nằm trong tập đoàn Ngân Hàng này. Trong sự giàu có nói trên, của cải về TƯ BẢN ĐỊA ỐC của Hoa Kỳ chiếm PHẦN LỚN

Sở hữu căn nhà tại Mỹ bao lâu nay được người dân Hoa Kỳ xem là "GIẤC MƠ MỸ" (American Dream). Thử tưởng tượng giá như chuyện nhà cửa hay giá trị nhà cửa địa ốc của nước Mỹ "RẺ NHƯ BÈO" thì làm gì có vấn nạn Homeless? nhưng đây là chuyện viễn vông, nhà ở tại Mỹ dễ dàng quá thì làm sao có sự giàu có của tập đoàn tài chính hay nói chung là NGÂN HÀNG Mỹ còn giàu có được?

Nguyên tắc TIỀN ĐẺ RA TIỀN ( money out of money ) là nguyên tắc bất di bất dịch của TƯ Bản Chủ Nghĩa

Nói như thế khi chúng ta hiểu cho sâu thì HỘI CHỨNG NAN Y Homeless CỦA HOA KỲ hay các cường quốc Tây Phương KHÓ LÒNG CHỮA TRỊ ĐƯỢC

ĐHL

PHẦN II

TUYỂN TẬP HOMELESS

tác giả: Đinh hoa Lư

 HOMELESS là  tệ nạn xã hội trong lòng các nước phát triển hiện nay. Một tình trạng  kinh tế xã hội khó khăn càng lúc càng khó giảm thiểu. Có rất nhiều trường hợp đưa đến tệ trạng homeless, nhất là Hoa Kỳ. Các chuyên gia về xã hội học, chính trị học, hoạt động xã hội càng lúc báo động về tình trạng bi quan này. Các tổng thống Hoa Kỳ, Lập Pháp Mỹ đều tung ra nhiều trợ giúp tài chánh hầu giúp và giảm thiểu tình trạng vô gia cư...

Rủi thay, hậu quả Đại Dịch Covid-19 càng đưa số homeless cao thêm. Các thành phố lớn tại Mỹ đang 'vật lộn' đối phó vói tình trạng người homeless lang thang, tụ tập khắp nơi. ví dụ bảng dưới đây

• New York City, New York.
• Los Angeles and Los Angeles County, California.
• Seattle and King County, Washington.
• San Diego and San Diego County, California.
• San Jose, Santa Clara and Santa Clara County, California.
• Người ta ước đoán gần 600,000 người tại Mỹ đang lâm vào tình trạng vô gia cư.
• 
  

DƯỚI ĐÂY LÀ SỐ BÀI VIẾT CỦA ĐINH HOA LƯ VỀ NGƯỜI HOMELESS TAI HOA KỲ. NGƯỜI VIẾT CHỈ MIÊU TẢ NHẰM  NÓI LÊN  MỘT THỰC TRẠNG KHÓ LÒNG CHỐI BỎ HIỆN NAY TẠI MỸ KHI KHỦNG HOẢNG GIA CƯ CÀNG LÚC CÀNG CAO...

ĐHL 2/4/2021

=============*===========*========== 

Người Homeless Bên Góc Đường Cua Trái

Bây giờ họ chính thức liệt vào trong danh sách 48 người vô gia cư đã chết trên đường phố, được tưởng niệm, được cầu nguyện cho những người giã từ cõi thế từ một cái quận mà lợi tức bình quân lên đến 91,000 đô la một năm (David E. Early--Mercurynews)...

***
-Cho tiền họ làm gì, chỉ biết đi mua thuốc hút thôi 

-Có khu ở cho người homeless chứ, nhưng họ "ưa đi lang thang thôi" 

...

Dù miệng đời có phán xét thế nào chăng nữa, những người homeless đã ra đi, vẫy tay vĩnh biệt cuộc đời tục lụy. Họ sẽ đến một thế giới khác, một nơi không còn sự chết do đói, lạnh,  hay chết vì quá  thừa mứa. Và cuối cùng họ “được giã từ” để khỏi bị gán cho những phán xét khắc nghiệt, lạnh lùng.

***

Gần Giáng Sinh thiên hạ tất bật lo làm cho xong công việc tại hãng xưởng, công ty trong mấy ngày cuối năm để sửa soạn nghỉ dài hạn. Từ freeway 680, dòng xe dài lê thê phía góc đường quẹo trái. Ai cũng nôn nóng chờ dấu hiệu mũi tên xanh lóe lên rồi nhanh chóng  nhập vào con đường King đông đúc xe cộ.

Kinh tế nước Mỹ thời gian này đang suy trầm. Rất dể nhận ra bao nét lo âu trên những khuôn mặt đăm chiêu trước tay lái xe, những người tài xế đang đợi đèn xanh cho phép xe quẹo. Hai tay họ đang giữ chắc vào tay lái như muốn vơi đi những cảm xúc, lo lắng, dồn dập trong lòng.  Chủ hảng vừa cắt bớt số lượng nhân viên, các công ty thi nhau đóng bớt hãng, thị trường chứng khoán xuống dốc vân vân ...

Silicon Valley từng là vùng đất nổi tiếng của các hãng điện tử lớn nhất, nhì thế giới. Một vùng kỹ nghệ từng vang danh vào thập niên cuối cùng của thế kỷ 20; nói đúng hơn, vào giữa thập niện 1990s.  Rồi thời 'vàng son' của Silicon Valley coi bộ khó trở lại khi những "tay tổ "về ngành điện tử dời đi tiểu bang khác. Trầm trọng hơn do họ còn ào ạt đầu tư ra nước ngoài, nhất là Châu Á.  Tại các nước đó, nguồn nhân công quá rẻ sẽ giúp các chủ hãng tiếp tục giàu thêm hay mới duy trì nỗi trong thị trường kinh tế tự do nhưng lại cạnh tranh khốc liệt.

Hình ảnh rõ nét nhất cho đà suy trầm kinh tế khó phục hồi là hình bóng những người homeless xuất hiện càng lúc càng nhiều trong thành phố và nhất là tại các ngả rẽ hay giao lộ lớn. 

  

Hôm nay ngày cuối năm phía ngoài xe người tài xế có thể thấy rõ ràng một người Mỹ homeless râu tóc bờm xờm, áo quần dơ dáy. Tay ông đang ôm tấm bảng ghi vội:

"HOMELESS PLEASE HELP-GOD LOVE YOU, JESUS LOVES YOU ALL"

Cặp mắt ông ta trông vô hồn-  sự vô hồn của một người quá lâu ngày ngập chìm trong hoàn cảnh không nơi ăn chốn ở, sự vô hồn của những giờ van xin năn nỉ trong im lìm câm nín ngoài sự 'nói giúp' từ tấm bảng vô tri kia.

VÔ GIA CƯ XIN GIÚP ĐỠ, CHÚA SẼ PHÙ HỘ CHO LÒNG TỐT QUÝ VỊ

Hình ảnh của người này tượng trưng cho bao người homeless khác. Những người khốn khổ từng lang thang qua bao góc phố San  Jose.  "Gia tài" của họ đều giống hệt nhau. Tất cả mọi thứ nằm gọn trong chiếc xe đẩy, mua hàng tại các siêu thị, họ tự tiện lấy theo.

Đôi mắt ông chẳng nhìn vào ai. Có thể ông muốn  tránh cho người tài xế phải lâm vào một “tâm lý bối rối” về những quyết định cho hay không cho chăng?  Đó là xét đoán của tôi thôi. Sự thật bao lâu nay tôi nhận ra người ăn xin xứ Mỹ họ “lịch sự” không nài nỉ, không kêu réo, van xin, gõ cửa kiếng xe làm cho người ta phải khó chịu hay bực mình!

Người đó vẫn im lặng, mắt ông nhìn thẳng như đang điều tiết đến vô cực.  Nếu cố nhìn cho rõ, một đôi mắt vô hồn, không còn thần khí, hậu quả một thời gian chịu đựng quá lâu từ đói lạnh và sự hành hạ của khủng hoảng tâm thần.  Tấm giấy bìa trước ngực ông vẵn giữ nguyên, không chao chạnh. Thỉnh thoảng ông nhìn thoáng qua cửa xe, như một phản xạ "xẹt qua" thật nhanh, một khoảnh khắc vượt qua quy luật lịch sự của người ăn xin, ông hi vọng có ai đó thò tay ra ngoài cửa kính kia vẫy kêu ông lại ?

Thời buổi kinh tế xuống nhanh, lòng từ tâm hình như cũng "xuống theo ".  Một dòng xe hơn mười mấy chiếc vẫn đứng yên chờ đèn, vẫn không mảy may ngó đến người ăn xin đang tiếp tục đi xuống, xong đi lên. khuôn mặt ông ta cố gắng 'bình thản' trong đợi chờ và hồi hộp, không nhăn nhó kêu rên. Trước tay lái, nét mặt những người lái xe vẫn bất động, thản nhiên, hay cố 'làm vẻ thản nhiên', chẳng ai hiểu? Có chút gì sâu lắng trong lòng họ tự hiểu lấy. Chỉ có họ mới đoan chắc được lòng trắc ẩn, thuơng hại, hay tình thương đầy vơi trong họ mà thôi.

Trời cuối năm, lại sắp đến Lễ Chúa Giáng Sinh để tiễn đưa một năm vào quá khứ. Từng đợt gió lạnh đang thổi phăng mấy đống lá vàng, khô khan, bên góc đường bay tứ tung. Người homeless kia vẫn cái quần trận bạc màu, cái áo gió dày cộm dơ bẩn chưa bao giờ được giặt, những cọng râu mọc dài tua tủa hai bên má đang phất phơ theo cơn gió mạnh. 

Ông chẳng dám nhìn thẳng vào ai. Hình như có một tia nhìn vô hình nào đó. Một luồng xét soi đến từ lòng thương hại, chút chạnh lòng nào đó đang 'soi mói' vào trong góc sâu tâm hồn của những người lái xe. Tia xét soi vô hình đó nó còn quét dọi vào sâu trong tôi, những giây phút lưỡng lự, chậm trễ quyết định, hạ kính xe xuống tặng cho ông ta vài đồng?

Đèn chợt XANH

Dòng  xe chúng tôi quẹo  trái. Đèn sẽ tiếp tục vàng và ĐỎ.  Vài chiếc xe khác tiếp tục đợi chờ. Con người khốn khổ kia lại tiếp tục đi lên - xuống; tấm bảng carton đã sờn góc, trước ngực gã. Đôi mắt kia sẽ gắng nhìn thẳng và chắc hẳn sẽ mệt mỏi hơn...

Có một điều, công ăn việc làm của những người chủ xe vừa chạy đi cũng khá mong manh. Sau ngày nghỉ lễ, công việc cho năm mới có thể còn nhiều bấp bênh theo nền kinh tế đang đà xuống dốc chưa gì hứa hẹn.

Ai biết được tương lai trong nền kinh tế biến động này? Có điều chắc chắn số Một Phần Trăm người giàu Mỹ sẽ giàu thêm và số người nghèo lại nghèo thêm. Những người homeless, họ là một loại người không nằm trong bảng nấc thang kinh tế- xã hội. Có thể nay mai trong những chiếc xe kia, sẽ có chiếc không còn đi lại trên đường này vì mất việc họ sẽ "ngụp lặn" trong cơn thất nghiệp lâu dài. Có người nhà cửa cũng chẳng còn. Biết đâu có người cũng rớt vào hoàn cảnh bất hạnh kia?

Vài giây nữa xe  họ rồ máy chạy đi, sẽ có kẻ tự nhủ:

-Thôi ! cứ vui hết hôm nay, chuyện ngày mai thì ngày mai hẳn tính.

Nhưng, có một sự thật khá rõ, dù  sự thật không lấy gì vui, đó là lòng từ tâm trong họ đã cạn không biết khi nào trong nền kinh tế tệ hại hôm nay.

Một ngày cuối năm sắp qua. Bóng tối buông mau vào tháng chạp, ngày ngắn đêm dài, những đêm dài rất lạnh. Khi ánh chiều thật sự tắt sớm, người homeless phải từ biệt góc quẹo trái này để tìm chổ ẩn núp qua đêm  ./.

ĐHL edition 2/4/2021

***

NGƯỜI ĐÀN  BÀ  HOMELESS CHÂN TRẦN

XÓT XA CHO  HÌNH ẢNH MỘT KẺ QUA  ĐƯỜNG 

San Jose 18/12/2020

ký sự một lần đi chợ trong mùa Covid

Ghé Siêu Thị Maxim cạnh đường góc đường Story-McLaughlin, tôi chỉ mua vài hộp sữa rồi vội về nhà ngay. Lái xe đi đâu, tôi cũng ‘chớp nhoáng’ do chính quyền đang ra lệnh ở tại nhà do Covid bùng phát mạnh ở California.

Mấy chiếc xe trước tôi đang vào lane quẹo trái; chúng đang từ từ chạy chậm lại, tôi cũng vậy do có bóng một người homeless đang chầm chậm đi băng qua đường một cách vô hồn…

Một người homeless- khỏi cần nhìn lâu tôi đã biết ngay. Có điều lạ người này cúi gầm đầu đi từng bước ngắn và chẳng cần biết xe cộ đang chạy? Dỉ nhiên, không ai bảo ai đều chậm hẳn lại. Tôi nối đuôi đi theo mấy chiếc trước tôi. Người đó dừng ở lằn ranh giữa đường. Đầu vẫn cúi xuống thật thấp, như lầm bầm nói cái gì...

Xe tôi tới gần, tôi mới nhận ra: đó là một người đàn bà da đen. Tôi nhận ra khuôn mặt đen muồi, nhô ra khỏi cái mũ của cái áo đang trùm kín  đầu. Cặp môi dày trắng bệch, hình ảnh của khuôn mặt có làn da đen  cháy và nay trong trời lạnh giá cặp môi nó càng tái hơn. Bộ áo quần lượm ở đâu, cái áo ấm có mũ tương phản vớicái xà rông đen phủ tận gót chân. Tôi chợt xót xa. Thật vậy, một niềm xót xa đến bất chợt, rất nhanh qua mắt tôi. Một sự thương xót như làn điện chạy xuyên suốt vào lòng.  Hình ảnh homeless thì tôi gặp hoài, nhưng hôm nay nó lại khác. Do đây là lúc tôi nhìn ra con người bất hạnh chẳng có đôi giày nào. Hai bàn chân đen nhô ra khỏi phần cuối cái xà rông,  một bàn chân lê lết trên một chiếc dép hai quai, còn chân kia chẳng có dép, đi trần? Kiểu quần xà rông như vậy, tôi thầm nghĩ có thể người này từ Phi Châu mới nhập cư vào Mỹ, nhất là màu đen của làn da tôi có cái cảm nhận nó khác với làn da đen của những người Mỹ đen chính gốc tôi năng gặp.

 Trời hôm nay lạnh quá. Buổi sáng mái nhà có đá đông trắng. Xe tôi phải warm ít phút trước khi đi chợ. Nhưng người đàn bà homeless này đang lê từng bước chân trần trên nền đất lạnh giá. Còn một tuần nữa là GIÁNG SINH 2020. 

Trong lòng tôi chợt cảm nhận một nỗi bàng hoàng, thương xót thật sự. Tôi chắc chắn người này đang mắc bệnh thần kinh. Bà ta đang điên loạn nên thần trí không còn cảm nhận không còn điều khiển được nỗi đau thể xác. Nhiệt độ lạnh chắc chắn đang giết dần từng tế bào từ bàn chân trái của người homeless bất hạnh này hôm nay. Bà da đen này đang loạn trí.  Có thể sau bao ngày tháng, đói khổ dày vò, bà từng lê bước chân đi khắp con phố San Jose này, những bước chân vô định khi ngày tháng mùa đông lại ập về...

Những người homeless chưa điên họ còn có phương cách kiếm sống. Họ còn tỉnh trí để đứng tại các góc đường,  những lane quẹo trái như bên trái của xe tôi đang đợi đèn xanh như hôm nay. Thời gian xe ngừng là họ đứng ở giữa tay cầm cái bảng 

“HOMELESS PLEASE HELP. GOD BLESS YOU” 

 hay một câu gì khác vậy ...một ngày như thế họ có thể được vài kẻ hảo tâm cho ít đồng sống qua ngày. Nhưng người đàn bà da đen này không như vậy. Bà ta chỉ lẩm bẩm, đầu cúi thật thấp, chỉ hơn vài phút bà ta lại lửng thửng đi qua bên kia. Cả đoàn xe bên lối kia hốt hoảng vội thi nhau dừng lại…

Quý bạn đọc cũng biết. Lái xe bên này đâu phải muốn dừng lại làm gì thì làm. Tín hiệu đèn nổi lên là tiếp tục chạy. Một người homeless bình thản băng qua đường, chẳng cần nhìn chẳng cần biết xe cộ là gì?

Phải không? Phải chăng quá đau khổ, quá rét lạnh những lớp người đau khổ này có thể âm thầm mong ước chiếc xe nào, hay ai đó có thể giúp ‘hóa kiếp’ cho họ một cõi lầm than.

Những tháng ngày khổ đau, cũng là một kiếp nhân sinh nhưng sao quá đoạn trường.

Hoa Kỳ, miền Đất Hứa trải qua một năm trời Dịch Bệnh và tranh chấp chính trị. Uy Quyền và chức vị ở nơi đó thủ đô Hoa Lệ có những chính khách đang say sưa trong tranh chấp bất tận nhưng trước mắt tôi một cảnh tượng có thực đau lòng hiện ra trước mắt:

NGƯỜI ĐÀN BÀ CHÂN TRẦN, CÚI ĐẦU ĐI TRONG GIÁ BUỐT. CŨNG LÚC NÀY ĐÂY CÁC GÓC ĐƯỜNG DẪN VÀO FREEWAY 101, CÁC TẤM BẠT CỦA NGƯỜI HOMELESS NGỦ TRONG ĐÊM VẪN PHẬP PHỒNG TRONG NGỌN GIÓ MÙA ĐÔNG …

ĐHL 18/12/ 2020

================================== 

                  Pho Tượng  Homeless

 Ngày 4/12/2014 thành phố San Jose bắt buộc đuổi cái làng Homeless "bất đăc dĩ' tại trung tâm thành phố, để quét dọn. Hiện nay nguòi ta đã xây dựng hàng rào ở đây Hiện nay 'Làng Homeless" hay còn gọi là "homeless jungle" bị giải tán. 

Nhưng số mấy trăm người homeless này chẳng 'biến' đi đâu? họ phân tán khắp các gầm cầu, các góc đường dẫn ra xa lộ, rải rác các góc nào hơi kín đáo là họ ẩn nấp. Từng nhóm 5 hay 7 người thôi. Cảnh sát không thể nào dẹp hết?

Homeless sau vụ "tập trung' này lại tiếp tục lang thang khắp San Jose, tiếp nối với San Francisco, Los Angeles cùng hàng trăm thành phố khác trong nước Mỹ tạo thành một 'điệp khúc ' bi ai, nhức nhối thách thức xã hội.
update news

ngày 18 tháng 2 năm 2025 sau hơn 10 năm giải tán người viết đi qua lại khu này thì thấy người homeless lại tái lập vào chiếm ở khu 'homeless Jungle' này?
================  

   Nhũng lần trời sắp tối khi lái xe chui qua gầm cầu giao lộ freeway 680 cắt Capitol Avenue, hình như lúc nào tôi cũng thấy một người homeless 'ngủ ngồi' ngay trên lề đường bên phải .
  Tôi gọi cái gầm cầu do con đường Capitol Avenue xuyên qua cái hang này phía trên là freeway chứ không có con sông nào cả. Những ngọn đèn điện màu vàng trên những chiếc cột điện cong cong, hình dáng kiểu Paris mà thành phố vừa tân trang xong bên trong cái gầm cầu, đang soi rõ hình ảnh người homeless hàng ngày tôi ngang qua.

 Ông ta quấn chiếc mền bông dày quấn quanh người. Tôi chỉ thoáng nhìn được một khuôn mặt màu da đồng nâu,  da thịt như phồng lên, hai mắt nhắm nghiền. Một khuôn mặt nửa giống người Mông Cổ, nửa giống người Da Đỏ bản xứ, chẳng phải là người Mỹ da Đen. Có điều tôi tin chắc, ông ta không phải là người Việt Nam.

  Thật ra, mỗi lần lái xe ngang cái gầm này, tôi chẳng bao giờ thấy ông mở mắt.  Qua bao đêm ông từng ngồi đây, trong cái gầm cầu, nơi trú ẩn an toàn. Tôi tự hỏi, không biết ông ta ngủ hay thức, có suy nghĩ gì không? Trước mắt, hinh ảnh một con người trong tư thế ngồi bất động trên chiếc ghế lượm đâu đó.  Một cái mền bông nhiều lớp bao quanh người, thế thôi. Quái lạ! bao lâu rồi người này vẫn chiếm lối đi bộ qua cái gầm này, thế mà chẳng có ai làm phiền ông, cảnh sát chưa bắt đi đâu? Thật là một điều may.

  Người không nhà này đang ngủ chăng? Có thể chuyện ngủ đối với ông quả quá chắc thừa mứa.   Thời gian trong tư thế như vậy, theo tôi ông ta đã tự biến mình thành "Một pho tượng homeless" làm gì cần ngủ nữa?  Tôi tự ví von như thế.  

  Ban ngày, có khi ông ta lại ra  ngồi dưới lùm cây cạnh cái gầm này. Ban đêm ông lại lê chiếc ghế vào trú lại trong gầm.  Cạnh lùm cây, có chiếc xe đẩy siêu thị, bên trong đầy ắp những thứ linh tinh, rác rưởi. Giang sơn của kẻ không nhà chắc chắn là đây. 

Có thể hình ảnh này đã quen mắt với mọi người lái xe qua đây, nên chẳng ai dừng lại hỏi han. Từng tiếng xe xuôi ngược, liên tục suốt ngày nhưng chẳng bận lòng, chẳng làm ông phiền lòng. Người không nhà này đã tự hóa thân thành một "pho tượng đá " chai lì, vô hồn. Lúc ông ta ngồi cạnh lùm cây, ánh sáng ban ngày giúp tôi nhìn người này rõ hơn. Ông ta nhắm mắt như đang ngủ. Một khuôn mặt trương phồng, vàng cháy, do sống lâu ngày không tắm gội cùng nắng gió. Tôi có thể miêu tả thứ da mặt kia như 'phủ một lớp đồng đen',  xen kẻ những khoang sẹo sần sùi. Lạ thật? tôi cho rằng khuôn mặt này giống người Eskimo sống vùng Bắc Cực. Một chút tưởng tượng, tôi cứ tạm cho ông ta chỉ là một "pho tượng đồng đen", quái dị, ai nghịch ngợm quấn làm một hình nhân homeless trong ngày Lể Ma Quỷ- Halloween- hàng năm vậy.

  Chắc hẳn con người bất hạnh này phải có lúc đẩy chiếc xe  đẩy kia đi xin đâu đó nhưng tôi không có dịp chứng kiến đó thôi. Xong việc, ông ta lại về lại lùm cây 'cố hữu' này. Lại ngồi yên, bất động, đợi tối lại mở mắt, rút vào gầm cầu trú qua đêm. 

  Có ai đó sẽ thắc mắc:"Tại sao không dừng lại, cho ông ta vài đồng?" vâng, câu hỏi này có lý, nhưng tôi không dám dừng xe. Ở Mỹ này cái gì cũng "ngại , phòng," khi ngôn ngữ bất đồng. Lỡ có gì thì sao, ai biết được?  ví dụ ...mà thôi, tôi đã có dịp rồi:

 Tuần kia, vừa ló xe ra gầm cầu tôi thấy một người vừa cho ông ta cái gì đó xong  đang vội trèo vào xe và rồ máy chạy. Tôi an tâm,  tấp vào y như vậy xong  bước nhanh tới gã trao vội mấy đồng bạc. Miệng tôi chỉ kịp nói chữ Hello thôi. Ông ta cũng lí nhí, hình như tiếng cám ơn thì phải? Tay đang xếp lại cái mền bông, mặt ông ta chẳng cần nhìn tôi khi chìa tay ra cầm vội mấy đồng tôi tặng. Tôi vội lái xe chạy ngay, chẳng dám hỏi han gì.  Mắt tôi chỉ kịp thấy ông ta là một người cao lớn, to con. Dưới chân người này, cái hộp cơm mua từ tiệm fastfood gần đó, ăn xong trống rỗng.
============ 

Tại trung tâm thành phố San Jose, vùng gia đình tôi ở, cảnh 200 người vô gia cư đang tạm chiếm một khu rừng nhỏ cạnh công viên Vườn Nhật làm nơi trú ngụ, đang gây bế tắc cho chính quyền. Thành phố San Jose khó lòng "đuổi một tập thể người" đông như vậy. Nhưng đuổi họ đi đâu? Nếu đuổi một vài người thì tại sao không đuổi hết ? đó là bất công, và cũng không được! Khu homeless "bất đắc dĩ" này hai năm nay đang trở thành một đề tại nóng bỏng cho báo chí đia phương , và khó khăn cho thành phố trong lúc kinh tế khó khăn, ngân sách thâm hụt.
============== 

  Người homeless tôi miêu tả hôm nay có thể gặp may.  Một mình ông ta lanh quanh chỗ này, vì lẻ loi lai không làm phiền ai , không làm "nhức mắt" dân cư qua lại như khu rừng homeless 200 người tôi vừa đề cập trên chăng? Có thể tôi nói đúng, cảnh sát qua lại đây bao nhiêu lần rồi, họ làm lơ như không thấy. Thủ tục bắt người, đưa người về nơi nuôi dưỡng cũng lắm nhiêu khê. Thật ra, các trung tâm xã hội cho người vô gia cư đã đầy quá rồi, và ngân sách càng lúc càng ít đi, mấy ông cảnh sát họ làm lơ là vậy. 

   Tôi chợt nhận ra người vô gia cư này có một cách sinh hoạt khá LẬP DỊ khi tôi so sánh với những người không nhà hàng ngày đang đẩy xe lang thang khắp nơi trong thành phố San Jose này. Ngày lại ngày, "pho tượng homeless" này ngồi yên ở hai vị trí rất gần nhau: một dưới gầm cầu này và hai là dưới lùm cây kia. Có thể  đây là mái nhà thân yêu cuối đời của ông cũng nên . /. 

=================== 

LÃO  GIÀ  HOMELESS  VÀ CON CHÓ CON  CHIỀU  ĐÔNG  GIÁNG   SINH

tu bút và tái đăng 19/12/ 2017

(tất cả hình ảnh đều lấy trên mạng Internet)

20/12/2013 DHL

 Lão ngồi đó đã lâu, bên cái trạm đợi xe buýt số 64 tại góc đường Mc Kee và White thành phố San Jose. Mọi người chuẩn bị lên xe nhưng lão chẳng màng gì chuyện xe chạy hay không. Ngồi cạnh trạm xe từ lúc nào, lão không biết về đâu, đi đâu lúc này?

 San Jose ngày gần Giáng Sinh không mưa, nhưng mây nhiều, làm bầu trời trở nên u ám, ảm đạm. Trời khá lạnh khi đã vào đông. Dù sao ở đây cùng còn may mắn hơn các tiểu bang khác, những nơi đó tuyết giá phủ đầy, nhiệt độ xuống thấp hơn California nhiều nên tai nạn xe cộ thuờng xuyên.

    Tôi đứng đợi chuyến xe buýt số 64; nó là chặng chót chuyển tiếp thứ hai của tôi trên đường tới trường. Tôi chỉ nhìn thoáng lão già homeless. Một cảm giác ái ngại hay thuơng hại chợt đến. 


Lão giờ thôi úp hai bàn tay vào mặt. Lúc này là cơ hội cho tôi thấy được khuôn mặt lão: nhăn nhúm như vỏ xoài chín, râu mọc lởm chởm. Hai gò má xương xẩu, méo mó. Đôi mắt lão mí sụp xuống ti hí, tối sẩm. Những mảng da còn lại trên mặt lão mốc thếch do không tắm gội lâu ngày...

            -Rocky , Rocky?

      Tiếng lão kêu con chó.

  Chú chó con bị cột cạnh chiếc xe đẩy mua hàng siêu thị; chiếc xe đang chất đầy "gia tài' cho lão.  Con chó  kêu vài tiếng khe khẻ như trả lời. Nó ve vẩy đuôi như muốn cho lão thấy nó nghe tiếng gọi của chủ.

Tội nghiệp cho con chó cũng mang thân phận 'homeless' như chủ khi do màu lông bẩn thỉu không chút gì "mượt mà "  như chó "nhà giàu"?

  Con "chó homeless" này có vẻ tinh khôn; có thể có chút gì "tinh ranh" mới đúng. Tôi nghĩ vậy cũng phải. Nếu chẳng thế thì làm sao cùng lão chủ 'sinh tồn' dọc theo 'con đường gió bụi, giang hồ'? Nó lay hoay -ngó ngược nhìn xuôi- như muốn chứng tỏ với Lão lòng  trung thành,  bảo vệ 'cái gia tài' của  chủ trong chiếc xe đẩy kia.

  Trong chiếc xe đẩy kia, không biết bao nhiêu thứ vặt vảnh, nào cái mền bông dơ dáy ố vàng, nào những mớ áo quần cũ bẩn thỉu, vài ba chiếc giày méo mó sờn gót, mấy cái bao đựng lon nhôm, chai nhựa. Những thứ nhôm nhựa lão lượm hàng ngày sẽ gom lại bán cho các nơi tái chế kiếm vài đồng mua thức ăn. Có thể mấy đồng bạc này lão sẽ mua thuốc hút cho qua cơn ghiền cùng cái giá rét mùa đông chăng? Dỉ nhiên tôi không tả hết những thứ này. Đối với một đời sống bình thường, chiếc xe này nó chỉ là một 'đống rác'trước mắt tôi không hơn không kém. Giờ đây 'đống rác' này là mạch sống, là một 'gia tài bất khả phân li' của lão. 

 GIÁNG SINH  TẠI TP  SAN JOSE NĂM  2017 ĐHL ĐI VỚI CHÁU NGOẠI

Sợi dây cột chó không được dài cho nó đi xa hơn. Nó chỉ loay hoay, ngửi -ngửi, quanh chiếc xe đẩy như sắp sửa được ăn chút gì? thực ra chẳng có gì cho nó ăn cả.

Thỉnh thoảng lão úp hai tay vào mặt nói lảm nhảm những gì không ai nghe rõ. Thực ra chẳng ai để ý tiếng lão nói, chẳng ai màng nhìn lão. Mọi người lo lên xe cho kịp giờ. Nếu mưa, lão có thể ngồi vào chiếc ghế dài trong trạm  để tránh. Chẳng ai xua đuổi nhưng lão sẽ tự lo thân phận mình, cố ý ngồi xa hơn để tránh sự khó chịu cho những người đợi xe.

hình: con chó 'tốt phước'

  Nhìn con chó, tôi thấy tội nghiệp, tuy ở Mỹ mà nó chẳng may mắn. Chẳng bì với mấy con chó 'tốt phước' , được chủ dẫn đi dạo ngày hai buổi.  Trời lạnh, những con chó may mắn kia có cái "áo chó " khoác ngoài; trên cổ có người còn đeo thêm cái chuông vàng óng ánh. Sợi dây dẫn chó cũng màu mè thật đẹp! Rõ ràng đó là những con chó nhà giàu, mập mạp đang bước đủng đỉnh theo chủ, bộ lông láng mượt trông phát ham.

 " Chó ốm xấu mặt chủ nhà " câu này chỉ đúng cho ai đang có cơm ăn áo mặc, có nhà cửa, có xe cộ chạy đó đây. Bộ lông xơ xác của chú "chó homeless" hôm nay tôi gặp nó cũng tương xứng với bộ áo quần bẩn thỉu hôi hám mà chủ nó đang bận.

 Lão và con chó, hai 'chủ tớ' vẫn lang thang trong thành phố San Jose này qua bao mùa đông, tôi không biết được? Ngày tháng tới lão sẽ còn hòa mình với "vũ điệu trần gian" dưới 'thiên đưong hạ giới' này, nơi mà hai thái cực sướng -khổ tột cùng mãi quyện vào nhau làm thành một khúc ' bi ai ' mãi mãi cho loài người.

Khi trời quá lạnh, có những người homeless nằm chết bên lề đường, trên ghế công viên hay xó xỉnh nào đó ở ngoài các hành lang, góc chợ trong thành phố. Bao cái chết vô thừa nhận cạnh những ngôi nhà bên trong có lò sưỡi ấm áp và thức ăn dư thừa? Nhưng từ lâu chẳng ai thống kê. Thiên hạ chẳng còn ai hơi sức đâu  động đến những sự thật đau lòng hay khó chịu cho những gì gọi là "lương tâm" này cả. Vấn nạn homeless đã thành bất trị và kinh niên tại các nước giàu có và sự thật này không ai chối bỏ nhưng xã hội vẫn mãi bất lực. 

Xã hội đã và đang góp tay giúp dịu đi thảm nạn trong đó có những người homeless ngày ngày lang thang trên các nẻo phố nơi quê huơng mới tôi đang ở. Có xã hội nào quá toàn mỹ đâu? nơi đây nền văn hóa mới trách nhiệm cá nhân là cao nhất còn tình gia đình nghĩa vụ bà con là thứ yếu . Bởi thế , một ai đó trong xã hội này khi đã lỡ 'sa chân" thì khó lòng ngoi lên đựơc . Có thể tôi nghĩ đúng, lão già homeless hôm nay tôi đang gặp bên cạnh xe buýt này chỉ một lần "đã lỡ sa chân" vì một vấn đề gì đó và "vết dơ" nó vẫn bị xã hội lưu mãi không cho lão một cơ hội hoàn lương?

        

 Lão già giờ thôi lảm -nhảm. Lại úp mặt, 

lão đang ngủ trong lòng hai bàn tay. Có thể lão đang mơ về một tiệc hội linh đình nào. Cũng có thể lão đang mơ về hình ảnh xa xưa khi gia đình đoàn tụ trong đêm  Giáng Sinh bên lò sưởi ấm áp. Hồn lão đang bay về một quá khứ thật xa hơn- ngày xưa lão mới ra đời, chỉ là đứa bé dễ thương, đang nằm trong vòng tay ấp yêu của mẹ hiền:

-Ôi sung sướng và êm ấm biết bao!

 Chú chó con vẫn ngó láo liên làm bổn phận canh chừng chiếc xe. Thỉnh thoảng nó ngó lão như đợi chia cho một chút bánh nào? Không thấy gì, con chó lấy chân cào cào vào vài mẩu rác cạnh nó, đôi mắt đen nhánh láo liên ra dáng chăm chỉ.

 Tôi lên xe buýt, cái trạm xa dần. Dáng ngồi lom khom của lão già homeless, chiếc xe đẩy và con chó xa dần cho đến khi khuất hẳn./.

Đinh Hoa Lư edition  2/4/2021