TIẾNG THỜI GIAN

Ngoài kia gió sương mờ.
Lìa cây lá giang hồ.
Về đâu! Về đâu!
Ngày xuân thoát đi dần,,,

(TIẾNG THỜI GIAN/ LÂM TUYỀN)

Bạn mến

THỜI GIAN VẪN LẠNH LÙNG TRÔI. Vẫn còn may mắn cho bạn cho tôi còn chứng nghiệm thời gian qua mau và nhận thức ra rằng cái sân ga cuối đường tàu đang đến. Có thể lúc nào đó chúng ta buông tiếng thở dài. Có cái gì ray rứt buồn bã cho những ngày tháng còn lại, một vài sân ga chặng cuối xa xa kia? Con tàu thời gian vẫn miệt mài chạy về hướng trước. Tàu sẽ tạm dừng lần lượt bỏ lại trên những sân ga hiu hắt bên đường cho một vài người khách bước xuống và họ vẫy tay chào...

Những tâm hồn hoài cố hay nhắc lại chuyện xưa. Ai đó sẽ nâng niu, trìu mến những hình ảnh, nhiều mẫu chuyện tưởng như vụn vặt xa xăm nay được ta cho chúng 'hồi sinh'. Có người sẽ cho là vô ích và hoài phí thời gian. Người hoài cổ hay nhớ nhung những gì đã mất, chuyện đã rồi âu sẽ hoài phí cái "vốn thời gian" eo hẹp còn lại chăng? Chúng ta chưa chấp nhận thế, giá như thời gian còn lại, cái vốn eo hẹp kia còn đậm nét, sưởi ấm tâm hồn kéo đó là những ngày ta tưởng như sống lại với quá khứ mến yêu. Có ích gì chăng mỗi khi lớp tuổi 'về chiều' bỗng dưng hoang phí chặng cuối của chuyến viễn hành này với những mộng mị hão huyền, phi thực?

Hôm nay ngó lại mình, ừ nay ta "tóc bạc da nhăn" rồi thì làm sao có một "Hằng Nga" trong mộng? Tình yêu nào tương hợp như thuở thanh xuân để còn chút gì rung động cho trái tim già cỗi? Có ai đó sống với hoài niệm quá khứ, nay được tô bồi, vun xới để trở về sống cùng hồn người, lúc đối diện với chất thật của chính mình? Thời khắc ta đang trở về, tâm tưởng quy hồi, nâng niu kỷ niệm.

 Có khoảnh khắc nào đó của thực tại, dù đôi vai gánh nặng thời gian nhưng bạn và ta sẽ sống lại với cái ta đầy hoài niệm đầy tố chất của tâm linh. Giá trị của thời gian, do những gì đã qua đi vĩnh viễn chẳng quy hồi, những tố chất của sự thật do chúng ta từng mộng mơ rất thật. Cái thuở ban đầu cho bao đứa học trò, biết bao hoài bão cho tương lai chưa tới. Thật vậy, quá khứ là dưỡng chất của ngày qua 'nuôi sống'  cái ta già cỗi hôm nay. 

Hiện tại hôm nay chẳng khác chi gốc cây tỏa bóng che chở cho ta nhưng chính gốc cây này đã bám sâu vào lớp đất quá khứ, một quá khứ của mộng mơ nhưng cũng đầy trãi nghiệm để cho cây đời Hiện Tại của chúng ta vươn lên, vui sống. (Jules Beaulac). Thế thì chúng ta làm sao quay lưng, chối bỏ cùng dập vùi quá khứ trong bóng tối của lãng quên?

*

Con tàu thời gian tiếp tục gom góp bao nhiêu tiếc nuối quay quắt nhớ ngày tháng cũ. Những hình bóng mỹ nhân, những làn mi cong vút và những bờ môi mộng ướt đa tình và biết bao đôi mắt đắm đuối si mê ...

Nói sao hết, nhớ sao vừa? nhưng hình ảnh đó đã trôi dạt về cuối chân trời kỷ niệm, nhạt nhòa, thật xa. 

Dẫu sao bạn và tôi hôm nay vẫn cám ơn đời, cám ơn người đã cho chúng ta cơ hội ngồi đây mà trầm tư hay viết nhiều dòng suy niệm.

                               ***

    MÙA  ĐÔNG TRỞ LẠI  khi chuông nhà thờ dồn dập đổ hồi báo tin một mùa GIÁNG SINH mới đang đến. Ngoài trời tuyết rơi dày thêm. Giờ cũng là lúc gánh nặng thời gian đang trao lên đôi vai nhân thế thêm một tuổi đời. Có những háo hức chờ đợi  cho mùa lễ, những lễ hội đến và đi.

     Nhịp điệu đó xảy ra bao nhiêu cho một đời người? được bao lần vui sướng, những luân khúc hân hoan? Mấy lần ta xun- xoe trong tà áo mới hay  chưng đèn kết hoa, tiễn đưa đông lạnh mà háo hức đón mùa xuân nồng ấm trở về.  

 Lúc này, thế nhân có thể quên đi bao xúc cảm cất giữ tận đáy lòng,  những sợ hãi lo âu, và nay cầu xin khấn nguyện.

  Thời gian như tiếng chuông chùa từ lưng chừng đồi, ngân nga trầm mặc hay những hồi chuông từ nóc giáo đường, vang vọng giục giã hồn ta. Có khi, thời gian cũng là tiếng chim reo vui buổi sáng, chúng đón chào ánh nắng ban mai.

Tuy vậy, thời gian chẳng chờ đợi ai; vẫn bình thản lướt qua ngàn cây nội cỏ như 'thách đố' với vòng tuần hoàn của bốn mùa vạn vật.

 Có thể bạn cùng ta cùng đồng tâm trạng trong một sáng tinh mơ nào đó khi huơng trà nhè nhẹ bốc lên từng sợi thơm ngát. Có thể tâm hồn chúng ta thanh thản, tiêu sái, phóng khoáng hay có thể là thoát tục nhất trong giây phút này chăng? Có khi nào chúng ta ước ao: mình là "ông tiên" đang thiền định giữa lưng chừng hòn non bộ ngoài kia bỏ đi hay quên đi bao tục luỵ cuộc đời. Hay chúng ta mơ màng mình là một ông Thọ đang ngồi trên mình nai trong bức hình xuân trên vách núi của hòn non bộ kia?

 Bạn có nghe 'tiếng thời gian' chăng? Đó là lúc không gian thật tĩnh lặng, khi tâm hồn thanh thoát vượt ra khỏi những tính toán lo toan trong một ngày bình thuờng. Bạn -Ta, hãy cùng nhau chiêm nghiệm thiên nhiên khi từng sợi nắng mong manh chiếu vào khu vườn. Vài con chim nào hót líu lo mừng một ngày nắng ấm hay vài đám mây thẩn thờ không biết về đâu?  Chính là lúc tâm hồn bạn -ta trầm định, ngó lại mình và tự biết rằng ta vẫn là ta. Hay lúc này đây ta suy nghĩ chính là lúc ta biết ta đang hiện hữu (Rene Descarters: Je Pense; donc Je suis).

Vậy thì  cho đến một lúc nào đó chúng ta không còn nghe được "Tiếng Thời Gian", không còn phân biệt được đông qua xuân đến, chính là lúc ta không còn là ta nữa? Đó là khoảnh khắc chúng ta chấm dứt suy tư. Tất cả đều trở thành hư vô, trống rỗng. Đây là lúc chúng ta không còn là chủ nhân cái thân tạm bợ và bất thường này. 

Có người lữ khách nào đó đang xuống ga. Trước sân cái ga tàu vắng vẻ, lơ mơ sáng tối, lữ khách vẫy tay chào con tàu đang lao về hướng trước, con tàu xa dần và khuất hẳn ./.

 

ĐHL edition 28.9.2022

NHỚ TRIÊNG ĐẬU HŨ

                  triêng đậu hũ                      
   

nhớ về mấy o bán đậu hũ Phường Đệ Tứ năm xưa 

*

Người Quảng Trị ngay ở thành phố vẫn gọi tiếng "triêng" thay cho "gánh" mới lạ. Triêng hay gánh đậu hũ từ Huế ra tới Quảng trị của các o, các mệ gánh rao hàng ngày không khác chi nhau. Một đầu là hũ đậu, nó được bao quanh một lớp vải rơm để giữ nóng. Phía đầu gánh khác là cái thùng gỗ đựng những thứ cần thiết như chén muỗng , đường , chanh hay vài thứ linh tinh khác. Thau nước rửa chén nằm dưới, vài miếng lá chuối giữ nước khỏi chao. Tôi không biết miêu tả thế nào cho tận tường gánh hàng đậu hũ, nhưng có điều tôi chưa quên là tiếng rao mỗi lần ngang ngõ 

    - Ai ... đậu hũ!? 

 Cũng chiếc áo dài bạc màu cùng chiếc nón lá đã đổi màu xam xám cùng dáng gánh nhẹ nhàng của o, hàng ngày chẳng hề thay đổi. 

gánh đậu hũ Huế 

Xóm của Tống thị Huê, người bạn học đồng lứa, ở đầu con kiệt đi vào xóm của mấy chị Ba, chị Tha có hàng đậu hũ này. Mẹ chị Tha và chị Ba, nhà sát cạnh ông Cai Hy đều là quen biết với nhà ngoại tôi cả. Tôi hơi dông dài ở đây, do mệ Cai Hy là thân mẫu bác Hy, chú Thuận (đại úy Thuận ngang lứa với đại úy Nguyễn Bích).

Triêng đậu hũ của mẹ các chị nói trên đi bán hàng ngày. Đó là triêng hàng quen mắt với người viết. Hàng ngày đều thấy mệ gánh ngang ngõ nhà ngoại tôi, tức là con đường Ngự chạy tuốt lui sau đám ruộng phía sau.

Xóm Cửa Hậu chúng tôi thật lạ. Không kêu thì thôi, nếu có người kêu o lại, thế là con nít người lớn đều tụ lại mua thêm.  Có thể ăn đông người vui hơn, đỡ "ô ngai" hơn. Thật thế nếu có vài người cùng ăn đậu hũ, tự nhiên ai cũng thấy vui, quên bẵng đi không khí oi nồng mùa hạ. Nhớ làm sao mấy đứa con trai lứa của em tôi, ngõ nhà chú Huỳnh Chốn, bác Hà công Kinh, chú Phan Hưu đều gần cửa ngọ với nhau. Triêng đậu hũ đặt xuống là cả bầy con nít cỏ cả tôi 'bu' lại...

O múc đậu vào chén thật khéo. Nhẹ nhàng, o  vớt từng lát đậu mỏng manh nóng hổi vào chén xong, o thêm muỗng đường cát trắng tinh, một múi chanh nhỏ xíu. Tay o sao nhanh và uyển chuyển quá đi thôi. Việc làm của o bán đậu hũ không dư không thiếu. Ngó vậy mà o cho nhanh không làm ai đợi lâu. Một đời "buôn gánh bán bưng", thân quen trong mọi ngã đường quanh xóm. Nhà nào kêu thì o gánh vào. Khách trong nhà ngồi ngay trước hiên thuởng thức mấy chén đậu trưa hè. Tình làng nghĩa xóm càng đậm đà, khách ăn không ai xa lạ, mua- bán giúp nhau. 

 Tôi lại có dịp ghi nhớ cái gia tài, nói đúng hơn là chút vốn liếng  cỏn con của o lúc này .  Mấy cái chén nhỏ được úp trên cùng,  nhưng chúng là chén sành. Mấy cái muỗng cũng bằng sành, khum khum xếp một lớp với nhau. Múi chanh xanh vỏ, thơm thơm mát dịu. Trộn tan xong muỗng đường , chén đậu hũ chưa nguội. Vị đậu hũ nóng tan đều vào lưỡi, thoảng mùi thơm chanh tươi làm người ăn khoan khoái trong lòng!  Khách thuờng kêu thêm chén thứ hai nên hàng mau hết. Gánh hàng ít khi phải đi bán thật xa, từ đầu đến cuối phường  là hết.

Hồi này còn có những gánh chè môn sáp. Tôi tin rằng thứ chè này do người Trung bày ra đầu tiên. Người Trung hay trồng môn khoai phòng khi thiếu đói, giáp hạt. Ngay từ cung đình Huế vua còn ưa ăn canh mít non, mắm nêm thì chè môn chắc không thể nào thiếu ở chốn Hoàng Cung. Hồi đó. chị thằng bạn tôi cùng phường  có gánh chè môn sáp ngon "trứ danh". Đó là lời đồn thôi, do tôi chưa hề ăn chè môn sáp của chị bạn tôi nấu do hàng ngày ngay sáng tinh mơ là chị đã gánh lên chợ Tỉnh (chợ Quảng Trị ngày xưa). Vậy là khách ăn của chị đâu phải là người trong phường tôi, mà là dân trên phố.  Một buổi sáng sớm, đi ngang qua xóm thằng Mẹo, tôi có dịp thấy chị gánh hàng chè môn này lúp xúp ra khỏi con kiệt.  Những mâm chè môn màu lam nhạt, múc sẵn ra chén,  chồng lên nhau từng lớp.


Giờ tôi xin trở lại chuyện triêng đậu hũ. Nên chăng tôi phải nhắc lại với bạn đọc rằng: ngày đó tôi chẳng hề nghe  chuyện "cạnh tranh" buôn bán như thời nay. Trời hè nóng bức, chiều chiều người trong thôn đã thấy triêng đậu.  Dáng mệ, dáng o, lúp xúp gánh từ xa. Người ta đợi, triêng đậu tới gần.

Tiếng là ăn nóng, nhưng khi ăn xong lại thấy mát mẻ trong người. Người lớn kinh nghiệm điều này. Tôi tin thế,  do khi mồ hôi ra bớt, trong người cảm thấy mát hơn.  Con nít thời nào cũng ưa ăn cà-rem.  Nhưng trời hè, càng ăn nước đá càng cảm thấy nóng, không mát chút nào?  Người viết cũng xin mở ngoặc thêm một ít ở đây: triêng đậu thường xế trưa mới bắt đầu bán. Mấy gánh bún xáo, cháo hầm, cháo bánh canh...mấy o đi bán từ sáng sớm.

***

O gánh nhịp nhàng.  Cái đòn gánh cong cong, mềm mại bao ngày trên vai. Gánh đậu còn xa tôi đã nhận ra o. O sắp đặt cho gánh đậu gọn gàng làm sao! Múi chanh cắt rất nhỏ, đến mức tôi không nghĩ rằng tôi cắt được. Tính toán chi ly o kiếm đồng lời. Tô đường cát trắng mịn, loại đắt tiền, o xúc thật khéo bỏ lên mặt chén đậu nhỏ- không quá ngọt, mà cũng không lạt để khách phải nài. Sau này, trong nam cũng có đậu hũ, xuơng xâm xuơng xáo... người ta muốn nhanh nên nước đường nấu sẵn, đen sì; tôi chẳng ưa.

Quảng Trị vào hạ, nắng Nam Lào gay gắt như đổ lửa. Một thời, máy nước đá chưa nhiều trong thành phố. Thật ra trong những phường ngoại ô, bà con ưa ăn đậu hũ hơn là những thau nước trà đá chanh đường. 

Vào nam, tôi vẫn thấy người trong này làm đậu hũ. Người ta làm đậu lại bỏ trong những song nhôm trắng xóa. Thế là nguội mất, không nóng bằng thứ đậu hũ gánh ngày xưa.  

 Nay tuy đậu hũ không lạ với bà con bên quê nhà. Thế mà thiếu?  Thiếu là thiếu cái khung cảnh ngày đó. Khung cảnh mà người ở trên hay cuối phường đều là bà con cố cựu, cùng sống, cùng lớn lên từ thời Pháp, thời đệ Nhất Cộng Hòa. Từ đầu đến cuối phường đi bộ "chưa tàn điếu thuốc",gần nhau đến thế nhà nào cũng biết tên nhau, chẳng ai xa lạ.  

  

Tuổi già lẩn thẩn, hay nhớ về hình ảnh nào xa lắc...xa lơ, trong đó có gánh đậu hũ lởn vởn hiện về trong trí nhớ tôi. Tôi nhớ sao hình ảnh o giở cái nắp gỗ tròn lên... một màu trắng tinh khôi của hũ đậu, như đám mây trời  dày đặc đang thu gọn lại bên trong. Tay o nhịp nhàng với xuống xớt từng vá đậu mong mỏng, mềm mại, vào từng cái chén sành nho nhỏ , xinh xinh, in hình rồng bay, hạc lượn. Một chút tưởng tượng, tôi hình dung cả một bầu trời mây trắng đang quyện mình trong chén đậu vào một ngày hè ./. 


 4/2/2014 nhớ về phường Đệ Tứ

EDITION 10/2/2021 mùa COVID MỸ

BIỂN ĐỢI DÂN VỀ

 

Tuổi đời qua mau, gió biển mặn nuôi lớn khôn tôi. 
Nên năm 21 tuổi, tôi đi vào quân đội mà lòng thì chưa hề yêu ai. ..( Biển Mặn )

..

***

2020

NGỒI NHỚ BIỂN XƯA NHỚ THÁNG NGÀY ĐÓNG QUÂN BÊN BỜ CÁT TRẮNG, LÚC DÂN CHƯA về lại.

Năm đó người viết mới ra đơn vị, đúng 21 tuổi đời, độc thân vui tính do vừa giã từ áo trắng thư sinh .

nên năm 21 tuổi tôi đi vào quân đội mà lòng thì chưa hề yêu ai...

ôi bài hát Biển Mặn sao mà đúng thế

Nét lãng mạn trong bài hát của Trần thiện Thanh là đó; nhưng Biển Mặn của bao người con trai Quảng Trị từng đóng quân bên bờ cát trắng Triệu Phong là cả là một sự đợi chờ, nỗi buồn xa vắng ...không phải buồn do người lính trẻ phải đợi chờ thất vọng từ những lá thư xanh của tình yêu đôi lứa mà lòng mong đợi bóng DÂN VỀ

Mời bạn cùng người viết miên man theo con tàu ngược thời gian trở về quá khứ để cùng nhau sống lại dưới vùng trời quê hương năm cũ. Đó là một vùng biển Triệu Phong ngày xưa thanh vắng

Nhớ về ba thôn Ba Lăng -Vĩnh Huề và Thanh Hội thuộc Quận Triệu Phong tỉnh QT mùa Hạ 1974

Đinh hoa Lư

***

Thế là tôi phải tạ từ quê ngoại Nại Cửu, tôi phải xa cầu Ba Bến im lìm không tiếng xe qua. Giã từ để thấy lòng còn vương vấn, nhơ nhớ thương thương từng cơn mưa phùn dai dẳng hay gió lạnh buốt xương của miền quê ngoại. Tôi lại lặng lẽ chia tay với thôn Tả hữu nhỏ bé, lác đác mấy mái tranh nghèo bên con đường đất đìu hiu ven nhánh sông Vĩnh Định ngày đêm không bóng con đò.

SÓNG BIỂN QUÊ HƯƠNG 

THÔN BA LĂNG

Bãi cát vàng ven biển tưởng như xôn xao dưới gót giày những người mới tới. Cát lại bồi hồi lưu luyến tiễn đưa những người sắp được trở về "tuyến trong", nơi đó ít nhiều cũng còn thấy người dân mới hồi cư chứ không hoang vắng như chốn này. Nơi này trên bản đồ gọi là Thôn Ba Lăng là căn cứ của Bộ Chỉ Huy  Tiểu đoàn  105. Vừa từ những chiếc GMC nhảy xuống, chúng tôi đứng đây như người khách mới, tần ngần ngắm từng đợt sóng lao xao vỗ vào bờ. Cát trắng sạch mịn màng. Tôi cố ngước mắt nhìn ra khơi: ở đây chỉ là một vùng biển hoang sơ, chấm phá vài con chim biển. Có đám chim hải âu bay vờn quanh chúng tôi  hai đơn vị đang hoán chuyển với nhau -người xuống kẻ leo lên xe, một khung cảnh huyên náo cả lên. Có một khẩu 106 ly đang hướng nòng trực xạ ra biển, súng này của đơn vị TQLC ở xen với ĐPQ chúng tôi. 

Cậu tôi (VÕ Hoa) Phòng Ba TKQT theo đoàn quân vận về đây. Hai cậu cháu gặp nhau không nói chuyện được gì? Việc nhà binh không xen chuyện gia đình vào được. VÙng giới tuyến chẳng có thì giờ cho cậu và cháu? Tôi lại phải theo đại đội 2 của Đại Úy Lê kim Chung di chuyển NGAY...

 

THÔN VĨNH HUỀ 

Đại đội 2 chúng tôi nhận lệnh Tiểu đoàn men theo mép biển, lội bộ sát mép sóng tiến ngược lên hướng bắc độ 5 cây số thì đến ranh giới hai phe. Trên bản đồ đề thôn Vĩnh Huề, thực tại là một đồng cỏ hoang vu. Tôi lặng lẽ quan sát quanh mình. Đôi lúc tôi khám phá vài ba nền nhà cũ, dấu vết nhạt nhòa trên đồng cỏ ẩm ướt gần mấy đầm 'nước lợ' (nửa mặn nửa ngọt).  Lật tấm bản đổ luôn mang theo trong mình, tôi tìm vị trí thôn Vĩnh Huề. Hai chữ Vĩnh Huề đập vào mắt tôi cảm thấy chút gì lạ lùng đối với các địa danh khác. Trong kia là Thôn Thanh Hội nơi BCH Đại Đội 2 đóng. Xa hơn là Long Quang, Lễ Xuyên những thôn làng chỉ còn những cái tên trên tấm bản đồ  

Thôn Vĩnh Huề- cách Cửa Việt chẳng bao xa, chặng hành trình cuối cùng của giòng Thạch Hãn thân yêu.

Vĩnh Huề Thôn mùa hạ 1974

Các thôn Vĩnh Huề, Bình An- Thanh Hội nằm sát mé biển, đi ra hơn cây số là đến Cửa Việt. Các thôn Này thuộc xã Triệu Vân Quân Triệu Phong QT.

Căn cứ Cửa Việt mất từ đêm rạng Ngưng Bắn 27/1/1973 do vậy chúng tôi ở đây là lằn ranh cuối cùng của 2 phe. Qua khỏi lằn ranh này ra hướng bắc là phía bên kia ...

      Thôn Vĩnh Huề  chỉ là một đồng cỏ hoang vu, ẩm ướt, không một bóng cây, ngoại trừ mấy vạt dương ven biển. Đâu bóng dân làng? Họ đã lưu lạc tận phương trời nào? Có ngày lính trung đội tôi đào lên một số hầm. Thì ra trước lúc bỏ làng ra đi vì chiến cuộc người dân Vĩnh Huề đã chôn dấu nhiều lu, vại bằng đất nung. Tôi thấy nhiều nhất là dĩa nhỏ.  Nói chung những thứ này không giá trị  lắm. Mấy người lính trung đội tôi quê ở vùng này thì cho biết rằng: người dân vùng biển có tục lệ phải cúng trước khi ra khơi đánh cá nên họ có thật nhiều dĩa nhỏ, còn lu vại thì để làm mắm hay ruốc. Những lu vại nào tốt thì để đựng nước mưa . Dân vùng biển quý nước mưa, chỉ để dùng khi giỗ chạp thôi.

 .

         Ngày đầu ra mạn biển, thứ chúng tôi cần nhất là nước. Đừng cho chúng tôi đóng quân sát biển là ngồi chịu cơn khát hành hạ.  Chúng tôi chỉ cần đào lên một hố xấp xĩ một mét là có nước ngọt ngay. Điều này cũng dễ hiểu khi mặt bằng của biển ngoài kia thấp hơn mặt đáy túi nước ngọt đọng dưới lớp cát chúng tôi đang đóng. Thế - lính truyền tin- găp may. Thế 'vớ' đâu ra đươc nửa tấm tôn cũ , rồi Thế uốn cong lại làm thành giếng. Cuối cùng trung đội tôi có được một giếng nước ngọt quý giá . Nón sắt làm gàu; chỉ cần với tay tôi có ngay một gàu nước ngọt ,thơm tho không lẫn mùi phèn như cái giếng trong chốt đại đội. Nhưng, chúng tôi không dám tham lam đào sâu thêm .  Chỉ sâu thêm ít nữa là giếng sẽ bị nhiễm mặn ngay. Tôi chợt nghĩ đến Linh- trung đội trưởng súng nặng- có lẽ cái số nó dính liền với "chữ nặng" nên người nó "không được cao lắm" ! Cái thằng ! miệng khi nào cũng ồn ào.  Dù sao nó cũng được lòng đại đội trưởng Chung hơn tôi nhiều!

   -Chừ thì mi làm sao thoải mái bằng tau hả Linh? Tau
    chừ ở xa ‘mặt trời’ (ám chỉ đại đội trưởng), tau lại có 
   nước trong - có cả biển thơ -biển mộng nữa đây nghe 
    Linh !

 
    2 trung đội trưởng Lê văn Linh và  Đinh trọng Phúc gặp lại nhau lần đầu tiên sau 40 năm xa cách tại ngày Hội Ngộ Thừa Thiên Huế tại San Jose CA ngày 10/3/2013

 Tôi cười thầm cho ý nghĩ là lạ của mình .

     Tôi lại nhớ đến mấy thằng bạn khác đều mới ra trường như tôi,  lại cùng về chung một đại đội 2 này. Nào Tùng, nào Ngọc cũng là dân Huế như thằng Linh. Tùng và Ngọc thì ít nói hơn, trầm  hơn. Bốn trung đội trưởng chúng tôi cùng xếp áo thư sinh tòng quân sau Mùa Hè đỏ Lửa 1972, lại cùng gặp nhau nơi tuyến đầu Quảng Trị này. Trong khi "dân Nguyễn Hoàng" như Thái Đào cũng khoác áo 'ka ki' một năm nhưng lại phục vụ ngược vào xứ Huế. Số phận Thái Đào thiếu may mắn! chỉ một thời gian ngắn ra đơn vị Đào đã trở thành phế binh mất một chân.

   Chuyện thực tế tiếp đến là củi. Lính chúng tôi chỉ dám thu dọn rồi gom lá dương khô mà nấu ăn thôi. Chúng tôi phải gìn giữ mấy tàng cây rậm để ngụy trang ẩn nấp. Hơn nữa, đất ven biển cần mấy hàng dương này để chống nạn cát lấn dần vào phía trong. Chốn biển vắng vẻ buồn tênh.  Đôi khi tôi có một ít cảm hứng khi ngồi một mình ngắm trời mây, tai lắng nghe tiếng dương reo theo  gió. Trời vào hạ rồi đây. Mấy tuần này gió Lào bắt đầu thổi mạnh. Sóng biển ban ngày bị gió Lào thổi ra cản lại nên chỉ thấy lăn tăn. Chiều về, trời trở Nồm.  Gió vào lại đất liền sóng mới lớn hơn. Lúc này tôi nghe rõ tiếng sóng vỗ bờ , thêm làn gió mang đầy hơi biển mát lạnh khoan khoái vô cùng! 

Vĩnh Huề thôn , có vòng tròn đen tháng 4/1974

 

Đùa chơi với sóng nước

     Biển sát  tầm tay. Trung đội tôi lo xong chuyện ‘cơ ngơi’ mớ rủ nhau ra tắm biển.  Một toán ‘đực rựa’ lột phăng hết áo quần để trở về với "thời nguyên thủy". Dĩ nhiên ở vùng hoang vắng này làm gì có bóng đàn bà để phải ngượng ngùng. Cả toán đàn ông, dàn một hàng ngang ra hụp lặn, đùa chơi với sóng nước. Khi đang nhấp nhô với sóng biển, tôi chợt nhận ra một đám nuốt, trông tựa những cánh bèo trắng , bập bềnh theo sóng dạt vào bờ. Chẳng suy nghĩ, tôi chụp một con đưa vào miệng, nhưng tôi vội phun ra ngay vì nó cay và rát miệng vô cùng !

    - Nuốt lửa đó ,Chuẩn úy ơi !

   Lợi dân làng Hà Tây gần đây nên rành những thứ ở biển.
  Qua làn nước biển trong xanh, tôi thấy rõ từng đàn cá lướt qua vun vút. Giờ đây, tôi tưởng chừng bọn tôi đang ở tại một hoang đảo nào đó.  Mà ở đây hoang vắng chẳng khác gì một hoang đảo đâu?  Cố nhướng mắt nhìn ra khơi,  thấp thoáng phần chóp trên của Hòn Cỏ một hòn đảo không có trên bản đồ trung đội nhưng tôi biết qua hỏi han và tìm tòi.

 Hưởng xong  cái "thú tắm biển" chúng tôi lại "dàn một hàng ngang" về lại vị trí . Xong  chúng tôi dội lại nước ngọt từ cái giếng của trung đội . Riêng tôi được ưu tiên hai gàu nước.  Mỗi người còn lại chỉ một gàu thôi thì giếng đã cạn khô rồi, phải chờ nửa buổi nữa giếng đầy lại.

Bình mình rực rỡ trên vùng biển quê hương chưa có dân về

  Cuộc vui nào cũng qua mau, cảnh tĩnh mịch lại trở về với chúng tôi. Càng trưa ngọn gió Lào càng thổi ra mạnh. Cát bay khắp nơi, nhìn dọc theo bờ biển, gió cát tạo thành từng lớp mây vàng nhạt. Tôi vội lấy nửa tấm poncho cũ che cho chiếc máy truyền tin PRC 25. Tôi rất quý chiếc máy truyền tin này vì nó là nguồn liên lạc là mạng sống của cả trung đội. Chiều buông xuống thật lẹ. Tôi nhìn về hướng tây, dãy Trường Sơn in đậm nét trên nền trời của một buổi chiều vàng. Tôi lại ngoái nhìn ra khơi, mặt biển từ từ tối dần lại. Lác đác vài cánh chim còn uể oải bay men theo bờ. Thật ra nồm đã trở đưa ngọn gió mát rượi vào đất liền từ lâu. Trong những khoảnh khắc sảng khoái của một chiều tà ven bờ biển vắng, tôi cùng Lợi lấy miếng xốp khá lớn, bị sóng đưa vào bờ lúc sáng sớm, đem ra đẽo thành một chiếc thuyền nhỏ. Hai chúng tôi còn làm thêm cánh buồm do Lợi  lấy miếng tôn rách làm nên. Xong, tôi không quên thêm vào một bánh lái đằng sau, phía trước tôi viết hàng chữ "Cửa Việt River Mouth "’.

  Sáng dậy, chờ cơn gió Lào thổi ra khá mạnh, hai đứa chúng tôi đem thả con thuyền nhỏ ra biển. Thuận buồm xuôi gió, chiếc thuyền bé tí của chúng tôi theo làn gió đưa ra tít ngoài khơi. Một chút tưởng tượng, tôi chống nạnh đứng nhìn theo chiếc thuyền đồ chơi kia từ từ mất hút. Lòng tôi nửa hãnh diện như đã làm được một công trình 'vĩ đại', nửa như lưu luyến một người bạn vĩnh viễn ra đi. Tôi thầm ước mong một bến bờ nào đó có ai vớt được thuyền tôi.   Hàng chữ ghi trên thuyền họ sẽ biết nơi phần đất này còn có sự hiện hữu của bọn này.

  Cá ơi là cá! quá nhiều cá đi!

    Mùa tháng hạ, cánh đồng trũng nước khô đi nhanh chóng. Cá nước lợ thiếu nước nằm chờ chết khắp nơi. Mới mấy năm dân bỏ đi khỏi đây, cá sinh sôi nảy nở nhiều vô số. Lúc này đàn chim biển tha hồ bay vào bắt. Từng đám cá nhỏ nước lợ dãy đành đạch trên mấy thảm cỏ nước khô dần. Tuy vậy, Lợi hứa sẽ dẫn trung đội đi hốt cá chứ không thèm ra bắt mấy thứ cá nhỏ kia. Lợi - tôi cùng một vài lính trung đội men theo mép biển đi về hướng nam. Chừng ba cây số thì gặp một bàu nước lớn nằm cách bờ biển chỉ vài trăm mét. Lợi hướng dẫn mọi người dùng xẽng đào một đường hào dài và sâu hơn nửa mét. Đường mương này cạnh bàu nước hướng nhìn ra biển. Đào xong đường hào thì trời đã xế chiều.  Lợi bảo tất cả ra về chờ khuya sẽ đi "hốt cá". Tôi nghe thì nghe vậy nhưng trong lòng vẫn nghi ngờ?



   Chờ tới khuya khoảng một giờ sáng (*) Lợi đánh thức cả bọn dậy đi hốt cá thật. Lợi không quên đem theo ba cái bao lớn nữa. Tôi kiểm soát lại vọng gác thật đàng hoàng rồi theo Lợi hướng về bàu nước. 

Chúng tôi lầm lủi đi trong đêm. Trời về khuya khá lạnh, không gian chỉ nghe tiếng sóng vỗ rì rào. Chúng tôi cứ theo mép sóng mà đi. Sóng biển ban đêm lấp lánh ánh lân tinh. Bầu trời thỉnh thoảng có vài ánh sao băng xẹt ngang. Tôi vừa đuổi theo cho kịp bọn vừa ngắm ánh sao băng, chúng như đang chui vào lòng đại dương vậy. Gió đêm càng về khuya càng lạnh dần. Đêm nay chúng tôi đang đi trong chiến tuyến an bình vì không nghe một tiếng súng nào. Đi hơn nửa giờ thì chúng tôi đã đến con mương cạnh bàu nước chiều qua. 

-Trời ơi! Cá ơi là cá! quá nhiều cá đi! 

Tôi không ngờ cá nhiều đến như thế! cá chen chúc nhau dưới đáy con hào. Toàn là cá tràu. Bọn tôi vui sướng thi nhau hốt cá đựng đầy 3 cái bao gạo không do Lợi mang theo. Chúng tôi thay phiên nhau vác mấy bao cá nặng chĩu về chốt. Trên đường về Lợi mới giải thích cho tôi hiểu: thì ra mùa hạ nước trong bàu cạn dần, mấy chú cá nhất là cá tràu và trê, ban đêm chúng "cảm nhận" theo tiếng sóng biển ‘cằn’(trườn) ra và rớt hết xuống con mương đào sẵn này. Tôi thực sự phục kinh nghiệm của Lợi, một người dân sinh ra cùng lớn lên từ vùng biển. Chung tôi đem cá nhốt ngay vào cái thùng phuy mà Lợi kiếm đâu ra từ lúc nào. Cá trê và rô thì bị nhốt riêng ra vì mấy cái ngạnh nhọn hoắc của chúng biến chúng thành mấy tên ‘sát thủ’ đáng sợ - chỉ cần sơ ý để đám này lẫn lộn vào đám cá tràu một lúc thôi thì đã có mấy con tràu chết lật ngửa bụng trắng hếu!

Mong chờ xe tiếp tế

 Ban chỉ huy trung đội gồm: tôi- binh nhất Thế , mang máy truyền tin PRC25- trung sĩ nhất Thản, trung đội phó của tôi. Tôi hay gọi trung sĩ Thản là "Bố Thản" vì ông đã gần 20 năm lính, dấu chân ông cũng lội gần khắp vùng I. "Bố Thản" cũng sắp đến tuổi về hưu. Cuối cùng là hạ sĩ Sơn- Sơn lo chuyện nấu ăn nên hay lo xa- cá nhiều quá ăn không hết thì đem phơi khô.


    -Sắp đổi lên núi rồi  Chuẩn Uý ơi! 

   Sơn nói với tôi.


  Hạ sĩ Sơn cũng thuộc loại lính khá kỳ cựu trong trung đội nên chu kỳ đổi quân như thế nào thì Sơn kinh nghiệm lắm. Đồng bằng ra biển, chặng thứ ba thì lên núi chứ có nơi nào khác đâu!  Chúng tôi đóng một nơi vài ba tháng là hoán chuyển thôi. Sơn kinh nghiệm rằng lên núi chỉ lo thủ chốt cho kỹ nên không có "mưu sinh" như ở đây được. Thể là hai tuần nay tôi bắt đầu để ý lên hướng núi. Ban đêm hướng Trường Sơn, núi đang bị cháy liên tục, làn lửa dài như con rắn vàng cứ cháy leo lét. (**)
- Ngày mai có tiếp tế rồi!

               đời lính và Trường Sơn
  

Tiếng Sơn nhắc nhở làm tôi thấy vui hẳn lên.  Thật ra ai nấy trong đơn vị này đều cùng chung một tâm trạng giống tôi. Anh em ai cũng mong ngày tiếp tế mau về. Đóng quân lâu ngày ở một nơi hoang dại anh lính nào cũng mong mau thấy lại bóng dáng chiếc xe tiếp tế của tiểu đoàn. Tuy chiếc xe đã ' ọp ẹp' nhưng lại là niềm vui cho đơn vị. Cách hai tuần nó về một lần tiếp tế thực phẩm cho chúng tôi.

Một ít tưởng tượng, tôi cho rằng xe đang mang theo một ít 'hơi hám' nào đó từ chốn "thị thành" ra đây? Diên Sanh, Mỹ Chánh ư? hay Phò Trạch? mà nếu là Huế thì càng tốt. Cách Huế không xa,nhưng  hình ảnh phong kẹo mè xững- cái tên Song Hỷ giờ sao quá xa vời?

 Chiếc xe GMC đó còn mang ra chốn này những niềm vui cho lính.  Những cánh thư gia đình hay người yêu của mấy anh lính trẻ. Tôi thì cô đơn hơn!  mới ra trường, hai mươi mốt tuổi đời. Thực ra tôi chưa có mối tình đầu nào làm "hành trang mang vai" để nhớ thương cả!

Basto Luxe 

   Sáng dậy, quả đúng là một "ngày hội" cho đại đội 2 này. Mỗi trung đội chỉ cắt vài người  ra bãi biển chờ đồ tiếp tế.  Thế nhưng, khi tất cả tập trung sát mé biển cạnh chốt của tôi, thì sao mà ồn ào nhộn nhịp. Tiếng cười tiếng nói, "mày tau- í ới" lẫn tiếng văng tục ‘loạn xà ngầu'? Chốt tôi ở sát mép biển, xe sẽ tới chờ cạnh đó nên thong thả hơn, chỉ cần đi vài ba bước là đến chỗ đợi. 

                     Bastos xanh trước 1975


Đứng sát mép biển tôi hướng mắt trông về hướng nam. Chiếc GMC vừa đổ hàng xong cho BCH Tiểu đoàn 105 ở Ba Lăng. Xe đang theo mép biển đi ra hướng chúng tôi. Lúc đầu nó chỉ là một chấm đen, trong thoáng chốc càng  lúc càng cáng rõ dần.

      -Xe đến rồi tụi bây ơi !

Có tiếng anh lính nào reo lên. Trung Sĩ Nhất Thỉu, Hạ Sĩ Quan tiếp tế đại đội, nhảy xuống xe. Anh Thỉu dáng khô khan, nước da ngâm đen, vừa phân phối thức ăn vừa nói lớn để mọi người cùng nghe:

   - Kỳ ni đồ ăn tươi là bính ngô và thịt heo thôi nghe!

Thức ăn tươi chia về từng tiểu đội độ nửa ký thịt heo và góc trái bí ngô, chỉ trong ngày đầu là hết sạch. Còn lại gồm hai ba lon thịt heo, thịt ngựa của quân nhu, thêm ít ruốc và 'vị tinh' ( bột ngọt). Mấy thứ này thì phải tiết kiệm, ăn làm sao cho đến giáp vòng tiếp tế khác. Gạo thì chia: cứ mỗi đầu người/ một ngày/ một ca ‘y-nốc’ (inoxidable) -

ca inox và bình nước nhựa 

 "Đong Đầy- Gạt Sát".

Thưa bạn có hiểu bốn chữ trên chăng? Một ca inox này vun lên thì vun nhưng người phát gạo gạt bằng ngang miệng là khẩu phần ăn về gạo cho một người lính trong một ngày. Nó tương đương với 700 gram gạo chứ không có cân như tại chợ...

 Thế là xong, đơn giản lắm!

   -A! còn một ít thư cho anh em đây! 

   Tr. Sĩ Nhất Thỉu đưa thư xong, lo chuyển đồ cho BCH
   đại đội. 

  Giờ mới đến lúc chúng tôi lo chuyện "đổi chác" thùng 'phuy' cá, kết quả sau những đêm hốt cá từ mấy bàu nước lợ nói trên.  Sau khi "kỳ kèo- thêm bớt", Tr. Sĩ Thỉu chịu đổi thùng phuy cá với 2 ‘tút’ thuốc lá Bastos luxe. Chúng tôi chê  Bastos xanh hút không "phê".

   -Nhưng phải chờ kỳ tiếp tế sau mới có đó 
   nghe!

 Anh hứa với chúng tôi.
 
Gần cả Trung đội 3 lay hoay, hì hục... cuối cùng thùng cá nặng nề cũng lên được chiếc xe đang trống phía sau. Tôi thở phào nhẹ nhõm, thà chịu thiệt một ít mà có thuốc chia nhau hút còn hơn ôm hết cá mà ăn thì chỉ có ngồi đây mà ngứa "gãi sưng" cả người thôi!

-Nhớ mấy tút thuốc nghe Trung Sĩ? chúc bồ mua may bán đắt, vào chợ Diên Sanh mà ‘thẩy’ (bán vứt) nó đi nghe?

  Một vài anh lính đại đội đến kỳ về phép có dịp may nhảy lên đi 'ké' chiếc xe tiểu đoàn để về TKQT đang đồn trú tại Diên Sanh. Chiếc xe GMC chạy rồi tôi còn đứng nói vói theo. Lính xa nhà chia ngọt xẻ bùi, có nhau từng điếu thuốc, thân thiết như anh em, nhất là cùng mang thân phận làm lính sát cánh bên nhau trong thời chinh chiến. Tôi hơi tức cười khi nhớ lại lời nói ngắn gọn " kiểu nhà binh " khi chúng tôi nghe chung một chiểc radio bé nhỏ: 

-Mở cái đài -sang ngang !-không Thúy ...thì Tuyền!

Tôi cũng xin giải thích câu này cho rõ ý: lính chúng tôi muốn nói là "mở cái máy radio , sang băng không có Thanh Thúy thì Thanh Tuyền"

 Tôi cười một mình khi nhớ đến tiếng nói hồn nhiên chất phát của mấy người lính trẻ mới về đơn vị, vừa ngó theo bóng chiếc xe tiếp tế chạy xa dần, khuất hẳn trong màn gió cát vàng nhạt.

 Chúng tôi mang thức ăn vừa được tiếp tế về lại chốt. Lòng tôi như ấm lại khi nhìn mấy nửa trái  bí ngô trồng vừơn nhà ai trong Diên sanh. Miếng lá chuối còn xanh, gói miếng thịt của con heo nào đó  được nuôi lớn từ ruộng đồng Hải lăng.  Bao gạo đã vơi bớt. Vui nhất cho ai có thư nhà. Riêng tôi thì không, lính độc thân đúng nghĩa. Hôm nay Lợi, Phê. Sơn lo vá lại mấy mãng lưới rách đã từng bị chôn vùi trên bãi biển này. Tối nay chúng tôi sẽ đi kéo tôm tại mấy bàu nước lợ gần vị trí chúng tôi ở. Tôm thì tha hồ! chỉ đi dọc theo bàu cạn vét lên là có ngay mớ tôm nhảy long chong, lấp lánh dưới ánh trăng đêm.

    Yên lặng trở về trên một làng hoang vắng có tên Vĩnh Huề Thôn. Cứ thế, ban mai tôi có dịp chiêm ngưỡng cảnh bình minh huy hoàng trên mặt biển; chiều về tôi lại ngắm ánh tà dương từ từ khuất dạng sau dãy Trường Sơn. Phương đó đang ngóng chờ những gót giày đơn vị chúng tôi nay mai trở lại.

    Ngoài kia biển một màu xanh ngắt, SÓNG BIỂN QUÊ HƯƠNG mãi còn vổ nhịp nhưng chẳng còn ai đứng đó. BIỂN MẶN như giọt mồ hôi của ngư dân những người đi xa chẳng hẹn ngày về. Người lính năm xưa có một lần đứng ngắm một vùng sóng nước mênh mông như đợi dân về - BIỂN NHỚ./.

đinh hoa lư
re edit Jan 26/2013

RE EDIT  12/4/2020 mùa Dịch Corona Vũ Hán USA

giải thích:

(*)- ban ngày chúng tôi có lúc cần gì đó đi theo mép biển về Bộ Chỉ Huy Tiểu Đoàn 105 đang đóng tại Thôn Ba Lăng; có những ngày gió mạnh thổi phăng các triền cát lộ  những bộ xương người vô chủ, đó là cán binh bên kia chôn vội 

(**) -vụ cháy này tại Động Ô Do mấy tuần lễ Một vụ cháy quá lớn và lâu dài có chốt TQLC nghe đâu bị thiêu chết mấy người? đêm đêm tôi vẫn thấy làn lửa đỏ trên xa  vì vào mùa hè nam nắng

 DÂN ĐÃ VỀ TRÊN BIỂN TRIỆU LĂNG HÔM NAY  2022