LỖ ĐEN (BLACK HOLES) CÓ THẬT CHĂNG? NẾU THẬT THÌ KHI NÀO TRÁI ĐẤT BỊ HÚT VÀO CHÂN TRỜI MA ẢNH CỦA NÓ

 THEO NASA LỖ ĐEN GẦN NHẤT NGAY TRONG THIÊN HÀ CHÚNG TA GỌI LÀ GAIA BH1  CÁCH XA KHOẢNG 1500 NĂM ÁNH SÁNG CÓ NGHĨA LÀ TỐC ĐỘ DI CHUYỂN 300.000 KM/GIÂY VÀ CHU DU 1500 NĂM MỚI TỚI 

CÓ BAO NHIÊU LỖ ĐEN TRONG DẢI NGÂN HÀ

NGAY TRONG DẢI NGÂN HÀ CỦA CHÚNG TA THEO NASA CÓ KHOẢNG 100 TRIỆU LỖ ĐEN

TƯỞNG CŨNG CẦN NHẮC LẠI THIÊN HÀ CHÚNG TA CÓ TỚI 1OO TỶ TINH TÚ  VÀ CHÚNG TA NẾU CHU DU VỚI TỐC ĐỘ ÁNH SÁNG THÌ CẦN ĐI TỚI 100,000 NĂM MỚI QUA HẾT DẢI NGÂN HÀ 

LỖ ĐEN LÀ HIỂM HỌA VŨ TRỤ NẾU NHƯ CHÚNG CÓ THẬT. 

Hiểm họa ra sao mời bạn đọc vào tiếp phần dưới

Data from the European Space Agency’s (ESA) Gaia mission revealed the closest known - and second closest - black holes in 2022, Gaia BH1 and Gaia BH2, which are 1,560 light-years and 3,800 light-years from Earth respectively. 

Theo dữ liệu của cơ quan không gian Châu Âu ESA (2022) có hai lỗ đen gần Trái Đất nhất là GAIA BH1 và GAIA BH2 cách xa chúng ta 1,560 quang niên và 3,800 quang niên 

I- BLACK HOLE CÓ THẬT CHĂNG?

BLACK HOLES - LỖ ĐEN CÒN KINH DỊ HƠN CẢ CHUYỆN QUỶ MA GẤP NGÀN VẠN LẦN

 Chào bạn đọc

Đêm Halloween thường ám ảnh bởi chuyện quỷ ma, ma cà rồng, ma hời ma xó nhưng trong vũ trụ còn có thứ GHÊ RỢN gấp ngàn lần chuyện YÊU MA  ĐÓ LÀ LỖ ĐEN-BLACK HOLES

Hình ảnh đầu tiên về lỗ đen của lịch sử loài người, được chụp bởi Kính viễn vọng Chân trời Biến Nạn, cho thấy ánh sáng phát ra từ vật chất khi nó xoáy dưới tác động của lực hấp dẫn vô cùng mạnh. Lỗ đen này có khối lượng gấp 6,5 tỷ lần Mặt trời và nằm ở trung tâm TINH VÂN có số hiệu M87.

BLACK HOLE LÀ GÌ

 Nói một cách đơn giản, đó là một vùng không gian bị đè nén quá nhiều vật chất. Sức dồn nén quá vĩ đại, mạnh kinh hồn, vượt qua múc tính toán và trí óc tưởng tượng của chúng ta. Một khối vật chất tự đè nén dồn chặt kinh dị như vậy từ đó lại sinh ra một sức hút ghê rợn chẳng khác chi chuyện thần thoại...tất cả đều bị nó nuốt chửng vào trong không có gì kháng cự lại được. Không còn thứ gì thoát khỏi sức hút ma quái của một lỗ đen kể cả ánh sáng cũng đồng chung số phận. 

   Theo thuyết tương đối của bác học Einstein, chúng ta phải tìm tòi sâu vào thuyết này để hiêủ chi tiết về Lỗ Đen, chúng ta phải chậm rãi tìm hiểu lại ý nghĩa về lực hấp dẫn trong môi trường bình thường .

Giả sử bạn đang đứng trên bề mặt một hành tinh này bạn thử ném môt hòn đá thẳng vào lên trời, thừa nhận rằng thực tế sức bạn cũng đủ mạnh cho hòn đá đi thẳng lên trời một thời một lúc rồi gia tốc của nó sẽ bị hấp lực của trọng trường (gravity) sẽ bị triệt tiêu lần và hòn đá sẽ bắt đầu rơi lại xuống đất. Nhưng nếu bạn ném viên đá với sức mạnh đòi hỏi nào đó viên đá sẽ vượt ra khỏi lực hút của trọng trường và mãi mãi đi thẳng ra không gian. Vận tốc vừa đủ để vượt ra khỏi lực hấp dẫn của trái đất gọi là vận tốc vượt thoát “escape velocity” . Vận tốc để thoát này lệ thuộc vào khối lượng vật chất của hành tinh bạn đang đứng nếu nó cực kỳ to lớn thì lực hút (gravity) cũng cực kỳ mạnh. Yếu tố thứ hai- vận tốc để vượt thoát lực hấp dẫn này tùy thuộc bạn có đứng gần tâm của hành tinh này hay không có nghĩa là bạn đứng càng xa tâm hành tinh thì vận tốc vượt thoát càng ít hơn. Vận tốc vượt thoát ở địa cầu là 11. 2 km/giây hay 25,000 mph. Còn ở mặt trăng chỉ 2.4 km/giây hay 5,300 mph.

LỖ ĐEN LỚN CHỪNG NÀO

Tinh vân (thiên hà) Andromeda, chúng ta không ở trong thiên hà này  mà ở Thiên hà khác gọi là dải Ngân Hà (Milky Way Galaxy)

Vũ trụ có vô số Thiên Hà, mỗi một thiên hà có vô số tinh tú 

Lỗ Đen ở tâm của Thiên Hà Andromeda có khối lượng 200 triệu lần mặt trời chúng ta.

Có hai cách để diễn tả về sự lớn của một vật thể. Một là khối lượng (mass) hai là khỏang không gian nó ngự trị lớn chừng nào.
Trường hợp một nói về khối lượng thì không có chuẩn mực nào để diễn tả về khối lượng của một Lỗ Đen. Đa phần ngoài kia những Lỗ Đen này được cấu tạo từ những ngôi sao đồ sộ nhất . Có thể khối lượng của nó phải lên tới 10³¹ (10 lũy thừa 31)kg hay bạn có thể viết số 10 với 30 con số 0 tiếp theo sau, bằng 10 lần khối lượng mặt trời. Các nhà thiên văn còn nghĩ rằng ở tâm của các thiên hà (galaxies) còn tiềm ẩn rất nhiều loại Lỗ Đen có khối luợng gấp triệu lần mặt trời. 

SỨC NÉN VĨ ĐẠI CỦA LỖ ĐEN KINH KHỦNG RA SAO

Một Lỗ Đen nếu có khôi lượng bằng mặt trời chúng ta thì đường bán kinh co lại chỉ còn 3 Km trong lúc mặt trời hiện tại đường bán kính là 700, 000 Km thế thì ta có thể tưởng tượng từ 700 000 DỒN NÉN chỉ còn lại 3 Km thì độ NÉN của một Lỗ Đen nó KINH KHỦNG đến mức độ nào!

lấy tỷ số 700,000/3 tức hơn 300,000 lần SỨC NÉN!

 SỨC NÉN VĨ ĐẠI làm cho các nguyên tử đều biến dạng, các protons neutrons đều bị ép sát lại với nhau không còn di chuyển cuối hết chẳng còn ý nghĩa vật lý nào diễn tả cho tính chất quái dị này

GIẢI NOBEL VẬT LÝ NĂM 2020 CHIA CHO 3 KHOA HỌC GIA ANH, ĐỨC VÀ MỸ LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TRÌNH TÌM TÒI LỖ ĐEN (BLACK HOLES)

 ------------------------------   

Sir Roger Penrose sinh năm 1931, giáo sư vật lý toán học tại đại học Oxford Anh quốc. ông từng đoạt nhiều giải thưởng trong đó có giải Wolf Prize 1988 về vật lý cùng chia với nhà bác học Stephen Hawking về lý thuyết vũ trụ. 

-------------------------------

    Lỗ Đen đã trở thành một thuật ngữ và cũng là một đề tài khoa học hôm nay. Mới nhất là vào năm 2020, Giải Noble Vật Lý trao cho 3 nhà khoa học liên quan đến Lỗ Đen. Một nửa giải Nobel Vật lý năm 2020 được trao cho TS Roger Penrose (Anh Quốc) nhờ vào công trình toán học của ông cho thấy Lỗ Đen là hệ quả của lý thuyết hấp dẫn của Einstein (như đã trình bày phần đầu)

 Hai nhà khoa học Andrea Ghez (Mỹ) và Reinhard Genzel (Đức) chia sẻ nửa còn lại của giải Nobel Vật Lý 2020 này nhờ hai người này có công tìm ra một lỗ đen khổng lồ nằm ở trung tâm thiên hà chúng ta đó là Dải Ngân Hà (Milky Way).

        dải Ngân Hà  (Milky Way) là một tinh vân, quê hương của Mặt trời và cũng là Trái Đất

EVENT HORIZON  xin tạm dịch là CHÂN TRỜI BIẾN NẠN hay Chân Trời "MA  ẢNH"

LỖ ĐEN ĐÁNG SỢ HƠN MA QUỶ HALLOWEEN NGÀN VẠN LẦN, TẠI SAO thế?

CHÂN TRỜI MA ẢNH ĐANG PHÌNH RA THEO TỐC ĐỘ ÁNH SÁNG CÀNG VƯƠN RA CÀNG HÚT MỌI THỨ VÀO TRONG KỂ CẢ ÁNH SÁNG, CHO ĐẾN LÚC NÀO TRÁI ĐẤT CHÚNG TA SẼ BỊ HÚT VÀO CÁI TÚI 'CÀN KHÔN' KINH DỊ KIA?

sự lo sợ sẽ là hiện thực nếu LỖ ĐEN ĐƯỢC CHỨNG MINH LÀ CÓ HIỆN HỮU TRONG VŨ TRỤ 

VÀ CÁI ĐÁNG SỢ TIẾP THEO LÀ CHÂN TRỜI BIẾN NẠN HAY CHÂN TRỜI 'MA ẢNH'

Do đó là EVENT HORIZON: tạm dịch là CHÂN TRỜI BIẾN NẠN (hay ma quái) gồm bề mặt hình cầu đánh dấu biên giới của Lỗ Đen bạn có thể vào mà vĩnh viễn không bao giờ ra được. Thật ra khi bước qua ranh giới đó bạn đã tới hồi tân số vĩnh viễn bị hút chặt vào trung tâm của Lỗ Đen đi mãi tới cõi vô cùng)

KHI BỊ HÚT VÀO LỖ ĐEN 

LỖ ĐEN LÀ THỨ  'THAM ĂN'  đến GHÊ RỢN NÓ sẵn sàng NUỐT CHỬNG  TẤT CẢ TỪ ÁNH SÁNG CHO ĐẾN CẢ MỘT NGÔI SAO 

Bây giờ bạn thử tưởng tượng nếu có một vật thể mà đậm đặc vật chất cực kỳ kinh khủng như đã nói trên thì dĩ nhiên lực đào thoát ( tức là thoát ra khỏi sức hút của nó) phải cần có thứ vận tốc lớn hơn VẬN TỐC ÁNH SÁNG. Theo bác học Albert Einstein thì không có thứ gì đi nhanh hơn vận tốc ánh sáng. Lực hấp dẫn của Lỗ Đen mạnh không diễn tả nỗi như vậy do đó ngay cả một TIA SÁNG cũng bị hút vào không có cách nào thoát ra được. Vì lý do tia sáng chỉ bị hút vào không thể thoát ra nên chúng ta ở ngoài thấy nó hoàn toàn MÀU ĐEN do đó nó mới có cái tên là "Lỗ Đen" 

 Từ ý nghĩ vật chất có độ nén cực đại, khiến ánh sáng cũng bị giam hãm giúp chúng ta trở lại lý thuyết của La Place vào thế kỷ 18. Sau này đa phần đều hoàn thiện ở vào thời của thuyết TƯƠNG Đối của Einstein và Karl Schwarzschild (1873-1916 nhà vật lý Do thái gốc Đức) phát minh thêm cách chứng minh bằng toán học lý thuyết về loại vật chất như trên. Mãi sau này với công trình hợp tác của Oppenheimer (1904-1967 cha đẻ A bomb, nhà vật lý), Volkoff ( 1914-2000 vật lý gia Canada) và Snyder (nhà hóa học) vào năm1930 người ta tin tưởng rằng những thứ vật chất trên có khả năng hiện hữu trong vũ trụ. Những nhà nghiên cứu này chứng minh rằng khi một ngôi sao đã  cạn hết nhiên liệu thì nó không thể tự giúp nó cưỡng lại hấp lực của chính nó và tự sụp đổ cuối hết nó sẽ hiện thân làm một LỖ ĐEN.

Với thuyết tương đối, lực hấp dẫn biểu diễn bằng một đường cong của thời gian vũ trụ / spacetime. Vật thể siêu khối lượng này (massive) tự DỒN NÉN kinh khủng không tưởng tượng nổi trong một kích thước quá nhỏ ví dụ bạn tưởng tượng sức nặng trái đất bó gọn trong một cái… quả banh chẳng hạn điều kỳ diệu này có khả năng làm lêc lệch lạc ý niệm thời gian, không gian và nó sẽ vượt ra ngoài lý thuyết bình thường về vật lý. 

CHÂN TRỜI BIẾN NẠN hay MA ẢNH  (EVENT HORIZON) 

người viết tạm dịch

Càng gần lỗ đen sự biến dạng về phạm trù không gian càng trở nên GHÊ RỢN CÙNG KINH DỊ  và làm cho Lỗ Đen càng có những khả năng kỳ diệu. Trong những điều kỳ diệu và kinh khiếp này nó có sự xuất hiện của CHÂN TRỜI MA ẢNH (event horizon). Chân Trời này là một bề mặt hình cầu đánh dấu biên giới của Lỗ Đen và bề mặt này phình càng lúc càng rộng ra xa hơn để hút hết mọi thứ từ ánh sáng và kể cả một ngôi sao khác. Khi bạn bị lọt vào VÒng Ma Ảnh này rồi, bạn có thể vào mà vĩnh viễn không bao giờ trở lui lại được. Thật ra khi bước qua ranh giới đó bạn đã tới hồi tân số vĩnh viễn bị hút chặt vào trung tâm của Lỗ Đen đi mãi tới cõi ...vô cùng .                           

…Quý bạn đọc có thể nghĩ ra rằng ranh giới của chân trời ma ảnh đó là nơi mà tốc độ vượt thoát (escape velocity) tối thiểu phải bằng VẬN TỐC ÁNH SÁNG (300 000 km /giây). Ngoài đường chân trời (cuả Lỗ Đen) thì vận tốc sẽ ít hơn vận tốc ánh sáng do đó ví như bạn cho là có một lực hỏa tiễn đủ mạnh thì bạn có thể đủ sức để thóat ra ngoài. Nhưng than ôi, nếu bạn mà ở phía trong chân trời ma ảnh đó rồi thì nói chi chuyện hỏa tiễn mạnh hay yếu vì bạn vĩnh viễn không bao giờ ra được nữa...

Chân Trời Ma Ảnh này có những tính chất về không gian vật lý rất kỳ diệu và có thể nói là ma quái. Giả thử bạn ngồi một nơi nào đó thật xa ngắm nó, cái đường chân trời này là một hình tượng thật đẹp, bất động nhưng giả sử bạn tới gần được nó thì cái thứ đường chân trời này đang phình rộng ra với một tốc độ kinh hồn bằng tốc độ ánh sáng và khi bạn đã LỌT LƯỚI vào rồi thì bạn không thể nào trở về được có nghĩa rằng nếu bạn trở lui thì phải có một vận tốc NHANH hơn tốc độ ánh sáng mới được!!!

KHI NÀO LỖ ĐEN TỚI NUỐT CHỬNG HÀNH TINH CHÚNG TA 

LÝ TÍNH KỲ DIỆU VÀ MA QUÁI của Chân Trời Biến Nạn hay Ma Ảnh phình ra với tốc độ ánh sáng. Với bản chất 'tham ăn' tất cả mọi thứ Lỗ Đen nuốt hết từ tinh tú, không gian hơi...kể cả ánh sáng. May thay nó cách xa gần nhất cũng là 1500 năm tới cả tỷ năm ánh sáng. Giả sử Chân Trời Ma Ảnh lan tới Địa Cầu chăng nữa thì cả 1500 năm hay lâu hơn là cả ...tỷ năm nữa mới đến địa cầu (nếu chân trời biến nạn có thật như thế) Vậy chúng ta có thể an tâm ngủ ngon giá như Lý Thuyết Lỗ Đen hay CHÂN TRỜI BIẾN NẠN như trên là có THẬT.

Tuy nhiên, có một bài báo mới công bố trên tạp chí hàng tháng Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia cho thấy có thể có các lỗ đen ở gần Địa Cầu hơn nhiều, ở khoảng cách chỉ 150 năm ánh sáng.

Điều này khiến các nhà khoa học tại Đại học Padua ở Ý và Đại học Barcelona ở Tây Ban Nha đã sử dụng mô phỏng để theo dõi chuyển động và sự tiến hóa của tất cả các ngôi sao trong cụm sao Hyades, cách chúng ta khoảng 150 năm ánh sáng. Nếu như Lỗ Đen ‘định mạng’ đó có thật thì chỉ còn 150 năm nữa Chân Trời Ma Ảnh như người viết vừa trình bày trên sẽ QUÉT tới Địa Cầu …

Ôi mọi thứ sẽ bị hút hết vào cái Túi Càn Khôn như chuyện thần thoại mà ta hay đọc

Chúng ta cầu mong phát hiện này KHÔNG LÀ SỰ THẬT và mong sao có một ngày nào đó sẽ có khoa học gia chứng minh các quy luật vật lý của một lỗ đen là …SAI  

Thuật ngữ Black Holes tình cờ sau này do John Archibald Wheeler ( 1911-2008 nhà vật lý Mỹ, từng làm việc chung với Einstein ) đặt tên, chứ trước đây còn mang tên là “frozen stars” những ngôi sao đông đặc.

CHUYỆN GÌ SẼ XẢY RA NẾU BẠN BỊ LỌT VÀO LỖ ĐEN MA QUÁI KIA?

Bạn hãy tưởng tượng mình đã vào được một phi thuyền trực chỉ lao vào một cái LỖ ĐEN của dải THIÊN HÀ chúng ta. Và Lỗ Đen này có cái khối lượng (mass) gấp triệu lần mặt trời. Bạn khởi hành từ một điểm thật xa cái lỗ đen đó và lao vào biên giới của nó. Rồi chuyện gì xảy ra tiếp ?

Trước tiên bạn cảm thấy tình trạng vô trọng lượng vì các phần của thân thể bạn và các bộ phận của phi thuyền bạn đang bị dẫn lực của lỗ đen hút vào như nhau Tuy thế, Khi bạn càng gần và càng gần đến tâm của lỗ đen (cứ cho là bạn còn sống cho đến lúc vào được bên trong) bạn bắt đầu cảm nhận lực tương tác ‘thủy triều’ tác dụng vào bạn . Giả dụ như chân bạn gần tâm của lỗ đen hơn đầu bạn như thế chân bạn bị hút mạnh hơn là đầu và bạn bắt đầu có thứ cảm giác bị ‘căng’ ra. Thứ lực này càng tăng dần khi càng gần đến tâm lỗ đen và cuối cùng nó xé toạc người bạn. mọi thứ đều méo mó trước mắt bạn vì hấp lực dị thường của lỗ đen đã ‘bẻ cong ‘ cả ánh sáng . Một cách rõ hơn không không có gì đặc biệt khi vượt qua ‘chân trời ‘ này chỉ có một điều bạn có thể nhìn được các thứ BÊN NGOÀI vì ánh sáng từ các thứ bên ngoài có thể đến được với bạn (ánh sáng ngoài đã bị hút vào ) nhưng tuyệt nhiên bên ngoài thì không thể nào thấy được bạn vì ánh sáng từ bạn không có cách nào THOÁT được ra bên ngoài.

   Thế thì diễn biến này kéo dài được bao lâu ? Nó tùy thuộc vào khoảng cách bao xa bạn chọn lúc khỏi hành. Giả sử bạn chọn một khoảng cách 10 lần bán kính thứ lỗ đen có khối lượng triệu lần mặt trời ( cho ra bán kính 3 triệu km) thì bạn có thời gian là 30 triệu/ 300 000km/sec= 1.6 phút và bạn có khoảng gần 7 giây "chu du" khi lọt vào trong cái vòng 'kim cang " đen ngòm ma quái đó.

Trong gần 7 giây hoảng loạn này có thể bạn sẽ liều khai hỏa một thứ hỏa tiễn nào đó (giả dụ là có đi) hòng mong tránh cái thực thể MA QUÁI kia. Vô phương rồi, không còn hi vọng gì nữa vũng đen ma quái đó đang ở vào những giây còn lại mà càng cố vói tới khai hỏa hỏa tiển để mong thoát thân càng làm bạn tới nhanh hơn nữa. Thôi buông tay cho số phận bạn hãy bình thản ngồi lại tận hưởng những giây cuối cùng của chuyến du hành về vùng MA ẢNH.

3 ĐIỀU ĐẶC BIỆT KỲ QUÁI KHIẾN LỖ ĐEN QUẢ LÀ ĐÁNG KINH DỊ 

1- BẠN KHÔNG THỂ THOÁT ĐƯỢC KHI ĐÃ LỌT VÀO  CHÂN TRỜI MA ẢNH (Event Horizon)

2- LỖ ĐEN LÀ THỨ ‘THAM ĂN’ ĐẾN CÙNG TỘT DO NÓ SẴN SÀNG HÚT BẤT CỨ THỨ GÌ KỂ CẢ ÁNH SÁNG

3- CÁC ĐỊNH LUẬT VẬT LÝ ĐỀU KHÔNG CÒN GIÁ TRỊ TẠI LỖ ĐEN NỮA

ĐHL

các nguồn tham khảo

 

NASA 

* LỖ ĐEN LÀ GÌ? - NASA

CALTECH 

* NGHIÊN CỨU GIA ĐẠI HỌC CALTECH CÓ ĐƯỢC HÌNH ẢNH ĐẦU TIÊN CỦA LỖ ĐEN THUỘC THIÊN HÀ CHÚNG TA

Caltech Researchers Help Generate First Image of Black Hole at the Center of Our Galaxy | www.caltech.edu

* PHÂN TÍCH MỘT LỖ ĐEN 

ANATOMY A BLACK HOLE

https://universe.nasa.gov/black-holes/anatomy/#:~:text=We%20can%20think%20of%20the,stay%20inside%20it%20%E2%80%93%20even%20light.

HARVARD UNIVERSITY

* LỖ ĐEN- TÂM ĐIỂM CỦA NGÀNH VẬT LÝ THIÊN VĂN

Black Holes | Center for Astrophysics | Harvard & Smithsonian

* CÁC KHOA HỌC GIA TIN RẰNG CÓ CÁC LỖ ĐEN ĐANG RÌNH RẬP ĐỊA CẦU GẦN HƠN CHÚNG TA NGHĨ TRƯỚC ĐÂY

euronews.next

Scientists believe black holes are lurking much closer to Earth than we previously thought

https://www.euronews.com/next/2023/09/12/...

KHOA HỌC--DẢI NGÂN HÀ - QUÊ HƯƠNG CHÚNG TA

 

DẢI  NGÂN HÀ QUÊ HƯƠNG CỦA CHÚNG TA

 

Dải Ngân hà (MILKY WAY) có thể xem như là một thành phố thanh lịch bao gồm cả 100 tỷ ngôi sao nằm giữa bầu trời đêm, là lời nhắc nhở thường xuyên về vị trí của chúng ta trong thiên hà mà chúng ta gọi là NHÀ. Lý do chúng ta thấy gần gũi do mặt trời là một tinh tú trong dãi Ngân Hà và dĩ nhiên chúng ta hay địa cầu là con dân của nó. Dải ngân hà rộng lớn đến mức ngay cả khi chúng ta bay với tốc độ ánh sáng, (300,000 cs/ giây) sẽ mất khoảng 100.000 năm để vượt qua nó.

DẢI NGÂN HÀ 

NOVA khám phá những điều kỳ diệu của khảo cứu thiên hà được tiết lộ do tàu vũ trụ Gaia, một tàu vũ trụ đang tạo ra bản đồ 3D chính xác cùng có nhiệm vụ khoa học đo chuyển động của hơn một tỷ ngôi sao trong dải Ngân Hà. Kết quả đang mở ra lịch sử đầy biến động của vùng lân cận vũ trụ, từ khi nó ra đời trong một đĩa mây và bụi quay cuồng cho đến những vụ va chạm khổng lồ với các thiên hà khác. Du hành ngược thời gian và chứng kiến một trong những vụ va chạm đó đã bơm khí mới vào Dải Ngân hà và sinh ra các thế hệ sao mới - có thể bao gồm cả mặt trời của chúng ta cũng nên.

 Loạt phim THE PLANETS năm 2019 nổi tiếng của NOVA. Sử dụng hình ảnh CGI tuyệt đẹp, nghiên cứu khoa học mới nhất và cảnh quay lưu trữ được ghi lại trong các sứ mệnh khoa học, loạt phim đưa người xem đắm chìm vào câu chuyện mở rộng và kịch tính của vũ trụ, từ thời điểm thành lập 13,8 tỷ năm trước, cho đến số phận cuối cùng của nó, hàng tỷ tỷ năm trong tương lai.

Ở những cõi xa xôi vượt xa hệ mặt trời quen thuộc, một vở kịch đầy tính Sử Thi cứ diễn ra liên tục. Danh sách vô số ‘diễn viên’  của bộ sử thi này bao gồm các hành tinh ghê rợn, rồi sự kiện thiên hà va chạm xen cùng câu chuyện có sự xuất hiện các lỗ đen lớn hơn gấp cả tỷ lần mặt trời - và mỗi 'nhân vật' đóng vai trong bộ sử thi đó đều có câu chuyện phi thường của riêng mình.

BẠN CÓ TƯỞNG TƯỢNG RA VŨ TRỤ LỚN RA SAO CHĂNG

  VIỄN VỌNG KÍNH KHÔNG GIAN JAMES WEBB

so sánh từ viễn vọng kính Hubble đổi sang Webb đã thay đổi rõ nét hình ảnh thu được tinh sắc hơn nhiều 

5 BỨC HÌNH LÝ THÚ CHỤP CÁC TINH VÂN XA NHẤT CÓ TỪ VIỄN VỌNG KÍNH KHÔNG GIAN JAMES WEBB

CỤM TINH VÂN SMACS 0723 SÂU NHẤT TRONG VŨ TRỤ MÀ WEBB CHỤP ĐƯỢC

Tinh vân Carina

TINH VÂN SOUTHERN RING 

                                  Cụm TINH VÂN Stephan's Quintet 

có 5 THIÊN HÀ XOAY QUANH NHAU CÁCH ĐỊA CẦU 290 TRIỆU NĂM ÁNH SÁNG

Những hình ảnh và quang phổ đầy màu sắc đầu tiên do Kính viễn vọng Không gian James Webb chụp được hiện đã được chia sẻ cùng thế giới, cho phép con người nhìn sâu hơn vào vũ trụ với cả độ phân giải cao hơn và bước sóng sâu hơn bao giờ. Đó là một sự kiện toàn cầu, NASA, ESA và Cơ quan Vũ trụ Canada đã chia sẻ dữ liệu đầu tiên của Webb, dữ liệu này được chia sẻ trong khoảng thời gian chỉ 5 ngày.

Dữ liệu mới đã mở rộng kiến thức của chúng ta về chân trời vũ trụ.

John Cromwell Mather (SINH  7/8/ 1946) 

SINH	August 7, 1946 (age 77) Roanoke, Virginia, U.S.
TỐT NGHIỆP	Swarthmore College University of California, Berkeley
NỔI DANH VỀ	Cosmic microwave background radiation studies
ĐOẠT GIẢI	Dannie Heineman Prize for VẬT LÝ THIÊN VĂN (1993)  VẬT LÝ NOBEL (2006)
Scientific career
LĨNH VƯC	VẬT LÝ THIÊN VĂN, VŨ TRỤ HỌC
CƠ QUAN	NASA University of Maryland Columbia University

John Mather, nhà vật lý thiên văn của Trung tâm bay vũ trụ Goddard nói, “Đây là một ngày hết sức đặc biệt. Mather là người đoạt giải Nobel và là Nhà khoa học trưởng của Viễn vọng Webb. “Tôi rất vui mừng và nhẹ nhõm, tất cả chúng tôi đều rất tự hào. Bây giờ chúng ta sẽ xem điều gì đã xảy ra ngay sau Big Bang, các thiên hà và lỗ đen đầu tiên hình thành và phát triển như thế nào, v.v.

 Đài quan sát mới James Webb  này là một cỗ máy thời gian và bác học John Matter rất vui khi được trở thành một phần của nó.

THEO 

Humans Advance into a Profound Study of the Universe (supercluster.com)

=========================== 

PHẦN 2 

Ý TƯỞNG CỦA NGƯỜI VIẾT 

    CHÚNG TA THỬ TƯỞNG TƯỢNG VŨ TRỤ TO LỚN RA SAO 

Những tiến bộ vượt bực từ khoa học không gian đã đưa kiến thức nhân loại nhìn vào vũ trụ sâu thẳm...

Nhưng có sâu ngang đâu cũng là một hạt cát rất nhỏ giữa Vũ Trụ VÔ BIÊN NGOÀI TẦM VỚI CỦA NỀN VĂN MINH LOÀI NGƯỜI

LÝ DO chúng ta chỉ là một sinh vật trong Hệ Mặt Trời và mặt trời cũng chỉ là MỘT CỦA TRĂM TỶ NGÔI SAO  TRONG  DẢI NGÂN HÀ  VÀ NGÂN HÀ CHÚNG TA CŨNG CHỈ LÀ HẠT CÁT CỦA VŨ TRỤ VÔ SỐ TINH VÂN MÀ LOÀI NGƯỜI CHƯA HỀ TƯỞNG TƯỢNG RA ĐƯỢC 

VẤN ĐỀ hóc búa này có thể ám ảnh loài người mãi mãi. Chúng ta tạm nhớ rằng Dải Ngân Hà quê Hương chúng ta là một TINH VÂN TRONG ĐÓ CÓ cả 100 tỷ tinh tú cùng CÁC LỖ ĐEN (BLACK HOLES). Tiếp tục vũ trụ của con người tưởng tượng ra có hàng TỶ TỶ TINH VÂN NHƯ THẾ...

THEO phần đầu bài, nếu ai đó muốn bay XUYÊN QUA TINH VÂN CHÚNG TA bay VỚI TỐC ĐỘ ÁNH SÁNG thì người đó PHẢI MẤT CẢ 100,000 NĂM mới  XUYÊN QUA HẾT DẢI NGÂN HÀ

 

MỘT THÍ DỤ GIÚP CHÚNG TA TƯỞNG TƯỢNG

BẠN HÃY ĐI DẠO Ở MỘT BÃI BIỂN, LẤY MỘT HẠT CÁT CHO DÍNH VÀO ĐẦU NGÓN TAY 

CỨ THỬ TƯỞNG TƯỢNG DẢI NGÂN HÀ CHÚNG TA NẰM TRỌN TRONG HẠT CÁT NÀY 

VÀ VŨ TRỤ RỘNG LỚN CHÍNH LÀ VÔ TẬN HẠT CÁT TRÊN BÃI BIỂN BAO LA ĐÓ ...

QUẢ VẬY, VŨ TRỤ THẬT SỰ LÀ VÔ TẬN VÔ BIÊN ĐẾN TỪ CÁI VÔ THỦY VÀ KHÔNG CÓ KẾT CỤC DO ĐÓ NÓ SẼ LÀ VÔ CHUNG MỚI ĐÚNG CÁI NGHĨA THỰC CỦA VŨ TRỤ CỦA THƯỢNG ĐẾ hay nói khác đi LÀ CỦA TẠO HÓA

TẠI SAO VẬY THƯA BẠN,

SỰ TÌM TÒI CỦA NHÂN LOẠI SẼ ĐI ĐẾN VÔ CÙNG, NGƯỜI VIẾT TIN RẰNG, DO THƯỢNG ĐẾ LÀ NHỮNG GÌ VĨNH VIỄN KHÔNG BAO GIỜ VỚI ĐƯỢC ./.

ĐHL 18.12.2023

MỘT VÙNG QUÊ NGHÈO

  hồi ký 

TẶNG BÀ XÃ TÔI, TÚY HUỆ 

edition 

   Phân hiệu trường xã Sơn Mỹ huyện Hàm Tân   thời gian này còn mang tên tỉnh Thuận Hải là một trong những trường quê vùng đồi dốc cao ngó ra vịnh Hàm tân biển xanh bát ngát bốn mùa gió lộng. Các thầy cô giáo ở đây có được một niềm an ủi khi phải làm việc trong chật vật khó khăn của thời bao cấp đó là những ngày hè thầy cô cùng học trò ra tận biển để tận hưởng luồng không khí mát rượi không tốn tiền mua từ biển thổi vào hay những con còng con cua núp dưới lớp cát khi sóng đánh vô. Tiếp nối xã Sơn Mỹ, xã Tân Thắng nhờ kế cận bờ biển nối dài về Bình Châu , Bưng Riềng cũng có được "kho trời đât" vô tận ngày đó.

    Những đêm mùa câu mực, một vùng biển lấp lánh muôn vàn ánh đèn thắp sáng từ hàng ngàn con thuyền và thúng. Tôi đứng trên đồi cao nhìn về biển - cả một vũ trụ của sao đèn không thể nào đếm xuể.

    Đó là ký ức của tôi về biển cùng ngư dân vùng này. Riêng trên các đồi đất cao vùng gia đình tôi sống dành cho nông dân cùng tiều phu những gia đình gắn liền mạch sống với đất rẫy cùng cây rừng . Từ hai bàn tay, cái cuốc cây rìu người dân đã tạo ra vô số luống khoai nương sắn. Rừng xanh dần dần biến mất theo miếng ăn của con người khi đất ruộng hiếm hoi. Thay vào đó các đồi trồng cây hoa màu phụ chạy dần về núi Đất, núi Bể. Rừng còn bị bị san bằng- đốt phá cho những gánh than hay những thớ gỗ xây nhà, dựng cửa. Trẻ con sau những giờ phụ mẹ cha vào rừng nhặt than, trỉa bắp các em cũng có những giờ hạnh phúc học hành với các thầy cô bên cạnh mái trường đổ nát xiêu vẹo có khi loang lỗ dấu đạn chiến tranh.

    Vợ tôi và các cô thầy giáo khác từng có cơ hội gần gũi với người dân bên nương khoai rẫy bắp, cùng đói- cùng no với trẻ con vùng kinh tế mới, dấu ấn một thời gọi là bao cấp. Tôi không quên hình ảnh các thầy cô hàng tháng phải đạp xe về tận huyên xếp hàng từ sáng đến chiều chầu chực,  mới mua được tiêu chuẩn mỗi người hai lít dầu hỏa cùng vài lạng (trăm gam) thịt heo. Chuyện mới lạ làm sao, vào lúc đó ai cũng 'giành' cho được thịt heo loại "nhiều mỡ"? Sau này mới hay các cô, các thầy ưa mỡ nhiều để rán ra,  ăn dần nhiều ngày...

                                  đèn dầu mù u

    Đời sống thầy cô tuy khổ nhưng dù sao cũng còn khá hơn các em nhỏ nơi vùng này. Có khi các em phải thắp đèn bằng dầu "mù - u" một thứ nhựa cây kiếm được trong rừng. Một thời, dầu hỏa là những thứ gì thuộc loại "hiếm quý" làm gì người dân có cơ hội mua được. Có những chiều về muộn, chạng vạng tối lúc tôi từ rẫy về, nghe tiếng các em học bài "ê a" vọng ra từ các mái tranh leo lét ánh đèn làm lòng tôi xao xuyến. Ánh đèn dầu mù u,  le lói chiếu ra từ các mái tranh nghèo cho trẻ em học bài ngày mai tới lớp. Tiếng học bài của các em làm giảm đi phần nỗi hoang sơ nơi vùng thôn dã. Ngày mai các em sẽ tới lớp, dưới mái trường quê rồi lại 'ê a' tiếng đọc bài theo nhịp thước của thầy- cô tại ngôi trường mà gia đình tôi trú ngụ.


Hình trắng đen chụp năm 1983, học trò lớp 3 chụp chung với cô giáo tức là vợ tôi cạnh ngôi trường cũ, vách hông trường đã đổ nát trong chiến tranh, nên qua cửa sổ chúng ta thấy một khoảng sáng trắng. Trong bài viết, tác giả sau này 1985 có dịp đứng ru con gái nơi cửa sổ (phía sau, chỗ tạm trú của vc tôi nơi ngôi trường quê sụp nát )

    Nghèo là nghèo chung , khổ là khổ chung tất cả đều chia sẻ nhau những cơ cực. Ngày TẾT THẦY CÔ hàng năm học trò nghèo không có chi có khi lại xách luôn cả xâu cá mới câu được đem biếu cô. Có em lại đem những lon bắp hay nhũng gì trong vườn các em có được đem tới thầy cô lấy thảo. Giờ nhớ lại tôi không quên được nét ngây ngô chất phác của các em học trò vùng quê thuở ấy.

   Cô Pho được đổi về dạy gần nhà tại xã Sơn Mỹ Hàm tân và cùng dạy học với vợ tôi tại phân hiệu trường Sơn Mỹ này khá lâu. Thời bao cấp lưong cô thầy vài ba chục đồng, chủ yếu nhờ vào tem phiếu. Cô Ph cũng không ngoại lệ. Ngày tháng chắt chiu nưôi con heo đen, gầy dựng hạnh phúc cho cô đó là ngày cô đám cưới. Ngày cưới của cô gần kề, con heo cô nuôi cũng vừa lớn là chủ lực chính cho buổi liên hoan trong thôn, là tất cả hi vọng cô đặt vào gần một năm trời chăm sóc cho nó miếng cám, ngọn rau. Con heo đen ăn ròng cám chuối, vùng gần biển đôi khi cô cũng thêm cho nó một ít cá vụn. Xóm làng ai cũng xuýt xoa khen con heo mau lớn, thịt nó làm ra chắc là ngon lắm!

    Ngày hạnh phúc tức là ngày cưới của cô Pho đã đến. Tất cả giáo viên cùng trường dĩ nhiên phải tới dự. Vậy là tôi có được một ngày tạm gác rìu rựa, ở nhà ru con cho vợ mình đi dự đám cưới. Ngôi trường cấp I do QUốc VỤ Khanh VNCH xây từ thời Khẩn Hoang Lập Ấp 1973 cho đến 1985 thì sụp nát nhiều nơi. Nhưng nhờ nó, gia đình tôi mới có nơi tạm trú qua ngày. Vợ tôi vừa dạy học vừa ở cạnh gia đình, thì còn niềm hạnh phúc nào hơn. Tôi tự nguyện làm phu trường "không lương" dù không ai trợ cấp, nhưng bù lại gia đình tôi có một nơi che mưa đụt nắng thì may mắn rồi.

    Đứa con gái sinh năm 1985 của vc tôi đang nằm vẫy đạp trong nôi. Nhờ trời tuy khoai sắn nhiều hơn cơm nhưng con tôi "lớn nhanh như bù", trong thôn ai cũng khen , các cô thầy đi ngang đều ưa nựng bé. Tôi vừa ru con vừa ngóng tai nghe tiếng pháo đám cưới cô Pho bên thôn kế cận nhưng hoàn toàn im lìm. Tôi chợt hiểu ra, làm gì thời đó mà có pháo! hơn nữa, đây là vùng quê nghèo làm sao có được thứ "xa xỉ" kia ?

    Cái nôi tre méo mó chốc chốc rung rinh theo vẫy đạp của con tôi. Tôi vừa ru con vừa ngắm lại vách tường vôi loang lổ vết đạn. Mái trường một vách cưối đã sụp đổ, tạm thay bằng những liếp lá buông cùng ván rừng. Qua khung cửa đó tôi còn thấy được biển Hàm tân xanh ngắt ẩn hiện sau những hàng cây bạch đàn. Thấp thoáng vài con thuyền chài nhấp nhô trên sóng biển. Cứ mùa mực về trời càng chiều càng nhiều thuyền ra khơi. Khi màn đêm vừa buông xuống là muôn ngàn ánh đèn câu mực sẽ thi nhau lấp lánh trên vịnh Hàm tân. Mực là nguồn kinh tế là tiền là vàng cho ngư dân vùng thị xã La-Gi. Người dân quê vùng cao tôi đang ở đây an phận với gánh than bó củi, hay thúng khoai "triêng" sắn, ngày ngày mịt mù trong nương rẫy cho đến lúc về nhà thì đã lên đèn, những ngọn đèn dầu mù- u tỏa bao làn khói xám.


                    đèn biển mùa câu mực hàm tân 

    Hôm đó dù mất một ngày đi rẫy nhưng tôi đã sống một ngày có ý nghĩa vì vợ tôi có một ngày thoải mái cùng vui vẻ với đồng nghiệp bạn bè cùng bà con trong thôn xóm, còn tôi được một ngày gần con. Tôi làm sao quên đựơc hình ảnh vợ tôi phải bỏ một ngày may bằng tay mấy tất vải thun tiêu chuẩn cho ra cái áo mới để đi ăn đám cưới. Hình ảnh những chiếc áo dài đã thực sự biến mất vào thời gian này thế vào đó là những chiếc áo Bà Ba hay sơ mi kiểu nữ .

    Lòng tôi còn ghi đậm mớ thịt heo vợ tôi bới về sau khi ăn cưới vì thương chồng con thiếu thốn ở nhà. Đó là những lát thịt heo tôi ăn ngon nhất trong đời và cứ suýt xoa khen mãi. Con heo đen đó quả là một gia tài của một cô giáo vùng quê chắt chiu nuôi lớn. Là một đống tiền của người dân áo vải quần thô, sắn khoai thay gạo. Từ ngày trọng đại đó, hình ảnh mà tôi không thể nào quên là những lát thịt heo mang nặng tình nghĩa vợ chồng. Một kỷ niệm khó quên cho tôi về một vùng kinh tế - nơi có mái trường rách nát tả tơi cùng đám học trò nghèo ngây thơ, thiếu thốn đến tội nghiệp.

    Kỷ niệm một vùng quê nghèo tính thời gian bằng tuổi con gái tôi. Thời gian trôi mau thật! thấp thoáng mà đã ba mươi mấy năm qua. Hôm nay nhìn cái tủ lạnh của nhà tôi đầy ắp thức ăn, thực lòng tôi chẳng tha thiết ăn gì. Chợt nghiệm ra rằng khi qua xứ Mỹ tôi chưa lần nào có lại cái cảm giác ngon lành năm xưa như mấy lát thịt heo trong ngày cưới cô Pho. Bao nhiêu hình ảnh lần lượt hiện về trong trí nhớ tôi: vợ tôi tất tả ra về những miếng thịt heo đùm trong chiếc mũ vải, ngày cưới cô giáo làng không áo dài không tiếng pháo, đám học trò lem lưốc vùng quê , những gánh than và những rẫy sắn trải dài bất tận…

    Đóng lại cánh cửa tủ lạnh, không hiểu tại sao tôi lại buông tiếng thở dài. Tôi thở dài cũng phải, giá như ngày đó vc tôi chỉ có một phần nhỏ mạch sống như hiện tại thì đó quả thật là một "phép nhiệm mầu". Hôm nay, mỗi lần mở tủ lạnh hay nấu ăn chúng tôi chẳng biết thèm muốn thứ gì, ngoại trừ nấu ăn chiếu lệ. Chẳng ai đi ngược được thời gian nhưng từ hoài niệm về một vùng đất khổ, tôi lại cho rằng biết đâu nhờ nó chúng tôi mới có một sức bật vươn lên nơi chốn QUÊ NGƯỜI./.

ĐHL edition 18/12/2023