Mùa Xuân đi gác kèo ong ở rừng U Minh

Mật Ngọt Bao Đời của rừng U Minh

January 7, 2023 (trích báo Người Việt)

 Thư Khôi

CÀ MAU, Việt Nam (NV) – Mùa Xuân hoa nở, cũng là mùa người thợ rừng gác kèo ăn ong. Rừng U Minh, thảm rừng tràm đước rộng gấp bốn lần đảo quốc Singapore, mang trong lòng những tài nguyên quý giá đã thành huyền thoại được ghi lại trong “Hương Rừng Cà Mau,” chuyện trào phúng “Bác Ba Phi,” tiểu thuyết “Đất Rừng Phương Nam”…

Đường vô rừng U Minh Hạ, con kênh ranh giữa vùng đệm và vùng lõi bảo vệ nghiêm ngặt. (Hình: Thư Khôi)

Mật, sáp ong U Minh là đặc sản góp phần tạo ra thương cảng Rạch Giá phồn thịnh. Rừng U Minh giờ chỉ còn phế tích nhưng nghề gác kèo ong và đoàn Phong Ngạn vẫn sống, mật ong U Minh vẫn lóng lánh thơm lừng.

Trong những huyền thoại của U Minh có truyện ngắn “Hương Rừng” của nhà văn Sơn Nam, về loài ong ngũ sắc cho loại mật kỳ diệu có thể luyện thành phương thuốc chữa căn bệnh đứng đầu tứ chứng nan y. Một vị ngự y triều Nguyễn đã từ quan ẩn mình trong góc rừng U Minh tìm ong luyện thuốc chữa bệnh cho cô con gái có sắc đẹp ma mị. Chàng thợ rừng giỏi nhất U Minh đã tìm ra loài ong quý, mở ra mối tình như chuyện liêu trai. Nghề gác kèo ăn ong ở U Minh không chỉ là cách khai thác lâm thổ sản độc đáo mà còn là án văn ly kỳ, huyền hoặc.

Gập ghềnh “đột nhập” rừng U Minh Hạ

Theo địa bộ triều Nguyễn thời Thiệu Trị, vùng Long Xuyên có thuế Hoàng Lạp (sáp ong). Sáp là thổ sản quý để các nước lân bang tiến cống, các địa phương tiến nạp cho triều Nguyễn.

Cũng theo Sơn Nam “Sáp là nguồn lợi làm cho xứ Rạch Giá (bao gồm cả Cà Mau, Bạc Liêu) nổi danh (người Miên gọi là vùng Kramuon – Sor tức là xứ sáp trắng) vì thời xưa ổ ong bám vào cây tràm, lâu ngày rụng xuống rồi trôi trên sông, không người vớt.”

Trải qua bao cuộc biến thiên của lịch sử, thiên tai và tác động xâm thực củ con người, cháy rừng, rừng U Minh 2,000 cây số vuông giờ chỉ còn lại hai Vườn Quốc Gia U Minh Thượng (Kiên Giang) và U Minh Hạ (Cà Mau) mỗi nơi trên 8,000 hécta vùng lỏi và hơn 30,000 hécta vùng đệm. Đất rừng thu hẹp chỉ còn 1/10 ngày trước nhưng nguồn mật ong U Minh vẫn giàu, mỗi năm riêng U Minh Hạ đã khai thác hơn 1,000 tấn mật ong nguyên chất, tinh khiết. Đó chính là nhờ nghề gác kèo ong và giá trị truyền đời, luật bất thành văn của đoàn Phong Ngạn.

Chúng tôi đến ấp Vồ Dơi, trụ sở của Ban Quản Lý Vườn Quốc Gia U Minh Hạ vào giữa trưa Tháng Tư nắng cháy. Thời điểm này là chính vụ ăn ong mùa khô, sản lượng mật ong cao nhất, phẩm chất tốt nhất so với hai mùa còn lại là mùa mưa và mùa lở. Đây cũng là thời điểm rừng được bảo vệ nghiêm ngặt nhất để phòng chống cháy.

Chúng tôi đến nhà anh Võ Văn Vinh, ba đời làm thợ rừng nay định canh khai thác 6 hécta rừng nhận khoán ở vùng đệm, trồng tràm, gác kèo ong.

Với từng ấy kinh nghiệm và năng khiếu bẩm sinh, anh Vinh được dân Phong Ngạn kiềng mặt gác kèo mát tay, đạt hiệu suất cao nhất. Hóa ra cũng từng ấy vật dụng, cũng cùng trên một cánh rừng nhưng không phải ai cũng đạt kết quả như nhau. Có người gác 10 kèo, ong đóng tổ đến chín, nhưng có người chỉ đạt 4-5, thậm chí thấp hơn. Không phải do hên xui chim trời cá nước mà chủ yếu ở con mắt tinh tường, sự nhạy cảm chọn trãng, chọn hướng đặt kèo.

Tổ ong trắng muốt. (Hình: Thư Khôi)

Bí quyết chọn chỗ gác kèo

Đường vô rừng lởm chởm đất dớn (đất pha than bùn, xác là tràm đặc trưng của U Minh), khô cứng rất khó đi. Anh kể nghề gác kèo ong cũng lãng mạn và nhàn nhã như nghệ sĩ. Theo luật tự nhiên, đến mùa tràm trổ bông từ Tháng Chín tới Tháng Mười, đàn ong kéo về ăn bông, tìm chỗ đóng tổ để sinh con đẻ cái. Nếu không có kèo, ong làm tổ có khi quá cao, khi quá sâu trong rừng, việc ăn ong, lấy mật sẽ khó khăn. Gác kèo là tạo ra cái khung sườn nhà phù hợp cho ong đóng ổ.

Bộ kèo ong rất đơn giản chỉ gồm ba đoạn cây. Hai đoạn cây được cắm xuống mặt đất để làm trụ (thường là cây tràm), đầu trên vạt nhọn. Cây cao khoảng trên dưới 2 mét được gọi là cây nống, cây thấp (khoảng 1.7 mét) gọi là cây nạng. Cây thứ ba là cây kèo (cây tràm, cây cau, cây bình bát) được khoét lỗ hoặc vạt ngàm để gác lên trên đầu của cây nống và cây nạng theo một góc chênh chếch với mặt đất, theo cách nói của anh Vinh là tỉ lệ 7/3. Nói đến đây, anh Vinh nở nụ cười bí hiểm: “Cách thức đơn giản nhưng hay dở là ở chỗ chọn, phơi đẽo gọt kèo sao cho ong ưng bụng đậu lại đóng ổ, tui làm được mà không kể được!”

Chia sẻ về bí quyết chọn chỗ gác kèo, anh Vinh nói nhẹ khô. Ngoài bộ kèo thiệt ngon, ăn thua còn là chọn chỗ gác kèo, hướng gác kèo. Điểm gác kèo tốt nhất là cây tràm thấp có nhiều bông, có trảng trống, thuận đường cho ong bay, có lượng nắng mặt trời chiếu xuống thân kèo phù hợp. Thường là hai phần nắng một phần mát vào mùa mưa và một phần nắng hai phần mát vào mùa khô. Đầu kèo hướng về phía mặt trời mọc. Chọn hướng gió thích hợp tùy theo mùa gió bấc, chướng, nồm để đặt hướng gác kèo thuận cho đường bay của đàn ong… Người gác kèo phải hiểu tánh ý của đàn ong mà chọn độ cao, hướng kèo rồi còn phải dọn cỏ, cắt cây che mát chỗ này, tạo khoảng trống chỗ kia để đàn ong ưng ý đáp vô kèo đóng ổ.

Chừng nửa tháng sau ngày gác kèo, đi một vòng dòm ngó đã biết được bao nhiêu kèo có ong đóng ổ và thêm hai tuần nữa đã có thể ăn ong lấy mật.

Tổ ong trên thân kèo của anh Võ Văn Vinh. (Hình: Thư Khôi)

Ăn ong! Một cuộc dạo chơi

Hoa đẹp là hoa có gai, ong cho mật ngọt nhưng ong cũng biết chiến đấu và có vũ khí hữu hiệu để tự vệ là kim châm và nọc độc. Nhưng với thợ rừng như anh Vinh thì việc ăn ong đơn giản lẹ làng như cuộc dạo chơi.

Mặc áo quần bảo hộ, đội nón có lưới che mặt, mang theo con cúi bện bằng rễ gừa và lá tràm khô, một con dao bén, một cái thùng xô chứa mật, chỉ sau vài phút tiếp cận, bằng ba lưỡi dao, người thợ rừng đã thu hoạch xong một kèo ong và rời đi nơi khác.

Điều thú vị là tổ ong được thiết kế rất bài bản theo quy tắc nghiêm ngặt. Phần cao ở đầu kèo chứa toàn sáp và mật ong còn được gọi là khúc mức, kế đến là phần ong non và ong già. Người ăn ong đến gần đốt con cúi và thổi khói vào tổ, ong bị say khói bay đi. Khúc mức hiện ra một khối màu trắng ngà, mọng nước mật, lần ăn ong đầu tiên chỉ cần cắt khúc mức đem về nhà vắt mật.

Khi cắt mật, đường cắt thứ nhất cắt từ đầu kèo đi xuống từ trước ra sau để tách phần mật ra khỏi phần tàng ong, đường thứ hai cắt khúc mật ra khỏi tổ ong, đường thứ ba cắt ngang theo thân kèo nơi phần tổ ong gắn liền với kèo để cắt hẳn khúc mật ra khỏi tổ ong.

Từ lần thứ hai trở đi, phải làm thêm động tác tỉa gọn lại tổ ong cho gọn nhẹ để không bị gió thổi hư, Cắt một phần tổ cũ, cột vô đoạn kèo trống từ khúc mức đã cắt để ong tái tạo ổ nhanh hơn, lần thu hoạch kế tiếp ngắn hơn. Cứ như vậy, một lần đắt kèo ong có thể thu hoạch từ bốn đến năm lần cho đến khi hết mùa, ong bay đi.

Đây chính là nghệ thuật độc đáo của nghề gác kèo ong ở U Minh vừa khai thác mật, sáp ong vừa bảo tồn sinh thái. Theo các nhà khoa học thì Cambodia và Indonesia cũng có nghề ăn ong nhưng họ khai thác ổ ong chỉ một lần. Trong thập niên 1990, Tổ Chức Giáo Dục, Khoa Học và Văn Hóa Liên Hiệp Quốc (UNESCO) đã tổ chức hội nghị để những người ăn ong các nước Đông Nam Á, chủ yếu là Cambodia và Indonesia học tập cách gác kèo của U Minh.

Anh Võ Văn Vinh gác kèo ong trong một khoảng rừng thưa. (Hình: Thư Khôi)

Giải mã đoàn Phong Ngạn!

Nhưng nghề gác kèo ong không chỉ điệu nghệ, sáng tạo về kỹ thuật mà còn có một tập tục, luật bất thành văn của nghề ăn ong là luật đoàn Phong Ngạn. Người dân địa phương, những người ăn ong tự hào nhắc luật lệ của đoàn nhưng nghĩa đen đoàn Phong Ngạn là gì thì không ai biết.

Sách “Cà Mau Xưa và An Xuyên Ngày Nay” có nhắc đến thuế Phong Ngạn thu của người ăn ong, cho thấy đây không phải là từ dân gian cũng không phải là từ mới có thời Pháp thuộc mà là chữ Hán Việt theo văn bản hành chính của triều đình nhà Nguyễn, phù hợp với các loại thuế Hoàng Lạp (sáp vàng) hay thuế Điểu Đình (sân chim).

Một số phim truyền hình giải thích là nghề ăn ong phải coi theo hướng gió nên gọi là Phong Ngạn nghe trớt quớt. “Tự Vị Tiếng Nói Miền Nam” của Vương Hồng Sển, “Từ Điển Hán Việt” thì không thấy từ này.

Sách “Lịch Sử Khẩn Hoang Miền Nam” có viết một khúc như vầy: “Thời Tự Đức (và có lẽ trước hơn), quan lại địa phương chia rừng tràm ra từng ‘ngan’ tức là từng lô nhỏ, lấy những con rạch thiên nhiên làm ranh giới. Nay hãy còn dùng làm địa danh. Ngan Trâu, Ngan Dừa, Ngan Rít, Ngan Vọp. Nghề ăn ong gọi là ‘ăn ngan,’ lô rừng đem đấu thầu gọi là sở phong ngạn (phong là ong, ngạn là bờ ranh).”

Nhà từ điển học Trần Văn Chánh giải thích rằng chữ Ngạn có nhiều nghĩa trong đó có nghĩa là bờ nhưng theo cú pháp Hán Việt thì Phong Ngạn không thể dịch là ong bờ mà phải dịch là bờ ong và cả hai đều tối nghĩa.

May mắn là “Đại Nam Quấc Âm Tự Vị” đã cắt nghĩa, phong 葑 là ong mật, ngạn 岸 (còn được phát âm ngàn) là rừng.

Điều đáng nói đoàn Phong Ngạn là ý nghĩa, giá trị nhân văn của nó. Dân gian Nam Kỳ có câu “Nhất phá sơn lâm, nhì đâm hà bá.” Cả nước có câu “Ăn của rừng rưng rưng nước mắt.” Rừng U Minh không chỉ có cọp dữ, heo độc chiếc, trâu rừng mà trên không có ong độc, đại bàng, mặt đất đủ loài rắn độc, dưới nước đầy cá sấu. Người đi khai phá rừng cũng là lưu dân tứ chiến, có thể tranh giành cướp bóc thậm chí giết chóc lẫn nhau.

Trong truyện “Hương Rừng” đã thể hiện mỗi thợ rừng ngày xưa đều rèn cho mình những chiếc búa thật bén, thật cứng làm vũ khí. Tai họa có thể đến từ mọi phía nên người ăn ong từ xa xưa đã kết hợp với nhau theo từng nhóm gọi là đoàn.

Theo nhà thơ Nguyễn Trọng Tín, sinh ra và gần cả đời gắn bó với Cà Mau, thì luật lệ của đoàn Phong Ngạn rất chặt chẽ và cũng rất nhân văn.

Mỗi người trong đoàn được giao một phần rừng để gác kèo và chịu trách nhiệm bảo vệ rừng. Có lẽ do tính chất đối kháng dữ dội với thiên nhiên và con người thời ấy nên thành viên phải là đàn ông, phải búi tóc.

Anh Võ Văn Vinh và gần 10 lít mật thu hoạch từ một kèo ong. (Hình: Thư Khôi)

Người trong đoàn không được xâm phạm lãnh địa, không được ăn ong trên kèo thành viên khác. Thông thường trên mỗi đầu kèo, thân kèo có khắc tên hoặc dấu hiệu của người chủ. Khi một thành viên của đoàn mất mà không có con, cháu trai thừa kế thì số đầu kèo và phần đất rừng khai thác của người ấy sẽ chia đều cho người khác.

Để bảo vệ an toàn cũng như bảo đảm sự minh bạch, các thành viên Phong Ngạn không tự ý vô rừng mà phải báo cho đoàn trước mỗi chuyến đi. Cũng không đi một mình mà phải đi ít nhất hai người.

Khi va chạm với thú dữ với các nhóm đối kháng khác phải hết lòng hết sức, liều chết bảo vệ nhau.

Mỗi thành viên gia nhập đoàn phải qua nghi lễ trang nghiêm và cùng cắt máu ăn thề với lời thề độc địa mà thông thường nội dung bảo chứng chính là sinh mạng của mình. Người vi phạm sẽ bị xử theo luật lệ của đoàn mà mức phạt cao nhất là bị đuổi ra khỏi đoàn.

Trong bối cảnh thời ấy, làm một thợ rừng đơn lẻ, không có sự hỗ trợ của cộng đồng là mất mạng như chơi. Vì vậy, những thành viên của của đoàn Phong Ngạn vẫn tự hào bảo nhau người Phong Ngạn.

Mãi đến thập niên 1990, khi chưa có chủ trương quy hoạch vùng đệm và giao khoán cho dân, huyện Trần Văn Thời, U Minh đã tái lập hợp tác xã, tập đoàn Phong Ngạn với các quy tắc giản lược như khi giao dịch mua bán phải trung thực, không pha nước, không nói sai chủng loại, không đong thiếu…

Còn đó đạo ăn ong

Hiện nay, rừng vùng đệm được giao khoán, mỗi người tự gác kèo ong trên phần đất khoán của mình. Tiền đề vật chất của đoàn Phong Ngạn không còn nữa nhưng ý thức đạo lý sống đoàn kết tương trợ cùng bảo vệ rừng vẫn còn nguyên.

Anh Võ Văn Vinh tự hào và tuân thủ theo đúng đạo ăn ong của dân Phong Ngạn. Hằng năm anh khai thác hàng trăm lít mật từ 6 hécta rừng nhận khoán. Thứ mật thiên nhiên thuần khiết được bán với giá ngay thật chỉ 400,000 đồng ($18) một lít. Thu nhập ấy đủ để anh trang trải đời sống và nuôi con học đại học ngành nhà hàng khách sạn. Nguyện vọng của cháu cũng gắn với rừng U Minh là sẽ giới thiệu với du khách những đặc sản ẩm thực khẩn hoang từ nguyên liệu của rừng, sông biển U Minh theo phong cách mới. Đoàn Phong Ngạn đã quá vãng nhưng đạo và người Phong Ngạn vẫn sinh sôi. [qd]

 báo Người Việt Nam California 

VỢ CHỒNG TÔI ĐI THĂM ALUM ROCK PARK

 CÁCH ĐÂY 150 NĂM CÔNG VIÊN ALUM ROCK PARK  ĐƯỢC THÀNH LẬP. 

Hôm nay 14/5/2022 vợ chồng chúng tôi rủ nhau lên ALum Rock Park chơi để xem buổi lễ kỷ niệm 150 năm ra sao? 

 ALUM ROCK 150TH CELEBRATIONS

All events are FREE, family-friendly and held on weekends!

Buổi vui chơi kỷ niệm cho cộng đồng cư dân San Jose từ 11 giờ đến 4 giờ chiều cùng ngày 

                                                           BẮT ĐẦU VÀO CÔNG VIÊN 

                                                                                TỚI ĐỈNH SỐ  4    

di tích căn nhà gỗ (log cabin) từ năm 1914 -16 nay còn bảo tồn 

DẤU TÍCH KHAI MỎ NGÀY XƯA CÒN GIỮ LẠI (A mineral springs grotto on the Penitencia Creek Trail is a remnant of the history of Alum Rock Park in San Jose. Its 150th anniversary is being celebrated with a public event May 14, 2022. (Sal Pizarro/Bay Area News Group) )

                            Người đi bộ  (hiking)

Gia đình tôi may mắn di chuyển chỗ ở về số đường Toyon Avenue thành  phố San Jose nên là thành viên hay còn gọi là cư dân của ALum Rock Park này. Thành phố San Jose được thành lập vào năm 1777 thì gần 100 năm sau công viên này mới được thành lập.

Chính xác theo lịch sử San Jose thì Alum Rock Park được thành lập vào ngày 13/3/ 1872. 

MỘT ÍT LỊCH SỬ 

                   ngày xưa đầu thế kỷ 20 

Công Viên thành lập từ năm 1872 được xem như là "Khu Bảo Tồn". Tên Alum Rock lấy sự tích từ một tảng đá khổng lồ chứa toàn quặng nhôm nên mới đặt cho là Alum Rock. Với tính cách thiên nhiên và rộng lớn tới gần 300 hecta nên người ta xem Alum Rock Park là một Công Viên Yosemite Nhỏ (Little Yosemite).

Từ năm 1890 cho tới năm 1932 trước Thế Chiến Hai vùng này là nơi nghỉ dưỡng, tắm nước khoáng hồ bơi, phòng uống trà, tiệm ăn vũ trường cho giới thượng lưu người Mỹ. Có một sở thú, đường xe lửa nối thành phố San Jose tới vùng này. 

Sau Thế Chiến Hai xe hơi càng lúc càng nhiều, nhà ở cư dân càng đông. Những sinh hoạt thượng lưu trên xoá dần. Cảnh xe ngựa kéo, xe lửa lên đây đã thuộc về lịch sử...

*

Dòng lịch sử Mỹ trôi qua cuốn theo bao thăng trầm về sông nước cũng như con người. Con sông Penitencia Creek giờ này cũng cạn theo khô hạn của thời tiết. 

Một ngày xưa của "ngựa xe như nước, áo quần như nêm... " (Kiều) của thế kỷ trước lúc này không còn nữa. Nay nhìn, chỉ còn là những lối đi bộ theo sườn núi (trail) cho cộng đồng. Con khe  khô nước, hẹp dần. Theo sách vở ghi lại, ngày trước cây cỏ chim muông nơi đây còn nhiều thứ.

 

Sông khô theo thời gian, cây cỏ chim, thú rừng cũng ít ỏi, do rừng xanh biến hẹp lại. Xa xa mấy đỉnh núi cao, nay chỉ còn là những đồi trọc, cỏ màu vàng cháy.

7 năm trước khi nhà tôi về đây con suối Penitenica Creek còn nhiều nước nay hạn hán lâu dài dù là mùa mưa nhưng mưa lại ít ỏi làm nó cạn khô

Công viên Alum Rock hiện tại do City San Jose quản lý và trùng tu gìn giữ. Ngoài những hạn chế ngân sách, sự thiếu hụt về thiên nhiên như mưa và cây cỏ đang co hẹp dần vẻ đẹp của một công viên. 

Dù sao vẫn còn một con đường đi bộ leo núi để vào sâu trong công viện. Cũng có đường cho xe hơi chạy lên tới các điểm vui chơi picnic và một chặng đều có khu parking dành cho xe hơi. 

 Đã là cư dân ở đây, cái giá trị về thể dục tức là đi hiking (từa tựa như đi theo men núi chứ chưa phải là môn leo núi) và đi xe đạp men theo con đường hiking này. Du ngoạn đi vào công viên Alum Rock Park, đóng trại giải trí gia đình cuối tuần vừa vui vừa có thể tăng cao sức khỏe cùng tinh thần cho cộng đồng quanh ở vùng này.

Chứng minh về giá trị này là hình ảnh những chiếc xe hơi, nhiều tay xe đạp vẫn tới công viên này hàng ngày và đông nhất là cuối tuần hay ngày lễ. 

Vợ chồng tôi bảo nhau đã may mắn có nhà ở đây thì nên đi HIKING (đi bộ theo núi dốc) vào cuối tuần để có thêm sức khỏe

CON KHE PENITENCIA CREEK THỜI NAY  đã khô mùa hạn này còn khô hơn.

CON ĐƯỜNG TRAIL ĐI MEN THEO PENITENCIA CREEK sau lưng DHL  là đỉnh Boccado cao 578 mét so với mực nước biển 

TỚI ĐƯỢC NƠI VUI CHƠI TẠI SỐ 5 

vui chơi trên đỉnh SỐ 5 NƠI LÀM event KỶ NIỆM  150 NĂM THÀNH LẬP Alum Rock Park 

Trên đường về, men theo dòng suối Penitencia cạn khô. Mùa hè lác đác một đôi con chim xanh như hình trên âm thầm bay vụt qua đậu trên mấy nhánh cây khô chơ vơ bên suối. Vừa đi, tôi vừa ước mơ sao cho trời có mưa nhiều lại, con sông Penitecia Creek sẽ có nhiều nước, cây cỏ xanh tươi hơn, thú vật trở về, cho cuộc đời thêm phần tươi đẹp. 

2 HÌNH LƯU CŨ

MÙA HÈ NÓNG KHÔ 

HÌNH ẢNH KHI MƯA VỀ CÔNG VIÊN NÀY SẼ TRỞ LẠI MÀU XANH 

ĐHL 14/5/2022

5 1. 2023 

SAU 4 NĂM HẠN NẶNG NƯỚC ĐÃ VỀ CALIFORNIA 

California là tiểu bang nông nghiệp chịu khô hạn hơn 4 năm nay Mùa mưa đầu năm 2023 có tin vui khi mưa lớn đã về (nhờ bão ) đem khối lượng nước về cho toàn tiểu bang 

5/1/2023

sáng 5/1/2023 tôi đi dạo theo Alum Rock Park vùng nhà tôi ở

BỊ TƯ BẢN ĐỎ SỎ MŨI: ĐỔI TÊN ĐẠI HỌC DANH TIẾNG CHỈ 155 NGÀN BẢNG ANH

 

HẢO TÂM CỦA NỮ TỶ PHÚ ĐÔ LA HÃNG "BIKINI AIRLINES" THẬT HAY GIẢ

ĐHL  NGÀY 10/10/2022 (BÀI COPY QUA TƯ BLOG KHÁC)

các hãng hàng không đều có đồng phục riêng cho tiếp viên. Chỉ đợi cho đến thời của một nữ doanh nhân VN có tên là Nguyễn thị Phương Thảo mới có một loại 'đồng phục gợi dục' điển hình có một không hai trên thế giới mà thôi. Và cũng từ lý do độc đáo này VN mới có nữ tỷ phú đô la đầu tiên là bà Phương Thảo. Sự độc đáo và có thể lập dị càng nổi bật hơn thêm khi nữ tỷ phú này hứa tặng cho một đại học Anh Quốc thuộc nhánh Oxford có tên là Linarcre College 155,000 Bảng Anh với điều kiện là tên của college này đổi thành THẢO COLLEGE.  

MỘT CHÚT LICH SỬ CỦA ĐẠI HỌC HARVARD  

Tượng đồng John Harvard nằm tại sân Harvard Yard/ Cambridge MA

Trước thời gian LẬP QUỐC Hoa Kỳ tại vùng New England tức vào năm 1636 có khoảng 17 ngàn người dân Anh Giáo (puritans) di cư từ Anh sang vùng này. Theo bầu cử của nhà cầm quyền thuộc địa Massachussettes, tại đây họ muốn đào tạo một số giáo sĩ tại vùng đất mới nên trường tiên khởi của Harvard được thành lập. Cho đến năm 1639 trường mới đổi tên là Đại Học Harvard theo tên của một Giáo Sĩ  tên là John Harvard một cựu sinh viên của Đại Học Cambridge và là người đã di chúc lại cho ngôi trường này 779 bảng Anh và một thư viện khoảng 400 cuốn sách...

MỘT CHÚT LỊCH SỬ ĐẠI HỌC STANFORD

Gia Đình ông bà thống đốc California, Leland Stanford chỉ có một con trai duy nhất Leland Stanford, Jr qua đời vì thương hàn vào năm 1884

Vợ chồng Ông trùm đường sắt và cũng là cựu thống đốc California có tên là Leland Stanford  cùng vợ là Janse Lathrop Stanford có người con trai độc nhất tên là Leland Stanford, Jr qua đời do chứng thương hàn vào năm 1884. Quá đau khổ, họ quyết định biến khu trang trại có diện tích hơn 8100 mẫu anh tại Palo Alto vùng Bắc California trở thành một trường đại học lấy tên con ông vừa giúp ích cho dân vừa là một đài tưởng niệm truyền đời để  sau này người dân Mỹ còn nhớ đến con ông. Đại học Stanford khai giảng vào ngày đầu tiên là 1/10/1891 với cái tên hợp pháp là Leland Stanford Junior cho đến bây giờ. ..

Lịch sử thành lập hai trường đại học nổi tiếng Harvard và Stanford nó gắn liền với những kẻ hảo tâm sống và xây dựng cùng là con dân Hiệp Chúng Quốc Hoa Kỳ. Nhưng có một điều chẳng có một người nước ngoài nào lại đi vào nước Mỹ để xây dựng trường ốc cho người Mỹ ngoại trừ chính người Mỹ. Đây chính là hảo tâm thật cùng lòng yêu nước thật tình không chút phù phiếm giả nhân giả nghĩa nào cả. Ít nhất họ cũng là người Mỹ có lịch sử và tương lai con cháu họ sau này là Hoa Kỳ.

Chúng ta có thể tin đây là HẢO TÂM  THẬT

*

CHUYỆN KHÁC THƯỜNG TRONG LÚC NÀY TẠI VIỆT NAM TA, MỘT NƯỚC NGHÈO NHƯNG ĐI XÂY DỰNG ĐẠI HỌC CHO NƯỚC GIÀU CÓ HƠN TA GẤP CẢ NGÀN LẦN?

Linacre College được thành lập vào năm 1962 và được đặt theo tên của học giả và vật lý gia nổi tiếng của thế kỷ 16 - Thomas Linacre (theo viethome.com.uk)

CHUYỆN NÀY ĐẾN TỪ LÒNG HẢO TÂM CHĂNG?

Giáo Sư Nick Brown, đại diện Linacre College và bà Nguyễn Thị Phương Thảo trao biên bản ghi nhớ nhân sự kiện Thủ tướng Phạm Minh Chính tới Scotland tháng 11/2021. (theo viethome.com.uk)

---------------- 

NHƯNG CHO ĐẾN HÔM NAY 10/10 /2022 TIỀN VẪN CHƯA CÓ MẶC DÙ THẨM ĐỊNH XONG???

ghi chú riêng về LÒNG TỰ TRỌNG 

BÀI HỌC NHỚ ĐỜI CHO ĐẠI HỌC OXFORD

KHÔNG PHẢI CÓ TIỀN LÀ CHÌA TAY RA NHẬN?

Anh Quốc là một cường quốc lâu đời, một đất nước có nhiều trường đại học nổi tiếng trên thế giới.

Tiền thì cần ai cũng ham nhưng lòng tự trọng cũng cần. Có đôi lúc có kẻ biếu tặng ta cũng ko nên nhận mà khéo léo từ chối

Bức hình trên đây là một bài học rất 'đau và rát' cho các nhà trí thức khoa bảng xứ Ăng Lê

155 triệu bảng ANH lớn quá và hấp lực của nó khiến họ cúi đầu chấp thuận mọi điều kiện kể cả xóa đi tên của một Học Giả một Khoa hoc gia nổi tiếng của nước Anh để 'trịnh trọng' treo lên một cái tên lạ hoắc...

Giờ biên nhận ghi nhớ đã ký rồi nhưng chờ 'dài cổ' chưa thấy đồng xu nào ?...

Trước 'bá quan văn võ cùng tai to mặt lớn' đã 'tề tựu' đông đủ, thiên hạ đều thấy nhưng TIỀN ĐANG NẰM NƠI NÀO?

Nghe rằng ông chủ College đó đã mấy lần mua vé máy bay đi đi về về VN hối thúc bà Tỷ Phú Đô La nói trên?

Theo tờ Người Việt tại Nam California xem chừng bà chủ hãng "bikini Airlines" này hiện đang muốn XÙ 186 triệu USD NHƯ ĐÃ HỨA trên?

Chủ nhân 'Bikini Airlines' muốn 'xù' $186 triệu tài trợ Đại Học Oxford (nguoi-viet.com)

ÂU CŨNG LÀ BÀI HỌC VỀ LÒNG TỰ TRỌNG

--------------- 

***

Đồng ý bà tỷ phú Nguyễn thị Phương Thảo giàu có thật. Bà Thảo còn có nhiều lý do như bà nói là bà thích các "ưu điểm nổi trội" của một nhánh của đại học Oxford này mà đem một số tiền lớn như thế nhất là đối với một quốc gia nghèo như VN để hiến tặng cho Anh quốc.

Theo bà Thảo “… đại học Oxford là cái nôi của tri thức, góp tiền cho trường là cơ hội tốt nhất mang giá trị đóng góp của mình đi nhanh hơn, gần hơn cho cộng đồng nhân loại, trong đó có người dân Việt Nam. Bà cũng cho rằng đó là sự may mắn khi được đóng góp một phần trong lịch sử phát triển của trường đại học nổi tiếng thế giới…”

Bà cho rằng sự đóng góp như thế của bà là thiết thực có tác dụng đến cả “cộng đồng nhân loại và trong đó có người dân Việt Nam…” như thế sự đạo đức của bà quá bao trùm và quá lớn. Cho đến lúc nào sự hảo tâm này mới tác động đến đám dân nghèo Việt Nam.

Chuyện này có thể quá bao la và viễn tưởng thiếu thực tế chẳng? nghe qua khác gì chuyện ta  "rừng hết củi" vậy?

Chắc hẳn bà tỷ phú này cũng hiểu rằng bình quân GDP đầu người VN ta đang phấn đấu đạt cho được 3,900 USD. Trong lúc này bình quân GDP đầu người của Anh Quốc là 42,230 USD.

Bà tỷ phú VN đi giúp một nước có lợi tức đầu người gấp VN hơn 11 lần?

Có thể người dân Anh Quốc họ nhận tiền (nhưng chưa đến tay) nhận xong rồi họ lại cười thầm trong bụng.

Có thể họ cho tầng lớp  TRƯỞNG GIẢ  VN đang HỌC LÀM SANG  tại nước Anh rồi chăng.

Trường Linarce College tại Anh đang đợi số tiền ứng trước 50,000 bảng Anh với hạn kỳ 30/6/22 vừa qua nhưng đến này cái tên và cái bảng trường cũ chưa dám gỡ xuống do tiền chưa đến?

Có thể trục trặc vì lý do nào đó? Biên nhận và Ghi Nhớ có "ông to bà lớn" nước Anh "hồ hởi phấn khởi" đứng chụp chung với bà Tỷ Phú của hãng máy bay "Bikini Airline" kia mà?

 Nhưng cái trục trặc lớn nhất cho một trường đại học danh tiếng của Cường Quốc tây phương thấy tiền là “tối mắt” lại? Rõ ràng có hơi đồng là họ chìa tay ra thôi?

*

Trong tâm lý học, thứ tâm lý Vĩ Cuồng cũng có khi đi từ tâm lý TỰ TI MÀ RA. Người có mặc cảm tự ti thường hay muốn làm "việc lớn hơn hẳn thiên hạ"

Có một tầng lớp mới giàu, có cơ hội họ luôn làm những chuyện lạ đời, thế gian còn gọi là ‘CHƠI TRỘI’ ĐỂ KHẲNG ĐỊNH MÌNH. Nhìn kỹ lại hành động "chơi nổi chơi trội" đó đều đi từ tâm lý "muốn ngoi lên"  mà ra.   

Giàu như ông Chủ FB là Mark lúc nào cũng cái áo thun giản dị, như ông chủ hãng Apple như Steve Jobs lúc nào cũng cái áo thun và cái quần Jean đơn điệu...

VN dù có giúp cho Oxford xây thêm hai, ba college chăng nữa thế giới cũng không khen VN giàu có, cường thịnh. Nói cách khác,  một bà chủ, ông chủ VN nào đó giàu có nhưng so trên lợi tức bình quân đầu người dân còn quá thấp; nhưng họ làm hành động trên thì người ta chỉ biết lắc đầu, không ai khen được?

Dĩ nhiên thiên hạ sẽ thắc mắc: "nước quý vị nghèo dân còn đói sao đi cho thằng giàu, dân  quý vị chưa thương, đi thương dân nước khác làm sao tin được?"

Quả vậy, với lợi tức đầu người chưa tới 4000 USD nước VN còn quá nghèo và cần những lòng hảo tâm thật sự từ những con dân trong nước họ. Trong lúc các nước giàu có nhất nhì thế giới chưa có tỷ phú nào đi xây dựng trường cho ngoại quốc ngoại trừ họ giúp đỡ cho trường học cho chính nước họ thì chỉ có một nữ tỷ phú VN lại đi xây trường đại học cho một quốc gia giàu có gấp ngàn lần nước mình?

LÒNG HẢO TÂM THẬT-GIẢ NẰM Ở ĐIỂM NÀY

NÓI LÀ ĐIỂM TRƯỜNG NHƯNG THỰC CHẤT CHỈ CÓ MỘT LỚP HỌC NHỎ ĐƯỢC XÂY DỰNG TỪ NGUỒN KINH PHÍ CỦA MỘT TỔ CHỨC TỪ THIỆN CỦA HOA KỲ HỖ TRỢ NĂM 2001. 

Ông Lê Mạnh – Trưởng thôn 2 Thuận Quang cho biết: “Thôn có  26 hộ với 145 nhân khẩu nhưng mất 70% là hộ nghèo và cận nghèo. Cuộc sống ở đây khó khăn lắm, người dân chủ yếu làm nghề chài lưới sống qua ngày, nhưng công việc không mấy ổn định. Trẻ em không có điều kiện như tiền học phí, sách vở, áo quần…nên nhiều học sinh không được đi học hoặc học giữa chừng phải nghỉ là rất nhiều”.

Do đường xá đi lại khó khăn nên hiện tại toàn bộ học sinh cấp tiểu học trong thôn đang học tại một điểm trường thuộc trường Tiểu học Hà Trung (xã Vinh Hà, huyện Phú Vang)  

https://vtc.vn/ky-la-lop-hoc-5-trong-1-o-mien-que-ngheo-xu-hue-ar288412.html

*

Hàng ngày có nhiều trẻ em VN vùng thượng du phải đu dây ròng rọc qua suối qua khe để tới trường kiếm “đôi ba chữ”. Hàng ngày có nhiều cô thầy và trò phải học trong những lớp học thiếu thốn vách lá tan hoang. Các cháu đi học nhưng thiếu cái ăn và bồi dưỡng trong người.
Người Việt Nam ta rất sáng dạ và cần cù chỉ thiếu sự đầu tư thực tế của chính phủ và các tỷ phú như bà Thảo? 155 ngàn bảng Anh có thể xây dựng đầu tư bao nhiêu lớp học tại các vùng thôn quê xa xôi nghèo khổ tại đất nước ta. 

Giá như có sự đầu tư 155 000 bảng Anh của bà tỷ phú này, hi  vọng sẽ có nhiều nhân tài  mầm non VN tiềm năng sẽ có cơ hội phát triển và nảy nở. 

Người viết tin rằng nếu các doanh nhân giàu có tỷ phú đô la VN có lòng hảo tâm đầu tư vào cho các thế hệ mầm non thất học thiếu học VN hiện tại sẽ thực tế gấp nhiều lần đầu tư vào "cái nôi trí thức" Oxford như bà Thảo minh định ở trên.

Nếu trong ngày mai số tiền 155 ngàn bảng Anh kia có đến (?) tay trường Linarce College để cái bảng hiệu kia gỡ xuống thế vào cái tên lạ hoắc là THAO COLLEGE đi chăng nữa thì người dân Anh vẫn ‘phớt tỉnh ăng lê". Nếu có người Ăng Lê nào đó hiểu ra cớ sự thì chắc người này sẽ biểu lộ một thái độ nhún vai trề môi cho việc làm đạo đức giả của một nữ doanh nhân mới nổi ở vùng đông dương nghèo khó mà thôi.

Đinh Hoa Lư 10/10/2022

 

https://viethome.co.uk/giao-duc/anh-quoc/64190-ty-phu-vietjet-air-giai-thich-ly-do-tang-200-trieu-usd-