Đinh Hoa Lư và những mẫu chuyện thật trong đời
nhớ về Ái tử nơi vùng trung du những ngày sau 1975
Lửa reo vang lửa gào lòng ta nguồn sống
Lửa Tự Do muôn năm vẫn reo rừng ơi ..
(NHẠC RỪNG KHUYA- Lam Phuong)
]
Trại 4 trong hình có ngũ giác màu đỏ /bản đồ Bộ TTM VNCH
Đường MÀU ĐEN vẽ tay là Giới Tuyến HAI PHE sau Hiệp Định Paris 27/1/1973 Diểm tận cùng phía VNCH phía biển là Thôn Vĩnh Hoà Phường do trung đội của ĐHL trấn đóng. Cửa Việt lúc này thuộc phe CSVN
Trại TÙ CẢI TẠO SỐ 4 ÁI TỬ còn gọi là Trại Bốn nằm gần Thôn Xuân Khê. Tên thôn này nghe khá thơ mộng nhưng khó tìm ra trên bản đồ ngoại trừ một cái tên Thôn Ái Tử nó có trên bản đồ Bộ TTM VNCH. Từ Thôn Ái Tử ngó lên vài cây số là Thôn Xuân Khê. Con suối lớn lượn lờ chảy về Ái Tử. Suối không lớn nhưng đủ cung cấp nguồn sống cho 5 trại tù và mấy thôn nghèo trong đó có Xuân Khê ngó qua Trại 4 chúng tôi.. Tên Xuân Khê tuy hay nhưng hình ảnh thực tế của nó chỉ là một vài căn nhà tranh mới lợp do dân vừa hồi cư sau bao ngày loạn lạc. Cái cầu 'ri' bắc qua con suối lớn, đó là một thế giới khác một trại tù cách biệt với dân , xây dựng trước lúc dân làng trở lại.
Tiếng ót ét của chiếc cầu, những tấm ri đào về từ Căn CỨ Ái Tử gần ngoài lộ 1, đó là kỷ niệm khó quên những lần đi rừng chặt gỗ . Chúng tôi lên rừng thật sớm, khi ánh sao khuya còn lấp lánh trên trời. Chén cơm lưng lửng trong cái lon gô’ thân yêu’ trong bao cát mang xéo một bên nách. "Vũ khí" chúng tôi giờ là những chiếc rựa tự chế . Chuyện đi rừng là 'kinh nhật tụng', tôi xin miễn bàn sâu vì ai cũng rành 'sáu câu vọng cổ'. Tôi thuơng cho cái bao tử, khi nào cũng sôi , đòi hỏi có những thứ gì dằn vào cái khoảng trống không . Phần cơm kia tuy ít nhưng nó chỉ được ăn để mang gỗ về trại. Thế thì chuyện sinh tồn, đó là những gì bắt buộc chúng tôi phải kiếm cách "sinh tồn ". "Ngộ biến phải tùng quyền"! có nghĩa là 'cái đói ló cái khôn' chúng tôi luồn vào rừng sắn của trại trong bóng đêm, tìm cách "tranh thủ " ! nghĩa là chỉ cần nhổ hai , ba bụi sắn. Những đồi sắn bạt ngàn do bàn tay bao nhiêu người tù , bao công sức phá núi san rừng , đốt dọn , lượm đá , đắp vồng ! Chỉ vài bụi thôi, chẳng thấm tháp gì trong hàng muôn triệu cây sắn, anh em chúng tôi có "cái " no để về lại trại.
Chúng tôi luồn vào rừng sắn nhổ lên vài bụi đã đầy cái bao cát mang theo. Hồi này đi rừng còn làm khoán, có nghĩa chúng tôi đi cùng tổ không có ai dẫn , tự giác tối có gỗ về nhà là được. "Trời đất" vừa sụp đổ chẳng ai còn mộng chạy đâu. ‘Va lô’ là cái bao cát sắn trên vai, đương nhiên đến rừng tôi sẽ là 'anh nuôi'- danh từ thời đó - cho mấy anh em . Như vậy tôi sẽ không đi kiếm cây, mấy người khác trong tổ sẽ chặt bù cho tôi. Tôi tìm đường xuống bên khe nước nấu bao sắn này, sau khi có đủ cây xong, chúng tôi sẽ "liên hoan bồi dưỡng" trước khi vác gỗ về trại .
Con đường lên rừng ‘Anh Tuấn’ thật xa! Thời gian này người dân làng nào khai hoang vùng rừng nào thì chúng tôi tạm đặt cho cái tên vậy để dễ nhớ. Làng Anh Tuấn ở quận Triệu phong lên khai hoang trên này xa thật ! xa đến nỗi đứng đó chúng tôi có thể thấy được con đường đèo hướng xuống Ba Lòng tức là gần giáp với Hướng Hóa ở phía Bắc . Nhìn về huớng Tây rừng Trấm nay đã tang hoang rỗng tuếch sau hai năm vừa dân vừa tù khai phá. Gỗ cây về làm trại chúng tôi phải đi càng lúc càng xa hơn. Sau này ngay cả đi củi cho trại cũng xa như thế.
những đồi sim chín mênh mông
Vừa đi tôi vừa miên man nghĩ đến hình ảnh chiều vác gỗ về trại. Đó là những thời gian cuối cùng của một ngày lao động, khi ánh chiều tà còn lại những vạt nắng cô đơn trên những mảng đồi đầy sim chín. Những người tù binh sẽ "tự do thoải mái" tận hưởng những trái sim 'chín mọng' , ngọt ngào.
Miệt rừng dần dà gần lại trước mắt, nơi chúng tôi hi vọng còn nhiều cây gỗ thẳng. Chúng tôi ngang qua các rẫy sắn của dân trung du thì trời sáng hẳn . Người dân từ những làng xa xôi dưới miệt đồng bằng lên đây từng chấp nhận 'ăn sắn thay gạo' . Nhưng sự thật phủ phàng sau khi các rẫy sắn bị heo rừng phá nát, họ chỉ chia nhau được vài thúng sắn tươi sau khi trừ công điểm. Người dân quê dưới miệt đồng bằng sau bao tháng lên đây , bao bận đi đi- về về, xa xăm, tốn kém "cơm đùm gạo bới " rốt cuộc họ chẳng có chi ! nghèo lại hoàn nghèo - đói vẫn hoàn đói?
Chúng tôi băng qua vài hẽm núi mới vào được vào nơi rậm rạp hơn , ít dấu chân ngừơi để hi vọng có gỗ thẳng. Chia nhiệm vụ xong, tôi ở lại dưới khe lo chuyện nấu sắn.
Nhớ lại hình ảnh ngày đó chắc ít ai còn nhớ cái thiếu thốn của tù. Hình ảnh cái hộp quẹt nội hóa (hồi này chúng tôi hay gọi là bít- kê(briquet theo tiếng Pháp) làm tại Chợ Lớn nhưng quý hơn vàng! Còn chuyện cái ‘zippo’ thì đích thực là hình ảnh xa vời . Nhưng nếu ai còn có cái zippo (tức là hộp quẹt Mỹ) thì đã bị "thu giữ" lâu rồi làm gì còn trong trại. Tôi kể chuyện này là chuyện của 'LỬA': lửa là nguồn sống là mấu chốt cho 'cải thiện linh tinh' do chúng tôi thuơng cho cái bụng lép xẹp lâu ngày. Nếu có cái hộp quẹt nội hóa thô sơ đó thì cũng cần có dầu hỏa hay xăng và cuối cùng là ĐÁ LỬA? Đá lửa ôi thôi, hiếm quý!
Giờ đây lửa là đòi hỏi trước tiên cho tôi khi lãnh nhiệm vụ nấu ăn dưới con khe. Trong tay tôi ngày đó còn khoảng ba cây diêm của hộp diêm THỐNG NHẤT- vuông vuông- làm tại Hà Nội cùng mớ củi khô tôi chẻ nhỏ dưới cái khe ẩm ướt.
Những khúc sắn "trắng nỏn nà" trông hấp dẩn như "làn da người đẹp"nằm gọn trong cái nồi gang tôi bới theo cho tổ. Hồi này trại chúng tôi có đúc song nồi lấy nguyên liệu từ xe M 113 bị cháy trong rừng. Trại đem về nấu ra thành song, thau, nồi, vá (cán bộ người Bắc thì gọi là môi) phát về cho lán, khối, tổ. Ngang đây người viết xin nhắc lại một người có liên quan đến những cái nồi gang đúc này có tên là Viễn Khởi. Anh là người tổ trưởng đúc nồi cho Trại 4 Ái Tử. Anh Viễn Khởi còn sống chăng? do thời gian ngắn sau nghe đâu anh trốn được trại và không nghe gì thêm nữa về nhân vật này?
người tù "cải thiện" thức ăn cần nhất là lửa nấu những nơi kín đáo , muốn có lửa thì cần hộp quẹt hay diêm que Thống Nhất thời điểm này
Tôi phải quẹt đến cái diêm cuối cùng tôi mới nhen được ngọn lửa. Trống ngực đập loạn xạ, tôi chẳng màng đến những con muỗi rừng đang vo ve hút máu tới tấp. Mắt tôi căng ra, miệng đang dồn hết sức thổi phù phù... Ngọn lửa bắt đầu leo lét cháy. Những làn khói yếu ớt từ từ tỏa lên bên hóc đá dưới con khe róc rách, ánh sáng mập mờ vì những tán cây rậm cùng sườn núi trên cao. Những đóm lửa đã bắt đầu nhen nhúm, bén nhau. Cơn mừng chưa hết...?!
Chợt một ngọn xoáy nhỏ, quái ác vụt qua ngọn lửa mới bốc lên một cách yếu ớt vụt tắt? Hoảng hồn, tôi run bắn người:
-Cũng do quá tự tin nên mình kiếm quá ít củi mồi khô?
-Trời ơi? mình phải làm răng đây?!!!
Que diêm trong cái hộp diêm "Thống Nhất' là cái diêm cuối cùng tôi vừa quẹt xong. Nhảy qua bên bụi kia lấy ít mồi khô thì đốm lửa than còn lại này không có tôi sẽ tắt ngúm mất? Tôi thực sự hoảng loạn?! Ấn tượng thật khó quên, lo âu khó tả? mấy anh em trong rừng ra sẽ đói dường nào? Tưởng tượng bao thất vọng của những người bạn tù sau khi kéo gỗ ra do họ đinh ninh sẽ 'chần' một chầu sắn nấu no "phình bụng"?!
Bạn đọc sẽ nhớ lại phần cơm được trại cấp phát theo giờ ở đâu? tất cả đã ăn trước khi xách rựa vào rừng vì đinh ninh rằng đang có sắn do tôi lãnh nhiệm vụ nấu ngoài khe này:
-Làm răng! làm răng đây hè?!
Tôi run lẩy bẩy.
Cuộc đời có nhiều lúc run rẩy do yếu bóng vía, do sợ chết hay vì mất của cải quý báu trong đời. Những lúc no đủ dư dật khó lòng tưởng lại nỗi xúc động của một người tù mất lửa đang đối diện với sự hành hạ của những miếng ăn bị mất trong lúc những chiếc bao tử trống không thèm khát nhiều ngày như thế nào. Một sự lo sợ run rẩy mà sau bao năm tôi vẫn còn nhớ, một cảm giác chua cay lẫn đau xót vì miếng sắn thơm ngát dẽo ngon sẽ được tạo thành DO CÓ LỬA chợt vụt mất vì một ngọn gió vô tình.
- Dưới khe một mình tôi không giữ gìn được ngọn lửa, cho lòng tin của anh em?
Một tia sáng lóe ra trong đầu tôi !
Miếng vải mỏng màu đà tôi vừa vá đắp vào hai bờ vai tôi là cứu tinh lúc này. Miếng vải này đã giúp tôi bớt đau khi trở vai với bó đòn tay, cây gỗ hay gánh củi nặng nề...
-XO...ẠC!
Không cần suy tính , bao nhiêu sức lực của một ý nghĩ thoáng nhanh... Miếng vải là 'cứu tinh' thc sự rồi vì nó có pha sợi ni lon nên dễ bắt lửa vô cùng!
-Cháy ! cháy! cháy lên nữa 'đi em' lửa đã lên rồi!
Tôi vui mừng reo lên - tôi muốn hét lên thật to cho hai bên vách núi cùng sẻ chia niềm vui của tôi - niềm vui được lửa. Một khoảnh khắc, nhớ , cảm thông, hồn tôi chợt trôi nhanh về một thuở hồng hoang, tổ tiên ta tìm ra ngọn lửa, dựng xây nên bao mạch sống ấm no . Nhưng giây phút này, tôi -một mình - dưới con khe nửa tối, nửa sáng , như chốn ma quái nào?
Giờ , nồi sắn thân yêu như reo vui cùng tôi - nó sôi sùng sục - chiếc nắp nhôm đang đè lên mấy lớp lá rừng nhúc nhích theo...
- Sắn, sắn, sắn chín rồi !
Tôi cẩn thận đổ ra trên lớp lá chuối rừng những củ sắn vừa chín ,thơm phức. Đậy mớ đầu tiên này lại, tôi còn nấu thêm nồi nữa. Nồi thứ hai này chắn chắn anh em sẽ chia nhau dấu đem về trại. Tôi lấy một củ chín ra ăn, như tự thưởng công cho mình cho một công lao gì lớn lắm . Vừa nhai tôi vừa cất tiếng hú gọi anh em , xa xa có tiếng hú đáp lại, chắc họ đang ra ?
Ngọn gió lạnh lùng quái ác xuyên qua lòng khe, 'hắn' đang trở lại, như muốn 'trêu ' tôi. Khi vụt qua cái chổ trống trên vai áo tôi vừa xé mất , 'hắn' làm tôi thấy lành lạnh. Bỗng dưng tôi vui hẳn lên, vội cất tiếng hú to gọi nhau thêm một lần nữa.
*****
Chúng tôi ra khỏi rừng thường trời đã xế bóng. Trời nắng đó là những ngày vui. Sẵn sàng vác gỗ lên vai chúng tôi hướng về đồng bằng, chân bước nhanh như nhớ thương về dưới đó.
Đoàn người vác gỗ nhấp nhô ẩn hiện qua mấy trảng đồi . Tháng Tám về, không gian buồn tênh chen trong màu tím hoa sim như cam phận hay cảm thông cho những người thua trận. Ánh tà dương từ từ khuất dần phía tây. Trên những mãng đồi hoang vu từng có bóng tù đang len qua mấy đồi sim chín. Tuy là vị ngọt trái rừng nhưng sẽ là những kỷ niệm buồn da diết nó đang trãi dài theo bước chân người đi nhanh về trại./.
nhớ về Ái tử nơi vùng trung du những ngày sau 1975
Lửa reo vang lửa gào lòng ta nguồn sống
Lửa Tự Do muôn năm vẫn reo rừng ơi ..
(NHẠC RỪNG KHUYA- Lam Phuong)
]
Trại 4 trong hình có ngũ giác màu đỏ /bản đồ Bộ TTM VNCH
Đường MÀU ĐEN vẽ tay là Giới Tuyến HAI PHE sau Hiệp Định Paris 27/1/1973 Diểm tận cùng phía VNCH phía biển là Thôn Vĩnh Hoà Phường do trung đội của ĐHL trấn đóng. Cửa Việt lúc này thuộc phe CSVN
Trại TÙ CẢI TẠO SỐ 4 ÁI TỬ còn gọi là Trại Bốn nằm gần Thôn Xuân Khê. Tên thôn này nghe khá thơ mộng nhưng khó tìm ra trên bản đồ ngoại trừ một cái tên Thôn Ái Tử nó có trên bản đồ Bộ TTM VNCH. Từ Thôn Ái Tử ngó lên vài cây số là Thôn Xuân Khê. Con suối lớn lượn lờ chảy về Ái Tử. Suối không lớn nhưng đủ cung cấp nguồn sống cho 5 trại tù và mấy thôn nghèo trong đó có Xuân Khê ngó qua Trại 4 chúng tôi.. Tên Xuân Khê tuy hay nhưng hình ảnh thực tế của nó chỉ là một vài căn nhà tranh mới lợp do dân vừa hồi cư sau bao ngày loạn lạc. Cái cầu 'ri' bắc qua con suối lớn, đó là một thế giới khác một trại tù cách biệt với dân , xây dựng trước lúc dân làng trở lại.
Tiếng ót ét của chiếc cầu, những tấm ri đào về từ Căn CỨ Ái Tử gần ngoài lộ 1, đó là kỷ niệm khó quên những lần đi rừng chặt gỗ . Chúng tôi lên rừng thật sớm, khi ánh sao khuya còn lấp lánh trên trời. Chén cơm lưng lửng trong cái lon gô’ thân yêu’ trong bao cát mang xéo một bên nách. "Vũ khí" chúng tôi giờ là những chiếc rựa tự chế . Chuyện đi rừng là 'kinh nhật tụng', tôi xin miễn bàn sâu vì ai cũng rành 'sáu câu vọng cổ'. Tôi thuơng cho cái bao tử, khi nào cũng sôi , đòi hỏi có những thứ gì dằn vào cái khoảng trống không . Phần cơm kia tuy ít nhưng nó chỉ được ăn để mang gỗ về trại. Thế thì chuyện sinh tồn, đó là những gì bắt buộc chúng tôi phải kiếm cách "sinh tồn ". "Ngộ biến phải tùng quyền"! có nghĩa là 'cái đói ló cái khôn' chúng tôi luồn vào rừng sắn của trại trong bóng đêm, tìm cách "tranh thủ " ! nghĩa là chỉ cần nhổ hai , ba bụi sắn. Những đồi sắn bạt ngàn do bàn tay bao nhiêu người tù , bao công sức phá núi san rừng , đốt dọn , lượm đá , đắp vồng ! Chỉ vài bụi thôi, chẳng thấm tháp gì trong hàng muôn triệu cây sắn, anh em chúng tôi có "cái " no để về lại trại.
Chúng tôi luồn vào rừng sắn nhổ lên vài bụi đã đầy cái bao cát mang theo. Hồi này đi rừng còn làm khoán, có nghĩa chúng tôi đi cùng tổ không có ai dẫn , tự giác tối có gỗ về nhà là được. "Trời đất" vừa sụp đổ chẳng ai còn mộng chạy đâu. ‘Va lô’ là cái bao cát sắn trên vai, đương nhiên đến rừng tôi sẽ là 'anh nuôi'- danh từ thời đó - cho mấy anh em . Như vậy tôi sẽ không đi kiếm cây, mấy người khác trong tổ sẽ chặt bù cho tôi. Tôi tìm đường xuống bên khe nước nấu bao sắn này, sau khi có đủ cây xong, chúng tôi sẽ "liên hoan bồi dưỡng" trước khi vác gỗ về trại .
Con đường lên rừng ‘Anh Tuấn’ thật xa! Thời gian này người dân làng nào khai hoang vùng rừng nào thì chúng tôi tạm đặt cho cái tên vậy để dễ nhớ. Làng Anh Tuấn ở quận Triệu phong lên khai hoang trên này xa thật ! xa đến nỗi đứng đó chúng tôi có thể thấy được con đường đèo hướng xuống Ba Lòng tức là gần giáp với Hướng Hóa ở phía Bắc . Nhìn về huớng Tây rừng Trấm nay đã tang hoang rỗng tuếch sau hai năm vừa dân vừa tù khai phá. Gỗ cây về làm trại chúng tôi phải đi càng lúc càng xa hơn. Sau này ngay cả đi củi cho trại cũng xa như thế.
Vừa đi tôi vừa miên man nghĩ đến hình ảnh chiều vác gỗ về trại. Đó là những thời gian cuối cùng của một ngày lao động, khi ánh chiều tà còn lại những vạt nắng cô đơn trên những mảng đồi đầy sim chín. Những người tù binh sẽ "tự do thoải mái" tận hưởng những trái sim 'chín mọng' , ngọt ngào.
Miệt rừng dần dà gần lại trước mắt, nơi chúng tôi hi vọng còn nhiều cây gỗ thẳng. Chúng tôi ngang qua các rẫy sắn của dân trung du thì trời sáng hẳn . Người dân từ những làng xa xôi dưới miệt đồng bằng lên đây từng chấp nhận 'ăn sắn thay gạo' . Nhưng sự thật phủ phàng sau khi các rẫy sắn bị heo rừng phá nát, họ chỉ chia nhau được vài thúng sắn tươi sau khi trừ công điểm. Người dân quê dưới miệt đồng bằng sau bao tháng lên đây , bao bận đi đi- về về, xa xăm, tốn kém "cơm đùm gạo bới " rốt cuộc họ chẳng có chi ! nghèo lại hoàn nghèo - đói vẫn hoàn đói?
Chúng tôi băng qua vài hẽm núi mới vào được vào nơi rậm rạp hơn , ít dấu chân ngừơi để hi vọng có gỗ thẳng. Chia nhiệm vụ xong, tôi ở lại dưới khe lo chuyện nấu sắn.
Nhớ lại hình ảnh ngày đó chắc ít ai còn nhớ cái thiếu thốn của tù. Hình ảnh cái hộp quẹt nội hóa (hồi này chúng tôi hay gọi là bít- kê(briquet theo tiếng Pháp) làm tại Chợ Lớn nhưng quý hơn vàng! Còn chuyện cái ‘zippo’ thì đích thực là hình ảnh xa vời . Nhưng nếu ai còn có cái zippo (tức là hộp quẹt Mỹ) thì đã bị "thu giữ" lâu rồi làm gì còn trong trại. Tôi kể chuyện này là chuyện của 'LỬA': lửa là nguồn sống là mấu chốt cho 'cải thiện linh tinh' do chúng tôi thuơng cho cái bụng lép xẹp lâu ngày. Nếu có cái hộp quẹt nội hóa thô sơ đó thì cũng cần có dầu hỏa hay xăng và cuối cùng là ĐÁ LỬA? Đá lửa ôi thôi, hiếm quý!
Giờ đây lửa là đòi hỏi trước tiên cho tôi khi lãnh nhiệm vụ nấu ăn dưới con khe. Trong tay tôi ngày đó còn khoảng ba cây diêm của hộp diêm THỐNG NHẤT- vuông vuông- làm tại Hà Nội cùng mớ củi khô tôi chẻ nhỏ dưới cái khe ẩm ướt.
Những khúc sắn "trắng nỏn nà" trông hấp dẩn như "làn da người đẹp"nằm gọn trong cái nồi gang tôi bới theo cho tổ. Hồi này trại chúng tôi có đúc song nồi lấy nguyên liệu từ xe M 113 bị cháy trong rừng. Trại đem về nấu ra thành song, thau, nồi, vá (cán bộ người Bắc thì gọi là môi) phát về cho lán, khối, tổ. Ngang đây người viết xin nhắc lại một người có liên quan đến những cái nồi gang đúc này có tên là Viễn Khởi. Anh là người tổ trưởng đúc nồi cho Trại 4 Ái Tử. Anh Viễn Khởi còn sống chăng? do thời gian ngắn sau nghe đâu anh trốn được trại và không nghe gì thêm nữa về nhân vật này?
người tù "cải thiện" thức ăn cần nhất là lửa nấu những nơi kín đáo , muốn có lửa thì cần hộp quẹt hay diêm que Thống Nhất thời điểm này
Tôi phải quẹt đến cái diêm cuối cùng tôi mới nhen được ngọn lửa. Trống ngực đập loạn xạ, tôi chẳng màng đến những con muỗi rừng đang vo ve hút máu tới tấp. Mắt tôi căng ra, miệng đang dồn hết sức thổi phù phù... Ngọn lửa bắt đầu leo lét cháy. Những làn khói yếu ớt từ từ tỏa lên bên hóc đá dưới con khe róc rách, ánh sáng mập mờ vì những tán cây rậm cùng sườn núi trên cao. Những đóm lửa đã bắt đầu nhen nhúm, bén nhau. Cơn mừng chưa hết...?!
Chợt một ngọn xoáy nhỏ, quái ác vụt qua ngọn lửa mới bốc lên một cách yếu ớt vụt tắt? Hoảng hồn, tôi run bắn người:
-Cũng do quá tự tin nên mình kiếm quá ít củi mồi khô?
-Trời ơi? mình phải làm răng đây?!!!
Que diêm trong cái hộp diêm "Thống Nhất' là cái diêm cuối cùng tôi vừa quẹt xong. Nhảy qua bên bụi kia lấy ít mồi khô thì đốm lửa than còn lại này không có tôi sẽ tắt ngúm mất? Tôi thực sự hoảng loạn?! Ấn tượng thật khó quên, lo âu khó tả? mấy anh em trong rừng ra sẽ đói dường nào? Tưởng tượng bao thất vọng của những người bạn tù sau khi kéo gỗ ra do họ đinh ninh sẽ 'chần' một chầu sắn nấu no "phình bụng"?!
Bạn đọc sẽ nhớ lại phần cơm được trại cấp phát theo giờ ở đâu? tất cả đã ăn trước khi xách rựa vào rừng vì đinh ninh rằng đang có sắn do tôi lãnh nhiệm vụ nấu ngoài khe này:
-Làm răng! làm răng đây hè?!
Tôi run lẩy bẩy.
Cuộc đời có nhiều lúc run rẩy do yếu bóng vía, do sợ chết hay vì mất của cải quý báu trong đời. Những lúc no đủ dư dật khó lòng tưởng lại nỗi xúc động của một người tù mất lửa đang đối diện với sự hành hạ của những miếng ăn bị mất trong lúc những chiếc bao tử trống không thèm khát nhiều ngày như thế nào. Một sự lo sợ run rẩy mà sau bao năm tôi vẫn còn nhớ, một cảm giác chua cay lẫn đau xót vì miếng sắn thơm ngát dẽo ngon sẽ được tạo thành DO CÓ LỬA chợt vụt mất vì một ngọn gió vô tình.
- Dưới khe một mình tôi không giữ gìn được ngọn lửa, cho lòng tin của anh em?
Một tia sáng lóe ra trong đầu tôi !
Miếng vải mỏng màu đà tôi vừa vá đắp vào hai bờ vai tôi là cứu tinh lúc này. Miếng vải này đã giúp tôi bớt đau khi trở vai với bó đòn tay, cây gỗ hay gánh củi nặng nề...
-XO...ẠC!
Không cần suy tính , bao nhiêu sức lực của một ý nghĩ thoáng nhanh... Miếng vải là 'cứu tinh' thc sự rồi vì nó có pha sợi ni lon nên dễ bắt lửa vô cùng!
-Cháy ! cháy! cháy lên nữa 'đi em' lửa đã lên rồi!
Tôi vui mừng reo lên - tôi muốn hét lên thật to cho hai bên vách núi cùng sẻ chia niềm vui của tôi - niềm vui được lửa. Một khoảnh khắc, nhớ , cảm thông, hồn tôi chợt trôi nhanh về một thuở hồng hoang, tổ tiên ta tìm ra ngọn lửa, dựng xây nên bao mạch sống ấm no . Nhưng giây phút này, tôi -một mình - dưới con khe nửa tối, nửa sáng , như chốn ma quái nào?
Giờ , nồi sắn thân yêu như reo vui cùng tôi - nó sôi sùng sục - chiếc nắp nhôm đang đè lên mấy lớp lá rừng nhúc nhích theo...
- Sắn, sắn, sắn chín rồi !Tôi cẩn thận đổ ra trên lớp lá chuối rừng những củ sắn vừa chín ,thơm phức. Đậy mớ đầu tiên này lại, tôi còn nấu thêm nồi nữa. Nồi thứ hai này chắn chắn anh em sẽ chia nhau dấu đem về trại. Tôi lấy một củ chín ra ăn, như tự thưởng công cho mình cho một công lao gì lớn lắm . Vừa nhai tôi vừa cất tiếng hú gọi anh em , xa xa có tiếng hú đáp lại, chắc họ đang ra ?
Ngọn gió lạnh lùng quái ác xuyên qua lòng khe, 'hắn' đang trở lại, như muốn 'trêu ' tôi. Khi vụt qua cái chổ trống trên vai áo tôi vừa xé mất , 'hắn' làm tôi thấy lành lạnh. Bỗng dưng tôi vui hẳn lên, vội cất tiếng hú to gọi nhau thêm một lần nữa.
*****
Chúng tôi ra khỏi rừng thường trời đã xế bóng. Trời nắng đó là những ngày vui. Sẵn sàng vác gỗ lên vai chúng tôi hướng về đồng bằng, chân bước nhanh như nhớ thương về dưới đó.
Đoàn người vác gỗ nhấp nhô ẩn hiện qua mấy trảng đồi . Tháng Tám về, không gian buồn tênh chen trong màu tím hoa sim như cam phận hay cảm thông cho những người thua trận. Ánh tà dương từ từ khuất dần phía tây. Trên những mãng đồi hoang vu từng có bóng tù đang len qua mấy đồi sim chín. Tuy là vị ngọt trái rừng nhưng sẽ là những kỷ niệm buồn da diết nó đang trãi dài theo bước chân người đi nhanh về trại./.
DHL
edited7/9/13
10/9/2019
======================================================
Một
chuyến tôi đạp xe đi bán mất ít nhất là hai ngày. Lên Xuân Sơn, tôi ở lại
nhà cậu tôi. Cậu tôi (Võ đình Cư) sau khi về địa phương,
