TRUYỆN NGỤ NGÔN AESOP TẬP 7

ẾCH NHÁI ĐÒI CÓ VUA

 

 

Loài Ếch Nhái sống tự do thoải mái không ai cầm đầu lâu ngày cũng chán. Chúng tự do quá "ăn không ngồi rồi" nên sinh ra hư đốn. Hàng ngày chúng quá rảnh rang, chỉ ngồi quanh mà  kêu “ken két” mãi cũng nhàm. 

Một ngày nọ, chúng cầu mong ơn Trời làm sao có được một Nhà Nước của Ếch Nhái cho chúng tự hào và tiện dịp bày vẽ thêm chuyện trung thành cùng thực thi luật pháp, phép tắc cho thiên hạ biết chúng có hệ thống cai trị hẳn hoi.  Lũ Ếch Nhái này còn tuyên bố Nhà Nước kiểu này chẳng tốn sữa hay nước để điều hành. Đơn Thỉnh Cầu được dâng lên cho Thần Jupiter (*) mong Ngài phái xuống cho chúng một vị Vua?

Thần Jupiter nhận thấy loài Ếch Nhái thật quá tầm thường và ngu dại, nhưng Ngài cũng muốn chúng im tiếng kêu rên nên quăng xuống một Khúc Gỗ lớn làm nước bắn tung tóe, tạm gọi đó là 'VUA' của chúng.

 Ếch và Nhái núp kỹ trong mấy đám lau cỏ nhìn ra. Chúng ngỡ rằng vị Vua Mới này chắc là vĩ đại lắm. Nhưng cuối cùng chúng khám phá ra rằng Khúc Gỗ kia sao quá hiền lành và dễ  dãi. Chỉ một thời gian thôi thì lũ Ếch con dùng Khúc Gỗ này làm nơi tập lặn.  Bầy Êch già thì dùng Khúc GỖ  làm nơi tụ họp để lớn tiếng trách Thần Jupiter  về thứ nhà nước  mà Ngài đã ban cho chẳng ra gì cả!

Giờ đây Thần Jupiter muốn dạy cho loài Ếch Nhái này một bài học về Kẻ Cai Trị ra sao? Ngài bèn phái xuống xứ chúng một con Sếu làm vua cho chúng. Sếu bắt đầu chứng minh Vua như nó khác hẳn với Khúc Gỗ hiền lành kia... Đầu tiên, Sếu chộp ngay hai con ếch bên phải và bên trái nuốt chửng vào bụng! Bầy  Ếch giờ mới thấy chúng ngu dại chừng nào?!

 Chúng run sợ kêu khóc "ken két” xin Thần Jupiter mau mau thu hồi vị Vua tàn bạo về Trời gấp trước khi chúng bị giết sạch chẳng còn con nào!?

Thần Jupiter giờ mới mắng:

-Sao nữa đây! Các ngươi vẫn chưa bằng lòng ư? Ta đã cho các ngươi những thứ các ngươi đòi hỏi. Giờ thì các ngươi hãy tự KẾT TỘI  mình về điều bất hạnh đó biết chưa?

*  PHẢI   CHẮC  CHẮN CÓ ĐƯỢC ĐIỀU KIỆN TỐT HƠN NÊU CHÚNG TA MUỐN THAY ĐỐI 

*CỨU CÁNH CỦA CÁCH MẠNG LÀ SỰ TỐT ĐẸP HƠN SO VỚI THỂ CHẾ HIỆN HÀNH

*BẠN PHẢI BIẾT THỎA  MÃN  CÁI  HIỆN  CÓ TRONG TAY

*  AN PHẬN THỦ THƯỜNG CÓ KHI LÀ ĐIỀU HAY HƠN CẢ

* HẠNH PHÚC KHÔNG Ở CHÂN TRỜI MÀ TA BIẾT MÃN NGUYỆN NHỮNG GÌ HIỆN CÓ TRONG TẦM TAY 

*BIẾT ĐỦ LÀ ĐỦ

(*) "Trong tôn giáo và thần thoại La Mã cổ đại, Jupiter (tiếng Latinh: Iuppiter) hoặc Jove là vua của các vị thần và là vị thần của bầu trời và sấm sét. Người La Mã xem Jupiter tương đương như Zeus (thần Dớt) của thần thoại Hy Lạp cổ đại.^[11] Tên của vị thần cũng được đặt tên cho Sao Mộc trong các ngôn ngữ phương Tây..."(trích Wikipedia)

=============== 

CON THỎ CÓ HAI CÁI TAI TO

 

Chớ Nên Để Đời Sống Bị Ám Ảnh Bởi những Điều Phi Lý

Chúa sơn lâm Sư Tử ăn thịt con Dê nhưng bị sừng của Dê chọc vào miệng hết sức đau đớn nên rất tức giận. Sư Tử bèn ra lệnh từ nay những con thú mà nó ăn thịt, đầu phải nhẳn nhụi không được có thứ Sừng  gì nguy hiểm, làm đau miệng Chúa khi ăn?! 

 Sư Tử còn ra lệnh cho các loài thú có sừng cư ngụ trong lãnh thổ nó phải dọn đi gấp trong thời hạn hai mươi bốn giờ?

Lệnh của Chúa Sơn Lâm ban ra thật sự gây hãi hùng cho muôn thú. Bất hạnh nhất cho mấy loài có sừng chúng phải lo tất bật thu dọn đồ đạc ra đi. 

Ngay cả một con Thỏ, như bạn biết đó đời nào Thỏ có Sừng và không gì để phải sợ hãi? Nhưng con Thỏ lại qua một đêm thức trắng với nhiều ám ảnh cùng  ác mộng với vị Chúa Sơn Lâm tàn ác.

Sớm hôm sau khi hừng đông vừa hé, Thỏ bắt đầu ra đi theo lệnh truyền của Chúa Sơn Lâm. Thỏ nhìn bóng hai cái tai dài, nhọn của nó trãi dài theo ánh nắng ban mai, HÌNH ẢNH đó vừa gây cho Thỏ hãi hùng suốt đêm. 

Thỏ thở dài nói lời từ tạ xóm giềng:

-Tạm biệt các bạn Dế Mèn thân yêu của ta. Ta đi đây. Ta biết dù ta có phân bua thế nào chăng nữa, Ngài Sư Tử chắc chắn vẫn xem cặp tai của ta là SỪNG thôi các bạn à. /.

lời bàn: 

* THIẾU TỰ TIN LÀ ĐIỂM YẾU NHẤT CỦA CHÚNG TA  

* CHỚ BAO GIỜ CHO ĐỐI PHƯƠNG MỘT SƠ HỞ NÀO DÙ NHỎ NHẤT ĐỂ LÀM GIẢM UY TÍN CỦA TA. KẺ ĐỊCH SẼ CHỤP NGAY CƠ HỘI CHÚNG TA LƠI LỎNG ĐỂ TẤN CÔNG TA

* TA PHẢI BIẾT ĐẶT NIỀM TIN VÀO CHÂN LÝ

===================== 

 

ANH EM NÊN ĐOÀN KẾT

CHUYỆN  NGƯỜI CHA VÀ BÓ CỦI

Người Cha nọ có đàn con Trai, chúng luôn cãi lộn nhau. Dù người Cha có tìm lời lẽ khuyên răn sao cũng chẳng có một kết quả dù nhỏ bé nào. Do vậy, người Cha ngày đêm suy tính trong đầu sao cho có một ví dụ thật HAY cho bầy con hiểu rằng: sự bất hòa dai dẳng này sẽ mang lại điều bất hạnh cho chúng.

Ngày nọ bầy con trai của ông có một trận cãi nhau thật lớn. Mặt đứa nào cũng lộ ra sự hung hăng tột độ. Người Cha sai một đứa con đem tới cho ông một bó củi.  Xong, ông bảo từng đứa con cố bẻ gãy bó củi đó. Dù cố hết sức, nhưng chẳng có đứa nào bẻ gãy được?!

Người Cha mới lấy lại bó củi. Xong ông tháo từng que cho từng đứa thì chúng bẻ gãy được dễ dàng.

Đến đây người Cha mới ôn tồn bảo:

-       Các con thương yêu của ta. Phải chăng các con chưa hề thấy một điều rất chắc chắn rằng: nếu các con đều đồng thuận với nhau, luôn giúp đỡ lẫn nhau thì không có kẻ thù nào làm hại các con được? Còn trái lại, các con chia rẽ nhau, mỗi đứa một nơi thì các con sẽ không còn chút sức mạnh nào, chẳng khác chi TỪNG CÁI QUE trong bó củi này vậy ./.

·       ĐOÀN KẾT LÀ SỨC MẠNH

                                       

 =============================================  

CON LỪA BƯỚNG BỈNH

 

Có con Lừa được Chủ dắt theo một con đường chạy men theo sườn đồi để qua bên kia núi. Đang đi, chợt Lừa ta nảy sinh ra một ý tưởng ngu ngốc trong đầu, đó là tự chọn lấy cách đi riêng của mình...Thấy khu chợ dưới chân núi, nó cho rằng nhảy qua bên kia sẽ leo xuống mau hơn?

Con Lừa ngu ngơ dợm cẳng nhảy qua, Chủ hốt hoảng cố sức túm đuôi kéo nó lại. Nhưng Lừa vẫn bướng bỉnh không chịu thua, nó hết sức trì kéo chống lại Chủ...

Chủ Lừa  đến đây mới nổi cơn thịnh nộ:

A được lắm! Mầy cứ đi theo ý của mầy đi con thú cứng đầu kia! Rồi mầy sẽ thấy hậu quả dẫn mầy tới đâu?

Nói xong Chủ nó buông tay. Thế là con Lừa gàn bướng, ngu si, ngã lộn nhiều vòng xuống tận chân núi  chết tươi./.

 -KIÊU CĂNG LÀ ĐIỀM BÁO TRƯỚC CỦA THẤT BẠI GẦN KỀ

-NHỮNG AI KHÔNG CHỊU NGHE ĐIỀU PHẢI LẠI GÀN BƯỚNG CHỐNG LẠI ĐIỀU KHUYÊN BẢO CỦA NHỮNG NGƯỜI KHÔN NGOAN HƠN MÌNH ĐỀU GÁNH CHỊU HẬU QUẢ KHÔNG MAY 

-KHÔNG THẦY ĐỐ MẦY LÀM NÊN 

                       

 =============================== 

CON CÒ VÀ LÃO NÔNG

 

CHỌN BẠN MÀ CHƠI 

CÒ bản tính mộc mạc và hay tin người nên nghe lời mời  bọn Sếu chúng sẽ có một buổi tiệc bạn vui vẻ khi cùng tới thăm cánh đồng lúa mới cấy của Lão nông kia. Nhưng buổi họp bạn đã có một kết thúc rất kinh hoàng là cả bọn cò đều dính vào màn lưới thép của Lão Nông đặt sập.

Cò năn nỉ Lão Nông tha cho mình:

-       Ông ơi xin ông làm ơn tha cho cháu! Cháu thuộc họ nhà Cò như ông đã biết họ nhà cháu vốn thật thà, là loài chim có nhiều cá tính rất tốt ông ạ. Ngoài ra, cháu không hề biết lũ Sếu kia dám tới trộm của ông.

-       Ta biết chứ, ngươi có thể là loài chim tốt. Nhưng ta bắt ngươi cùng lũ Sếu trộm đạo kia  do ngươi đi chung thì ngươi phải chia sẻ hình phạt với chúng biết chưa ./.

·       ĂN CHỌN NƠI, CHƠI CHỌN BẠN 

        *CHỌN BẠN MÀ CHƠI

                                                      

TRÍCH DỊCH TỪ AESOP BY ĐHL 

HOA MƯỚP NGÀY XƯA

 

 

Mấy bụi mướp lên mau thật. Lớp lá xanh mượt mà che ánh mặt trời tạo khoảng im rộng. Trong mẩy lỗ trống lấp lánh nắng còn sót lại vài bông hoa mướp vàng đong đưa, đàn ong cuối mùa ăn muộn. Những trái mướp thơm dài ngủng ngẳng, da xanh lục non mượt mà. Đầu trái còn chút hoa khô quéo sót lại, phía trên là trái mướp bụ bẫm căng tròn, những sọc dọc , xanh đậm chạy từ cuống tới chóp cùng trái mướp. Giống mướp huơng hạp vùng đất rẫy, hợp khí hậu, leo giàn. Ba Ti lo ủ thêm phân nên ra nhiều bông cái. Khi những nụ vàng ở đầu bông khô dần, phần trái ở dưới sẽ to mau. Trái vừa non nhưng lại dài.  Thế mà nhờ giàn cao nên không sợ bị chồng chéo, khuất lấp như những cây mướp mọc leo tạm bợ dọc hàng rào.

Những bó cây ba Ti vác từ rừng về không uổng  công Ba chút nào. Mướp hương loại dài lại bán được giá, con buôn vô tận nhà mua. Có khi mẹ Ti đem ra chợ, vừa bỏ xuống là mướp bán hết ngay. Có khi Ti ngồi chơi một mình dưới giàn mướp đang che rợp cả vườn sau nhưng Ti không biết rằng những trái mướp huơng đang đu đưa trên đầu mình là gạo cơm cho  một gia đình, là những gì ba con mừng nhất. 

Ti và Ba ngày tết 1995 (Cam Bình, Hàm Tân) năm gia đình từ giã quê huơng 

   

Rồi gia đình chúng ta ra đi, giã từ đất mẹ cùng những kỷ niệm vui buồn  

Ti dưới mái tranh nghèo năm 1 tuổi 1992 Sơn Mỹ Hàm Tân Bình Thuận

Ti cùng gia đình ra đi, từ giã vườn xưa. Cả gia đình phải xa vườn điều lộn hột,cái chuồng heo bên cạnh có cây xoài tượng giống Mỹ Tho vừa trổ cành, mái tranh nghèo, và cuối hết là xa cái giàn mướp thân yêu che nắng cho Ti.

 Nhớ sao những trái mướp màu xanh mát mắt, thoang thoảng hương thơm- mùi mướp. Dưới bầu trời quê thênh thang lộng gió, mấy nụ hoa vàng phất phơ. Những con bướm trắng, bướm vàng hay đàn ong tới lui không ngớt...

hình xưa kỷ niệm tại thôn nghèo

Cha Me của Đinh Viễn Dương năm 1984  tạm trú dưới mái trường vách mái đổ nát của xã Sơn MỸ, Hàm Tân một vùng quê cát trắng bạc màu 

Đó là hình ảnh của ngày xưa, của một vùng quê nơi các con chào đời,  một nơi  chứa chan bao kỷ niệm nhọc nhằn.

Đúng hai mươi ba năm qua trong trí nhớ non trẻ của đứa bé từ giã quê huơng lúc vừa tròn bốn tuổi, chắc không còn ghi dấu được gì? Riêng ba chỉ mong rằng, khi con thành công nơi xứ người, đã vươn mình lớn dậy con chớ quên quê cũ. Con đừng quên rằng trong thân thể cường tráng khỏe mạnh của một thanh niên, trong trí óc làm việc của thời đại văn minh, có những 'góp nhặt ban sơ" từ từng lon gạo, từ những trái mướp năm xưa đong đưa trong nắng quê nhà...

Dẫu biết rằng con đường tương lai trước mắt thênh thang rộng mở. Các con đang có quá nhiều cơ hội và chọn lựa tốt đẹp. Ba Mẹ biết thế trong bao mừng rỡ hân hoan, hãnh diện. Nhưng con ơi! mai đây trên  những lối đi huớng đến tương lai nơi Miền Đất Hứa này,  đằng sau có một lối về: đó là quê huơng- là nơi 'chôn nhau cắt rốn' của các con. Những người thân thuộc sẵn sàng dang tay đón bước con về. Một vùng quê có Vườn Xưa, một thưở hàn vi là nguồn sống cho cả nhà mình. Trong lớp bụi mờ quá khứ có hình ảnh mẹ con tảo tần đi bán chợ xa hay cha con đang chống cuốc say sưa lặng nhìn một giàn mướp hoa lá tươi xanh dưới vòm trời lộng gió./.

ĐHL

update 17.9.2022

NHỮNG MÙA THU QUA ĐI

Bà xã người viết và thu 2021 

 viết tặng Bà Xã tôi

ĐHL

***

Mùa thu vẫn tới_, vẫn dịu dàng một màu vàng thu của những hàng phong hai bên con đường vắng. Vợ chồng tôi vẫn còn may mắn rảo bước vào những buổi sáng sớm như hôm nay.

 Cám ơn phước lành của số phận trao tặng cho chúng tôi khi thế giới đang có những sóng gió nhiễu nhương cùng đau khổ tràn ngập mọi nơi...

Chúng tôi còn nhiều diễm phúc để hàng ngày còn đếm bước chân đi, đón từng mùa thu mới về trên Đất Mỹ. Âm thầm cám ơn đôi mắt được nhìn và còn mừng khi tâm tư đang còn cảm nhận và rung động dạt dào trong cảnh đẹp VÀNG THU.

Những tàng phong vàng rực trước mắt kia chúng sẽ chuyển sang một màu đỏ ối- màu huyết dụ- trước khi lả chả rơi ngập tràn lối đi. Chỉ hai ba tuần lễ nữa thôi, mọi người sẽ đón một Giáng Sinh nữa sắp về. 

Giáng Sinh năm nay sẽ là một giáng sinh buồn thảm cho mọi nơi, đó là những gì chúng tôi tạm quên, cố gắng tạm để yên trong lòng khi Thu Vàng tĩnh lặng đang về trước mắt, hai bên con đường im vắng.

Rồi chúng ta sẽ chứng kiến một năm nữa qua đi. Sẽ còn hân hoan đón một mùa xuân mới. Chúng ta sẽ cộng thêm một tuổi đời. Cám ơn đời, cám ơn số phận.

Hai vợ chồng tôi cứ bảo nhau, hãy khen và cảm thụ một mùa thu đang đến. Hãy cùng thích thú với những tàng phong sắc vàng rực rỡ. Hãy khoan và chớ vội ta thán một mùa đông lạnh buồn tênh sắp về hay nỗi sợ lo vẩn vơ về tuổi đời chồng chất.

Thu vàng dịu dàng trước mắt. Chúng ta đang có những bước chân đi đều và đang hít thở làn không khí mới rồi cùng ngắm nhìn sắc thu. Những khoảnh khắc của sự giao thoa giữa tâm tư và ngoại cảnh. Giữa cảm tính của con người và vũ trụ tự nhiên. Đây là lúc thiên nhiên như biết nói. Thu vàng đang nói cùng ta.

Hãy để những tàng phong lá vàng đẹp đẽ cho chúng ta chiêm ngưỡng cái đẹp của mùa thu. Chớ vội và quên đi những mặc cảm bi quan của chính mình; đó là sự sợ hãi thời gian.

Những ngày dài rực nắng đã qua.  THU VÀNG đang đến và rồi những mùa thu sẽ qua đi. 

Dù được bao nhiêu lần nữa, chúng ta không quên cám ơn sắc màu rung cảm lòng người. Cám ơn màu VàngThu cùng những hàng phong xứ Mỹ ./.

Đinh Hoa Lư edit 

SỐ PHẬN DI DÂN

(viết theo lời hứa với em gái Đinh thị Hiệp)

***

KỂ RA số phận di dân của người Quảng Trị từng trải qua bao nhiêu giai đoạn. Cái ý nghĩa của Di Dân đó là thực sự bỏ quê, giã từ nơi "chôn nhau cắt rốn" ra đi nhưng chẳng hẹn ngày về.

 Khói lửa, chết chóc phủ chụp lên số phận quê mình, từ thời ông bà đổ lại. Tất cả gom lại trong hai tiếng  "chạy giặc" mà thôi. Từ thời giặc Pháp đã lắm đoạn trường, đến lúc sau này chẳng kém đau thuơng. Bao thời sống dưới hai lằn đạn, Quảng trị khổ, đói đã đành nhưng trên bàn thờ mọi nhà không bao giờ thiếu bát nhang thờ người thân thuộc từng chết vì chiến tranh. Chuyện nhà cửa cháy- xây không biết mấy bận. Cho đến lúc chỉ có tranh lợp tạm nhưng chẳng chịu yên, lại thành tro bụi rồi lại dựng xây...

 

Hình ảnh mái tranh nghèo dần dà là hình ảnh quen thuộc cho người dân quê mình, một quê hương "cày lên sỏi đá" cố sống qua ngày đoạn tháng. Mỗi mùa đông lạnh cắt da cắt thịt,"cắn ngón tay không còn chảy máu",  người  quê mình từng quay quắt, có lúc chẳng biết lấy chi bỏ đầy cái bao tử trống không.

Đó là nỗi khổ của chiến tranh, đói lạnh.

LẠI CỨ MÃI RA ĐI

Mùa Hè Đỏ Lửa, người Quảng Trị phải đành bỏ xứ mà đi. Người quê mình phải di dân vào tận xứ Bình Tuy, một thời người ta gọi là đất "Thầy Thím" do đây có đông dân tộc người Chăm, tiếng QT quen miệng gọi là "Chàm". 

Người Chàm, tháp Chàm cũng do tiếng chỉ dân tộc Champa mà ra.
Xưa Công chúa Huyền Trân hi sinh thân ngọc để đổi hai châu Ô và Rý cho người QT hiện nay thì từ cái năm máu lửa 1972 con cháu người Qt lại tiến sâu hơn nữa. BÌnh Tuy những mật khu, những rừng gỗ quý ken dày , sức người làm không xuể , biển cả đầy ắp cá đang chờ sức người Qt vào khai hoang lập ấp:

"Gánh cực mà đổ lên non
Còng lưng mà chạy cực còn chạy theo" 

1975 hòa bình rồi, thống nhất rồi ; thế mà người di dân QT vẫn không thoát khỏi cái "số cực". Rừng đốn hết, nào củi, nào than, tất cả cho cái bao tử. "Miệng ăn núi lở", thế là ba cái rẫy bạc màu lần hồi không còn lợi tức! Miệng ăn càng sinh sôi, nảy nở càng đông, rừng đốt làm than dần hồi cũng hết. Thế là vài năm sau 1975 lại tiếp tục di dân theo kiểu đi 'kinh tế mới' vào tận miền nam lục tỉnh-Bạc Liêu, Rạch Giá, Long Xuyên, Cần Thơ nhất là Bạc Liêu. Nhưng đâu có yên, bà con QT sống không quen kiểu "ướt át vùng sông nước"như dân lục tỉnh, nên cũng lại phải tứ tán lần nữa? Rõ ràng, số khổ nó vẫn theo bước chân "giang hồ' người dân xứ Quảng.

Ai nói hai chữ 'cu ly' chỉ trong lịch sử thời Pháp thuộc? hết gạo, cạn cơm người QT tại tỉnh Bình Tuy (Hàm tân, Đức Linh) chen nhau tìm đến các nông trường cao su Long Khánh -Bà Rịa- Biên Hoà sau này còn gọi cái tên mới là tỉnh Đồng Nai. Họ 'ào ào' đầu đơn xin vào các đội cu -li nhiều không biết bao nhiêu mà kể. Có may mắn hay cái số còn 'chộ hạt cơm' mới vô được các tổ-đội canh tác cao su. Cao su còn non quả thiệt là ân huệ của trên ban xuống. Ngoài gạo tiêu chuẩn, người công nhân nông trường nhận đất còn thưa lại có cơ hội trồng dặm đậu,mè kể cả tỉa lúa khô để có thêm lợi tức. Một quá khứ, nhiều đồn điền cao su Long Khánh, vài nơi gần Long Thành hay Bà Rịa, ta đi đâu cũng nghe giọng nói Quảng Trị 'đặc sệt'. Người QT gần nhau vàn công nhau cắt lúa rẫy đất nông trường, hay nhổ đậu, thu hoạch mè...

 Ôi thương làm răng, Quảng trị đời "bọ mẹ" di dân, đẻ ra đời con, rồi đến đời cháu cùng ở một nhà. Mấy thập niên trôi qua, lớp mẹ cha ra đi biệt xứ, nay đến đời cháu con sinh ra lớn lên nơi xứ lạ quê người nhưng trở thành thân thuộc như quê cha đất tổ chẳng biết lúc nào.

Nhiều lắm,  người QT -tiếng QT- bao nhiêu khuôn mặt, màu da khắc khổ cho đến giọng nói nghe quen tai khó lòng lẫn lộn. Tiếng và người trải dài từ Bà Tô, Bình Giã, Ngãi Giao; từ các nông trường Hòa Bình, Cụ Bị, Xà Bang  cho đến giáp giới  Đức Linh Bình Thuận hay tiếp với Biên Hòa... 

Những mái tranh trong những vùng đất rẫy từ ngày Khai Hoang Lập Ấp vào xứ Bình Tuy, cũng như sau 1975 bao dãy nhà tranh xây dựng quy cũ, ngay hàng- thẳng lối trong các nông trường cao su, phần đông đều là những thế hệ di dân QT, già và trẻ ngày ngày nương nhau mà sống.

Chạy giặc, di dân lập ấp, rừng rú biển cả, tiếp đến là những liếp rừng cao su bạt ngàn xa ngót tầm mắt miền đất đỏ Long khánh trong nam để chan hòa máu và mồ hôi bao nhiêu thế hệ Quảng Trị quê mình. 

Kiếp 'cu ly' nông trường, đổi mồ hôi kiếm gạo tiêu chuẩn: nơi này đội trưởng nông trường quyền thế 'như vua'. Gạo cơm , phân bón , tiền bạc lương huớng , cắt công , khai công trong tay đội trưởng . Trên đội trưởng là trưởng nông trường . Tất cả đều có đời sống dư dật giàu sang, chỉ có người 'cu li' trực tiếp lao động là khổ. Nhưng cái thời này , gạo quý 'như vàng' người Qt dám đi đâu để mất tiêu chuẩn . Vài ba năm đầu , cao su chưa cao , 'cu li' nông trường còn có đôi chút an ủi nhờ trồng chen vào giữa những luống cao su nào đậu nào bắp , nhất là lúa 'vại' tức khác với lúa cấy chỉ mọc đất khô . Nông trường cũng chẳng gây khó khăn chi vì trồng chen ở giữa thì cao su khỏi bị cỏ hãm cũng hay . Một công hai việc cho người 'cu li' . Người Qt lại 'vàn công' nhau , thu hoạch mùa màng giữa những luống cao su. Thời này ngó vậy mà vui, vừa có gạo vừa có thêm tiền.

Khác với những kẻ ra đi, ra đi đây là ra đi đợt hai, đợt ba sau khi di dân vào nam rồi. Người ở lại Bình tuy, nhất là ở huyện Hàm Tân lại càng thiếu thốn hơn. Những đồi cát bạc màu sát biển, lúa bắp không còn lên nỗi. Những nương rẫy, trồng lên bới xuống nhiều lần, đến nỗi tranh cũng khó mọc lên cao.

Ôi! những buổi cắt tranh sao quá gian nan chán nản. Cái thuở được phát tồn lợp nhà và tiêu chuẩn gạo di dân LẬP ẤP 1973 -74 đã nằm trong quá khứ. Người bứt tranh đứng nhìn những đồi hoang hóa, tranh cao không quá đầu gối, chỏng cọng ngao ngán trong lòng. Tranh tốt thì người bứt không biết mệt. Tranh xấu vừa làm vừa chạy quanh. Bứt tranh là tiếng cũ, có thể gọi là cắt tranh hay cắt gianh theo tiếng Bắc. Tiếng gì thì tiếng, tranh dài ngọn là điều mừng rỡ nhất để về lợp mái tranh nghèo đang thời giột nát, hay lợp nhà mới nếu không có tiền mua. Nhưng tiền đâu, nếu hai bàn tay chỉ biết cầm cuốc, liềm, rựa?

nghề bứt tranh: một thời kiếm ra gạo tiền nhờ nó

Người bứt tranh (cắt tranh) giỏi, ngoài kiếm được cái nghề chuyên nghiệp làm tranh, đánh tranh bán độ nhật, còn có thêm biệt hiệu. Dân QT ngang đây thấy hơi giống dân nam: chú Hùng nghề bứt tranh xóm ba mạ tôi ở, thì gọi cái tên Hùng Tranh. Tội nghiệp giờ đây chú đã ra người thiên cổ. Nghề bứt tranh cũng chung số phận đó là NGHÈO; 'có đồng nào xào đồng đó' làm gì để dành được?

Thời thế đổi dời; thiên hạ 'đổi mới' trong khi xã hội toàn nhà xây,  nghề bứt tranh cũng đi vào 'lịch sử' thế là chú Hùng ngày ngày, thân bệnh hoạn, ngồi ngó ra con đường kiệt xem 'xe nổ' chạy đầy đường. Có thể Chú ngồi  nhớ lại những ngày bứt tranh khấm khá: "cái nào ngàn đó" có khi tranh 'hút' lên giá 1.200. Thím Hùng ngày đó 'le te' đi chợ Cam Bình mua đồ bổ, ngon cho chú 'bồi dưỡng', giờ còn đâu?

Hãy để cho Chú Hùng và hình ảnh những cái tranh, đánh dày, đánh mỏng, dài ngắn; hay những gánh tranh người nông phu lúp xúp gánh về tận chợ tỉnh LaGi vẫn đắt hàng, đi vào 'lịch sử' của di dân QT một thời.
 
Lớp cháu con đâu nghĩ ra hình ảnh những cái rẫy tranh khi bị cháy ra sao? Ai ác bỏ tàn thuốc, hay cố ý đốt. Những liếp tranh đã cắt , chờ khô gánh về lợp nhà nay ra tro bụi. Những mái nhà đang cần tranh lợp mới ra sao? Những nuộc lạt đang ngâm nước, chờ tranh hất lên mái nhà, đòn tay con thơm mùi gỗ rừng, giờ xem như bị đình lại vì tranh đã bị cháy sạch?

Rẫy rừng và những mái nhà tranh tưởng chừng là 'điệp khúc bất tận' cho kiếp người dân lưu xứ Quảng trị quê mình. Nếu có ai có 'cái tâm 'ghi lại thì quả là hình ảnh bi tráng cho người Quảng Trị quê ta đi mãi với kiếp lưu dân. Thật khổ làm sao!

ĐHL 
edition 15/9/2022