Wednesday, November 15, 2023

LIỆU CHIẾN TRANH HẠT NHÂN THẾ GIỚI CÓ XẢY RA CHĂNG ?

 Chào bạn đọc,

THẾ GIỚI ĐANG LO SỢ THẾ GIỚI CHIẾN III DO ĐÂY LÀ CUỘC CHIẾN TRANH HẠT NHÂN một cuộc chiến có khả năng chắc chắn tiêu diệt hết con người trên trái đất. Tuy nhiên liệu các quốc gia đang sở hữu vũ khí hạt nhân có điên rồ cùng nhau tự sát hay chăng?

Và rằng, nếu không nước nào thực sự muốn tung vũ khí hạt nhân lên thì tại sao thế giới không loại bỏ các kho vũ khí đó một cách hoàn toàn mà lại càng tăng cường nhiều thêm.

Chính thức, hiện có 9 quốc gia đang nắm trong tay vũ khí nguyên tử đó là  Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Cộng, Ấn Độ, Israel, Pakistan Bắc Hàn...? Phải chăng họ đang ngày đêm suy tính cách giết hại hàng triệu người trong nháy mắt với sức mạnh hủy diệt từ nguyên tử năng?


***


Tạm gác qua, chưa bàn đến cuộc chiến Do Thái vs Hamas hiện nay tại Trung Đông một cuộc chiến đang thổi bùng ngọn lửa chiến tranh liên hệ đến các quốc gia Hồi Giáo  và phía Do Thái có sau lưng là Hoa Kỳ hay cả khối Tây Phương yểm trợ. Có thể đây là cuộc chiến chết chóc kinh sợ cho dân thường gồm cả mấy chục ngàn người nhất là người dân Palestine và quang cảnh các thành phố Gaza đổ nát chẵng khác bị bom nguyên tử trong quá khứ. Nhưng chưa hẳn cuộc chiến này đi đến chiến tranh hạt nhân

Trọng tâm của cuộc chiến Ukraine đang bị đẩy dần vào thứ yếu khi sự nóng bỏng của cuộc chiến Trung Đông đang làm toàn thế giới chú mục nhiều hơn. Dù sao chăng nữa cuộc chiến Ukraine là cuộc chiến mà nước này đang có sự yểm trợ toàn lực của Tây Phương đối đầu với sức mạnh quân sự của cường quốc Hạt nhân như Nga mới là điều đáng bàn về chiến tranh Nguyên TỬ 

HOA KỲ VÀ NATO từng tung ra nhiều  cuộc viện trợ KHỔNG LỘ QUÂN SỰ CHO UKRAINE hứa hẹn cuộc chiến Ukraine sẽ gia tăng lên mức thang to lớn khi chiến trường Nga/Ukraine bước sang NĂM THỨ 2

CUỘC CHIẾN TRANH UKRAINE ĐANG BƯỚC QUA CUỘC CHIẾN TRƯỜNG KỲ VÀ PHÍA NGA LUÔN RUNG 'THANH KIẾM HẠT NHÂN' ĐE DỌA TÂY PHƯƠNG

Putin luôn phô trương sức mạnh hạt nhân với các cuộc thử nghiệm hỏa tiễn liên lục địa cùng phóng đi từ tàu ngầm nhằm làm cho đối phương lo sợ

Chiến tranh Nga/Ukraine càng lúc càng tăng cường độ  không hề suy giảm. Ngày 24/2/2023 đánh dấu tròn 1 NĂM PUTIN XÂM LĂNG UKRAINE thế giới đang nín thở khi cục diện chiến trường Nga/Ukraine không hề giảm bớt mà nóng lên toàn diện. Và hiện tại cuộc chiến đã bước vào năm thứ 2 là điều chắc chắn. Cuộc phản công của Ukraine lấy lại lãnh thổ bị chựng lại do đòi hỏi lớn lao về quân viện chưa đáp ứng nổi với một cuộc chiến rộng lớn và một đối thủ là cường quốc quân sự thế giới là Nga. Hiện cuộc chiến Do Thái đang làm lu mờ sự chú tâm của thế giới về Ukraine.

Sau khi hoàn thiện bắt tay với Iran và Bắc Hàn,  Nga đang xây dựng thêm các nhà máy chế tạo drones cùng sự hợp tác với Iran. Kim Jog Un đã hợp tác với Putin cung cấp hỏa tiễn đạn pháo cho Nga không còn che đậy nữa

NATO đã gửi chiến xa hạng nặng cho Ukraine. Hoa Kỳ đã cung ứng các hỏa Tiễn Tầm xa hơn HIMARS và chiến xa Abraham M-1 cho Ukraine. Cuối tháng HAI này TT Joe Biden sẽ thăm Ba Lan đánh dấu 1 năm Hoa Kỳ và NATO viện trợ cho Ukraine đẩy lùi cuộc chiến của NGA

Chiến trường Ukraine càng nóng hơn sau chuyến thăm ANH PHÁP Bỉ của TT Zelensky. 

Putin sẽ trưng dụng thêm 500,000 quân và tiếp tục đổ các tân binh vừa qua vào "lò xay thịt" Barkmut quyết 'lấy thịt dè người' giành thắng lợi khi cuộc chiến gần  đã qua năm thứ 2

MỘT LIÊN MINH ÁC QUỶ ĐANG THÀNH HÌNH ĐÓ LÀ TRỤC NGA-TRUNG CỘNG-IRAN- BELARUS-BẮC HÀN 

PHẢI CHĂNG ĐÓ LÀ MỘT SỰ THẬT CHO THẾ CHIẾN 3 ĐANG HÉ DẠNG Ở ĐƯỜNG CHÂN TRỜI?

CÔNG LUẬN ĐANG HỎI MỘT CÂU HỎI MÀ THẾ GIỚI KHÓ LÒNG NÉ TRÁNH KHI NHÌN VÀO KHO VŨ KHÍ HẠT NHÂN GHÊ SỢ CỦA CÁC PHE HIỆN NAY

CÂU HỎI ĐẦU TIÊN KHÔNG PHẢI LÀ LIỆU PUTIN CÓ BẤM NÚT HẠT NHÂN TẤN CÔNG MỸ HAY CHĂNG MÀ 

* KHI NGA TẤN CÔNG NGUYÊN TỬ VÀO HOA KỲ, THÌ HOA KỲ SẼ PHẢN ỨNG RA SAO?

CÂU TRẢ LỜI 

-MỸ SẼ 100%  TẤN CÔNG HẠT NHÂN LẠI VÀO NGA NGAY LẬP TỨC CỘNG THÊM CẢ KHỐI NATO CŨNG ĐƯỢC KÍCH HOẠT ĐỒNG LOẠT

================================ 

            CHIẾN TRANH HẠT NHÂN CUỘC CHIẾN HOÀN TOÀN KHÔNG CÓ KẺ CHIẾN THẮNG 

TOTAL UNWINABLE WAR

*

2 THUẬT NGỮ TOTAL UNWINABLE WAR VÀ  "MUTUAL ASSURED DESTRUCTION" 

đồng nghĩa rằng dù bất cứ phe nào bấm nút khai hỏa hỏa tiễn hay vũ khí hạt nhân nào dù trước hay sau đều chuốc lấy sự tự sát đồng loạt cả hai phía hay tất cả.

*

Không có phe nào chiến thắng trong cuộc THẾ CHIẾN 3 với sức mạnh vũ khí nguyên tử song phương  hay đa phương. Đây là cuộc chiến HOÀN TOÀN KHÔNG CÓ KẺ CHIẾN THẮNG (total unwinable war)


Nga ĐÃ cho thử hỏa tiễn liên lục địa đa đầu Sarmart vào ngày 20/4/2022 đạt độ xa 6000 km Putin khoe  KHOANG là hỏa tiễn siêu nhanh bất khả chiến bại 
The Sarmat intercontinental ballistic missile is launched during a test at Plesetsk cosmodrome in Arkhangelsk region, Russia, in this still image taken from a video released on April 20, 2022 [Russian Defence Ministry/Handout via Reuters

MAD viết tắt từ Mutual Assured Destruction có nghĩa là các siêu cường hạt nhân CHẮC CHẮN SẼ HỦY DIỆT LẪN NHAU nói cách khác là cả hai đều chết khi cùng xảy ra chiến tranh hạt nhân và triệt hạ nhau


Chiến tranh hạt nhân một vấn đề sinh tử của toàn thể nhân loại cũng như được nhắc lại nhiều NHẤT LÀ lúc Putin xua đại quân xâm lăng Ukraine. Đồng lúc cường độ cuộc chiến Nga/Ukraine tăng cao, phía Nga đã liên tục "rung thanh kiếm hạt nhân" (nuclear saber) ra đe dọa thế giới. Thật vậy, thế giới đang lo sợ cuộc chiến Ukraine lan rộng sẽ đưa đến chiến tranh hạt nhân.


Thực ra trong chiến lược răn đe hạt nhân (nuclear deterence) bao lâu nay, các nhà nghiên cứu quân sự từng nhắc đến lý thuyết Mutual Assured Destruction (MAD) tạm dịch là CHẮC CHẮN HỦY DIỆT LẪN NHAU nó đồng nghĩa là cả hai phía đều bị tiêu diệt BẤT KỂ dù có  bấm nút trước hay sau.


*

cập nhật số lượng vũ khí hạt nhân thế giới 2022


NGƯỜI VIẾT CŨNG XIN NHẮC LẠI THUẬT NGỮ MUTUAL ASSURED DESTRUCTION (MAD)


MAD là gì?


MAD viết tắt từ Mutual Assured Destruction tạm dịch là Chắc Chắn Hủy Diệt Lẫn Nhau. Đây là lý thuyết hai siêu cường đều đi tới tiêu diệt lẫn nhau bằng cuộc chiến hạt nhân, bất kể ra tay trước hay sau. Nói về lý thuyết, trong điều kiện để đi đến vấn đề Chắc Chắn Hai Phe Sẽ Tiêu Diệt Lẫn Nhau trong một cuộc tấn công hạt nhân. Một siêu cường hạt nhân sẽ đối diện với một cuộc phản công toàn diện của siêu cường bị tấn công qua sử dụng hệ thống báo động từ xa, hỏa tiễn tự động, bom hạt nhân phóng từ trên không, tàu ngầm có chứa hỏa tiễn hạt nhân. Cuộc tấn công và phản công này dẫn đến sự tàn phá hoàn toàn cả hai phe. Như thế rõ ràng cả hai đều  Chắc Chắn Hủy Diệt Lẫn Nhau được viết tắt là MAD.


Trên cũng là một phần lý thuyết trong chiến lược răn đe quân sự mà phe này dọa phe khác bằng đòn trả đũa nếu phe kia tấn công trước. Sau những năm 1960 Chiến tranh Lạnh giữa Liên Xô và Hoa Kỳ vào cuối những năm của thế kỷ 20 đều nêu bật lý thuyết này để răn đe lẫn nhau. Hiện lý thuyết này vẫn đậm nét giữa 2 lực lượng hạt nhân hàng đầu thế giới là Mỹ và Nga.  MAD cũng là lý thuyết và là lý do để Do Thái phát triển hỏa tiễn hạt nhân nhưng Do Thái cố tình che đậy úp mở chuyện này.Theo tạp chí Asian Affairs, Trung Cộng là siêu cường thứ ba về hạt nhân không có khả năng MAD này do kho vũ khí họ nhỏ hơn so với hai Nga và Mỹ nên không có khả năng đáp trả tương xứng để Chắc Chắn Hủy Diệt Lẫn Nhau được.


MAD không thể phát huy ý nghĩa nếu hai nước chênh lệch khả năng Hạt Nhân.  Ví dụ các quốc gia bất hảo như Iran và Bắc Triều Tiên với số lượng đầu đạn ít hơn thì họ chỉ hi vọng là làm cho đối phương thiệt hại nặng nề trước khi họ bị phản công tiêu diệt.


Thuật ngữ “Chắc Chắn Hủy Diệt lẫn nhau” sử dụng đầu tiên vào những năm 1960 lúc Bộ Trưởng QP Robert McNamara từng phục vụ dưới thời Kennedy và Johnson. Theo Britannica, cụm từ dài thêm thành Mutual Assured Destruction được nhà phản đối chính sách đó là Donald Brennan, ông cho rằng lý thuyết này chẳng bảo đảm lợi ích quốc phòng của Hoa Kỳ trong lâu dài. Ông McNammara từng ước tính lực lượng tấn công hạt nhân với sức nổ tương đương 400 megaton TNT của vài trăm hỏa tiễn hạt nhân là cần thiết để bảo đảm khả năng RĂN ĐE HẠT NHÂN hiệu quả.


Càng về sau yêu cầu của số lượng MAD tăng nhanh theo thời gian. Vào thời cố TT Carter vào năm 1977, MAD cần tới 20,000 đầu đạn hạt nhân. Cũng trong khoảng thời gian đó, chính quyền Hoa Kỳ lại giảm kho vũ khí hạt nhân xuống 5000 đầu đạn, giữa thập niên 1990 còn giảm xuống chỉ 2,500. Điều này ẩn chứa các kho vũ khí khác phải có để thay thế. Chỉ những con số này cũng đã vượt qua con số đủ để GÂY THẢM HỌA CHO HÀNH TINH ĐỊA CẤU . Theo nghiên cứu của Buletin of the Atomic Sciences Báo cáo về khoa học Nguyên Tử chỉ cần 100 vụ nổ nguyên tử kích cỡ Hiroshima hay Nagasaki thì cũng đủ tạo ra MÙA ĐÔNG HẠT NHÂN trên hành tinh chúng ta nghĩa là nhiệt độ sẽ giảm thấp so với thời kỳ tiểu băng hà. (thời kỳ băng giá địa cầu)


Dĩ nhiên chưa từng thử nghiệm lý thuyết MAD này trên thực tế; do nếu thực tế thì không còn phe nào còn sống. Nhưng dù sao MAD đã ngăn chận được nhiều phen suýt xảy ra  kể từ sau vũ khí nguyên tử ra đời vào thập niên 1940 đến nay. Nhưng MAD cũng dẫn đến Chiến Tranh Lạnh giữa Hoa Kỳ và Liên Xô khi cả hai đều gia tốc chi những ngân khoản quá lớn cho việc chạy đua và phát triển vũ khí hạt nhân cho đến nay.


Theo BBC News thì khái niệm MAD còn lâu hơn sự ra đời của vũ khí hạt nhân. Vào thế kỷ 19 văn gia Wilkie Collins và Jules Vere suy đoán quá trình công nghiệp hóa chiến tranh sẽ tạo nên các lực lượng quân sự hùng mạnh nhất thế giới, mạnh đến mức chính các quốc gia sở hữu các đội quân này lại tự bế tắc mãi mãi. Dĩ nhiên cả hai đều mạnh nếu ra tay thì cả hai đều bị tiêu diệt. (Mutual Destruction). Các nhà phát minh quân sự ví dụ Richard Gatling người phát minh ra súng Gatling; Alfred Nobel phát minh ra thuốc nổ, Nikota Tesla đang phát minh ra vũ khí chùm hạt đều cho rằng phát minh của họ sẽ khiến cho hai bên đều bị tiêu diệt.          

      số đầu đạn hạt nhân thế giới hiện nay 

***

Khái niệm về MAD còn được đưa vào phim ảnh. Có hai bộ phim nổi tiếng vào năm 1964 vào lúc sự căng thẳng Chiến Tranh Lạnh giữa Liên Xô và Hoa Kỳ lên đến đỉnh điểm; bộ phim đề cập tới sự vô tình được thực hiện từ kho vũ khí hạt nhân khổng lồ và sẵn sàng xóa sổ cả hai nước. Hai bộ phim đó chúng ta nên tìm xem lại là Dr strangelove hay How I Learned to Stop Lorying and Love the Bomb, cuối cùng là Fail Safe- bộ phim kinh dị do Sidney Lumet đạo diễn. Cả hai bộ phim sau đều kết thúc bằng MAD mặc dù chỉ dành cho Moscow và New York như trong “Fail Safe”.


***

Thời gian trôi qua, kể từ lúc Chiến Tranh Lạnh kết thúc, các siêu cường đi tới các  bước hạn chế số lượng vũ khí hạt nhân. Đến năm 2004, báo cáo của Viện Nghiên Cứu Chiến Lược Hoa Kỳ tuyên bố: “Tư duy về MAD dường như đang suy giảm” khi Hoa Kỳ đi vào hướng phát triển vũ khí hạt nhân thiên về tính CHÍNH XÁC hơn là số lượng đầu đạn để giảm đi con số chết chóc của con người trong cuộc tấn công hạt nhân nếu xảy ra.


Nhưng mối đe dọa của MAD là vẫn thật. Theo Liên Đoàn các Khoa Học Gia Mỹ, tổ chức này là vô vụ lợi thành lập rất lâu vào năm 1945 do các khoa học gia và kỹ sư từng phục vụ trong Dự Án Manhattan họ từng phát triển quả bom nguyên tử đầu tiên, họ báo cáo rằng tính đến năm 2022 hôm nay có tới tổng số 12,700 đầu đạn hạt nhân thuộc 9 quốc gia: Hoa kỳ, Nga, Vương Quốc Anh, Pháp, Trung Hoa, Ấn Độ, Pakistan, Do Thái,và Bắc Hàn.


Hiện phần lớn số đầu đạn này trong tay hai siêu cường Mỹ và Nga nắm giữ, mỗi bên theo ước lượng có hơn 4000 đầu đạn.


Than ôi, theo tạp chí Safety vào năm 2018, chỉ ngần ấy đã QUÉT SẠCH CON NGƯỜI TRÊN TRÁI ĐẤT CHÚNG TA.


PHẦN KẾT


LỜI ĐE DỌA CHIẾN TRANH HẠT NHÂN CHỈ LÀ TIẾNG NÓI CỦA BỌN CẦM ĐẦU TÂM THẦN MÀ THÔI...


***


The sunken garden at Filoli, shown here in a January 2023 photo, features a reflecting pool surrounded by low hedges and formal garden beds. (Karl Mondon/Bay Area News Group) 

Khu Vườn Filoli nổi tiếng yên tĩnh và đẹp được chọn, gần Half Moon Bay và San Jose cũng như Cựu Kim Sơn  địa điểm này có thể đã đáp ứng được mong đợi của ông Tập về một cuộc gặp riêng với TT Biden ở xa địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh chính tức là SFO. Đó là một khu đất yên tĩnh, cách biệt, nơi TT Biden và Ô Tập có thể trò chuyện thân mật hơn nhờ vào một môi trường thoải mái.


trong cuộc họp thượng đỉnh APEC tại San Francisco 15.11.2023, TT Biden hôm nay đang gặp gỡ ngoài lề với Tập cận Bình để bàn về căng thẳng Hoa Mỹ hiện tại một khu Vườn thắng cảnh Lịch Sử Filoli gần Half Moon Bay


TT Biden đang 'thân mật' đưa Chủ tịch Trung Cộng Tập cận Bình vào buổi họp 

TT Biden cho hay Hoa Kỳ và Trung Cộng đã nối lại kênh liên lạc Quân Sự cấp cao với nhau sau cuộc gặp mặt với Tập cận Bình hôm nay 


***


NHÌN TỪ LĂNG KÍNH CUỘC CHIẾN UKRAINE VÀ CUỘC CHIẾN DO THÁI HIỆN NAY NẾU BÌNH TÂM chúng ta rút ra được các vấn đề sau


* Toàn bộ chiến tranh chỉ nằm trong cục diện chiến tranh quy ước mặc dù trải qua nhiều rộn ràng về sự 'hù dọa' về vũ khí hạt nhân mà đứng đầu là Putin, người luôn đòi 'rút thanh kiếm hạt nhân' răn đe những nước yếu bóng vía


* viên chức Do Thái vừa đe dọa dùng 'vũ khí hạt nhân' liền bị cách chức ngay


* Các nước Hồi Giáo các nhóm phiến quân 'ủy nhiệm' như  Hamas, Hezbollah, Houthis mặc dù chống cự gieo rắc hỏa tiễn kể cả bắn phá lực lượng Mỹ nhưng đều nằm trong chiến tranh cục bộ, chiến tranh khủng bố cùng trong chiến tranh quy ước cả


* Hoa kỳ và Tây phương chưa hề bàn soạn hay đe dọa ai về phản ứng bằng 'chiến tranh hạt nhân' 

Những điểm nóng trên thế giới không nguội và có thể nhiêu khê hơn nhưng các nhóm cầm đầu chưa đến giai đoạn 'mất trí' để nhấn nút cho chiến tranh hạt nhân 


TỪ đây chúng ta có thể cho rằng các bạo chúa như Putin và Kim  Jong Un nếu còn ai nữa trong giới tà quyền hay đem CUỘC CHIẾN HẠT NHÂN RA ĐE DỌA THẾ GIỚI ẮT HẲN ĐÃ CUỒNG ĐIÊN HAY MẤT CÂN BẰNG VỀ LÝ TRÍ.


THAY CHO PHẦN KẾT,

  NHÂN LOẠI NÊN ĐOÀN KẾT ĐI TÌM CON ĐƯỜNG HÒA BÌNH, GIẢM ĐI HAY XÓA BỎ CHIẾN TRANH QUY ƯỚC  ĐỂ  GIẢM ĐI ĐAU KHỔ CHẾT CHÓC CHO BAO LƯƠNG DÂN VÔ TỘI


NGOÀI RA CHÚNG TA TẠM AN TÂM GÁC QUA MỐI LO CHIẾN TRANH HẠT NHÂN DO THẾ GIỚI CHẲNG HỀ MUỐN TỰ SÁT TẬP THỂ KHI KHƠI MÀO THẾ CHIẾN 3 BẰNG TRẬN CHIẾN NGUYÊN TỬ CẢ./.


 

ĐHL  BIÊN SOẠN và edit 

15/11/2023

 

NGUỒN THAM KHẢO


Mutual assured destruction | Definition, History, & Facts | Britannica

What Is Mutually Assured Destruction? (thoughtco.com)

What is mutual assured destruction? | Live Science

Mutual assured destruction - Wikipedia


U.S., NATO countries announce massive weapons package for Ukraine

U.S., NATO countries announce massive weapons package for Ukraine : NPR


 

Sunday, November 12, 2023

TRIỀN NÚI XÓM XƯA


DÁNG CỎ XUÂN 

KHI hoa ANH ĐÀO vườn sau nhà tôi nở rộ, là lúc nắng xuân về tràn đầy khắp vùng nhà tôi ở. Sau vài trận mưa đầu mùa, màu xanh cỏ non lên mau phủ kín các triền đồi hướng đông.



Giờ đây là lúc những bầy nai mẹ, con, trong các bụi rậm mọc cạnh mấy villa lưng chừng đồi, chúng yên lặng đi ra, thản nhiên gặm cỏ non, chẳng chút e dè...



Vài con nai con tung tăng đuổi nhau. Chúng trông chẳng khác chi bầy chó con nuôi trong nhà vậy. Bầy chim giẻ không biết từ đâu, chúng trở về hót vang quanh xóm. Đó là lúc tiếng lũ quạ bắt đầu ngơi đi khi mùa hạt sót đã hết. Bầy bò đen của mấy nông trại không biết ra khỏi chuồng từ lúc nào? Đàn bò đang "ung dung" gặm cỏ lên tận chóp núi, xa xa. Tôi chẳng biết mấy nông trại nằm chốn nào phía đó? Dù sao những đàn bò đó nó chẳng bao giờ héo lánh về đây. Có những gì cần biết hay tôi chưa biết bên kia núi là gì? Có điều tôi biết chắc, đó là những vùng đất có chủ, bước chân viễn khách chẳng bao giờ đi hết và chẳng có cơ hội nào cho tôi leo tận đó. 

Có vài triền núi đá lở, dựng đứng cây cổ thụ may mắn còn sót lại, sống cùng thời gian như 'thách đố' với số phận. Bên kia triền núi kia là gì? Tôi tuy thắc mắc nhưng biết rằng mình sẽ không dám mạo hiểm qua gì bên đó. Có thể là hẳm sâu hay vách đá cheo leo nào đó? Núi rừng phong hóa theo thời gian, một lịch sử nước người, tôi chỉ biết qua sách vở. Ngày xưa những bộ lạc du mục những giống dân bản địa giờ họ chẳng còn. Họ về đâu đi đâu? trả lời cho tôi hôm nay chỉ còn là một không gian im vắng...

hình dưới: 
Depiction of Pruristac, a Ramaytush village in what is now Pacifica, by Amy Hosa & Linda Yamane, 2019.

SMCHA 2019.43.1 San Mateo County Historical Association




Nhiều thế kỷ trước vùng Vịnh (Bay Area) này là quê hương của những thổ dân bản địa gọi là Ohlone họ sống trên bán đảo từ San Francisco tới các vùng đồi núi hình chảo bao quanh Vùng Vịnh. Có nhiều ngôi làng nhỏ như một mạng lưới. Người Ohlone có ngôn ngữ chung là nói tiêng Ramaytush nhưng chia nhiều bộ lạc có vị trưởng làng của từng bộ lạc hay làng. Các bộ lạc hay làng có dân số từ năm mươi cho đến năm trăm.

đồ mỹ nghệ của giống dân Ohlone

  Đời sống của họ từ săn bắn đến ngư dân. Họ chế tạo ra đồ vũ khí cung tên hay đánh cá đan thêu cùng làm đồ trang trí... 

hình 3 ngư dân Ohlone đang vượt vịnh San Francisco (hình Louis Choris /Google)


ÁNH CHIỀU VÀNG

 


Chiều về, đó là lúc màu xanh tươi mát của buổi sáng biến mất, nhường chỗ cho những vạt nắng vàng đậm, chiếu sáng tràn trề trên mấy triền đồi. Ánh nắng vàng tôi trông rất lạ mắt, như pha lẫn sắc đỏ nào đó của lửa hay không khí ô nhiễm của thành phố dưới kia?



Hình ảnh cây cổ thụ sót trên triền núi lở, tôi miêu tả vào ban sáng,  giờ in hình rõ nét lên nền trời xanh lơ cùng màu đất vàng vọt bởi buổi chiều thật vàng. Bên một vách núi lở, không biết số phận nó sẽ còn đứng vững với thời gian bao nhiêu năm nữa? Dù sao, hình ảnh độc nhất của nó là chứng tích cánh rừng rậm xưa  nay biến mất.  Giờ đây chỉ còn lại những mảng đồi trống trải. Bù lại là hình ảnh màu xanh cỏ non sau những trận mưa xuân cùng nắng ấm trở về.


nhà cũ của tôi ở năm 2015 (dấu mũi tên chỉ)

Ở tạm và đi, nhà tôi lại rời nơi đây để đi về nơi mới. Đất khách quê người chẳng đâu là nơi 'chôn nhau cắt rốn' của mình. Nhưng lạ làm sao, tâm hồn người mình ai cũng giống nhau, ở lâu thì quyến luyến. Lúc rời nơi này tôi hay nhớ nhất là những lần đi bộ để ngắm những buổi sáng tươi xanh hay nhiều bận chiều vàng trên triền núi gần nhà.

Nắng vẫn lên ban mai và ánh chiều tà vẫn lặn hằng ngày. Bầu trời chung đi đâu cũng thế. Cách biệt quê hương ngàn trùng vạn dặm, những bước chân rảo bước hàng ngày, tôi ngắm nhìn nắng chiều nhưng lại gởi hồn tận đám mây cao./.

đhl 
edition  13.11.2023

TÂM TÌNH CỦA CHA GIÀ


2013

CÂY ỔI MỘT TRÁI

CHUYỆN KHÓ AI TIN, nhà chúng tôi ở xóm cũ đó đúng mười ba năm tròn, từ năm 2002 cho đến 2015 là năm có nhà mới. Năm 2015 là lúc giã từ, tính ra đó là một khoảng thời gian không thể xem là ngắn được. Có một điều hôm nay người viết phải viết vài dòng nhắc về cây ổi lạ lùng ở vườn sau đó. Một chuyện tôi xem lạ lùng nhất do hai năm nay giã từ nó chỉ có  duy nhất ...MỘT TRÁI . đến nay nó chẳng có thêm trái nào nữa.


Chuyện lạ, may thay tôi có giữ tấm hình ghi lại trái ổi 'hiếm hoi' mong đó là kỷ niệm lúc con gái út còn nhỏ dại 



***

     Không biết gốc ổi vườn sau nhà tôi trồng đã bao nhiêu năm rồi, chứ từ ngày gia đình tôi về ở đây thì đã thấy nó .  Mười một năm nay cây ổi này nó vẫn 'hoàn ổi' có nghĩa rằng bông thì vẫn thấp thoáng có ra đó nhưng cuối cùng nó vẫn rụng hết trơn chẳng đậu được trái nào, thế mới lạ ?
    Tôi thực sự bực mình vì chuyện này. Đi dạo quanh đây thấy vườn người ta gốc ổi sum xuê trái thấy mà 'phát thèm' . Tôi thì có 'tay trồng' đó; nhưng chỉ rặc ròng mấy cây ớt cay 'xé lưỡi' , ăn tô bún bò kèm theo loại ớt vườn tôi ai cũng khen rằng ' hợp gu'. Hoặc giả mấy vạt cải cay loại ăn bánh xèo, nói theo kiểu dân Nam .
   Còn cây ổi này ! hơn mười năm nay , nào un gốc ! nào chôn thêm phân! nó vẫn 'ngang bướng' chẳng chút gì 'thiện cảm' với tôi. Bà xã tôi hay "so đo" phân bua ổi nhà người ta làm tôi thấy 'nóng lỗ tai' nhưng đành thúc thủ chẳng có kế gì hơn. Hàng năm lốm đốm vài bông hoa trắng nhú ra, tôi mừng khấp khởi ngắm từng cái, nhìn vài con ong vần vũ bay quanh , lòng tự bảo lòng:
"Biết đâu năm nay nó đậu trái?"

     "Đùng" một cái năm đó "gió đã xoay chiều"!

   Mùa thu qua đi, ngọn gió lạnh từ hướng bắc thổi về. Mấy chiếc lá ổi xanh lục dần dà chuyển qua màu 'huyết bầm' chực chờ rơi rụng. Đúng lúc đó, tôi khám phá ra một trái ổi 'hỏn hon' như "e lệ" lấp ló sau mấy chiếc lá màu đỏ bầm kia.

Một sự mừng vui đến bất ngờ, tôi kêu to:
-Miu ơi, ra coi 'trấy' ổi - ơi Miu ! 

Con gái út của tôi như các bạn thấy đó, nó là út đối với nhà tôi thôi, chứ năm đó học lớp mười rồi. Dĩ nhiên con gái tôi làm gì có nỗi mừng lạ lùng như ba nó. Hơn nữa, nó đâu cần biết ỔI là cái chi chi...

Trong nhà, nó mãi mê với cái laptop. Còn tôi mãi lay hoay đứng mọi góc ngắm nghía trái ổi "độc nhất vô nhị" muốn "no con mắt". Ôi trái ổi 'quý  báu' chỉ to hơn viên bi một tí thôi. Màu xanh non nớt khác hẳn với màu tàn úa của mấy chiếc lá xung quanh làm tôi thêm e ngại. 
   Thế là hết cột dây đỏ làm dấu, đến bọc ny lon xung quanh do tôi lo nó rụng mất. Ngày lại ngày, sáng sớm tôi ra vườn xem nó 'có sao không?" . Mùa đông về, hết giáng sinh rồi lại qua tết. Thật may, trái ổi vẫn còn mặc dầu nó chỉ to hơn một ít thôi. Nhưng có điều an ủi, màu da trái ổi coi bộ 'óng ả' hẳn lên như đáp lại tấm lòng mong đợi của chủ.
   Các bạn thấy, tấm hình trái ổi tôi post lên đây để viết về cây ổi 'bướng bỉnh' vườn nhà.
    Dĩ nhiên các bạn sẽ đoán đúng ý định của tôi rằng ít hôm nữa chờ trái ổi này 'láng da' thêm một chút , tự tay tôi sẽ hái nó đem vào tặng cho con gái: đó là... ÚT MIU.


hơn mười năm trước 2013 tôi vẫn siêng năng cầm cuốc chẳng khác gì bên quê nhà 

hình ảnh vườn cũ 



    Nơi xứ lạ quê người gia đình tôi sau mười ba năm cư ngụ tại đó lại tiếp tục giã từ. Tôi sẽ chia tay với bầy chim và mấy chú sóc. Những con vật đó chắc chắn sẽ thấy vắng tôi, người  từng lay hoay săm soi sau vườn như mọi khi. Dời nhà, di chuyển chỗ ở là chuyện thuờng tình tại Hoa Kỳ. Nhưng đối với tôi, dời nhà đồng nghĩa với giã từ cái vườn thân yêu vàng hoe hoa cải, khóm chanh  cùng cây plum trĩu trái. Cái đáng nhớ cho người kể chuyện là  cây ổi vươn cao nhưng lại đơn điệu, chỉ có một trái duy nhất từng làm cho con gái út của tôi sung sướng và ấm lòng người cha già hàng ngày cặm cụi sau mảnh vườn luyến lưu kỷ niệm.

3612 Bloomsbury way San Jose CA 95132


edit 12.11.2023









chiều vàng cạnh đồi xóm xưa



ĐHL


edit 12.11.2023



 


"TRẠM XÁ" TRONG TÙ

  KỶ NIỆM  "TRẠM XÁ" CỦA TÙ CẢI TẠO tại ÁI TỬ QT thân nhớ và biết ơn  BS Quân Y Hoàng thế Định Đinh hoa Lư   Tác giả bài này có dị...