Trên đường về nhớ đầy
Chiều chậm đưa chân ngày
Tiếng buồn vang trong mây...
(Chiều Hồ Dzếnh)
bóng chiều và cầu Thạch Hãn QT (ẩn danh)
*
chiều về trên đồng ruộng Triệu Phong Quảng Trị (ẩn danh)
Có những lần đi bộ cùng ngắm ánh chiều dần buông trên triền núi phía xa, tôi chạnh nhớ hình ảnh bao buổi chiều vàng trên quê hương ngày cũ.
Trong tâm tư, có thể của riêng tôi, hai tiếng quê hương giờ đây sao trừu tượng quá. Quê hương có thể là những ngày thơ dại nơi chôn nhau cắt rốn, cũng có thể là đất mới phương nam, lưu dân Quảng Trị đã chọn làm quê hương thứ hai sau Mùa Hè Đỏ Lửa.
Đối với ký ức tôi, cũng có thể của nhiều lứa trai sau ngày mất nước, quê hương còn là hình ảnh những buổi chiều vàng khi ánh nắng thoi thóp của một ngày tàn còn vương đọng trên những mãng đồi sim. Chiều tàn, ngày sắp tối chẳng khác chi là một "mệnh lệnh" vô hình hối thúc người tù binh nhanh chân hơn dù mệt và đói vác cây về trại trước lúc bầu trời sụp tối. Rồi đêm về, trong trại tù vừa hết giờ "phê bình kiểm điểm" nhau xong chờ người cán bộ coi tù cầm đèn pin vào từng lán điểm danh gọi số. Cuối cùng, tiễn đưa một ngày là BA tiếng kẻng, đó là "mệnh lệnh" cho tù đi ngủ. Trong giấc ngủ đêm trường, đó là lúc có người tù thả hồn mộng mị về lại chiều xưa, những ngày bé bỏng, rong chơi cùng lũ bạn với chuỗi ngày vô tư vui thú biết bao...
***
Có thật nhiều buổi chiều vàng trong một đời người. Những buổi chiều lưu dấu trong nhiều hoài niệm khác nhau. Thời gian cuồn cuộn trôi nhanh, xô đẩy dòng đời vào nhiều lối rẽ, hay từ biệt quê nhà đi về muôn ngã.
*
Người viết nhớ làm sao những buổi chiều, một thời con nít. Tuổi thơ hồn nhiên vui thú đó là những ngày rong chơi đá dế, thả diều.
Trời trở nồm vài ngọn gió từ mạn biển thổi lên, khi ánh nắng Nam Lào bớt gay gắt là lúc những cánh diều bọn tôi tha hồ bay bổng trên cánh đồng còn trơ gốc rạ.
Từ Cửa Lao Xá, Thành Cổ theo con Đường Ngự ra cánh đồng Hạnh Hoa là nơi bọn trẻ trong xóm chúng tôi làm nơi thả diều thi tài cao thấp. Cánh đồng giáp giới con đường Lê Văn Duyệt, ba tháng mùa hè trống không nhìn thẳng về bờ tre Xóm Tiêu, An Tiêm hay Ba Bến Trí Bưu còn rõ nét. Ruộng này chờ cày đất, đập bằng vồ, sau đó chờ nước từ sông Vĩnh Định lên cho vụ lúa. Nhưng bấy giờ cánh đồng là lãnh thổ của trẻ con chúng tôi làm bãi thả diều.
Ngày xưa chỉ ngần ấy thú chơi, nhưng lứa chúng tôi sao thương yêu nó đến thế? Những cọng tre chuốt mỏng, công phu mềm mại. Những đồng bạc nhịn ăn hàng, tôi mua cho được giấy bóng màu hồng hay xanh cùng cuộn dây gai, lọ hồ, lên tận Chợ Tỉnh mới có. Con diều dán bằng giấy vở, hồ bằng cơm nguội thì thuộc loại thô sơ hay "hết thời" không ai chơi? Những con diều màu mè, bay cao hơn, chắc chắn, có dây gai. Chúng đã tiến hay khá hơn nhiều, là niềm kiêu hãnh cho ai làm chủ nó, trong đó có tôi.
*
NHỚ CON DIỀU NGƯỜI LỚN
Tôi không thể nào quên được thứ diều của người lớn, nếu không muốn nói của các cậu tôi. Diều người lớn cũng được thả trên cánh đồng này. Cánh đồng rộng lớn từ xóm Tiêu trải dài tận Hạnh Hoa. Con diều người lớn phải có đồng rộng để làm bãi phóng nó lên. Diều còn mang trên lưng tới ba ống sáo, bay cao 'tận mây'. Thật quá thích, mỗi lần tai tôi nghe được tiếng sáo diều. Tiếng kêu o o như từ trên mây vọng xuống.
Tiếng sáo diều sẽ kêu suốt buổi những khi trời no gió. Ngắm con diều người lớn làm, lòng tôi ước ao thán phục. Cuộn dây gai to lớn đã tuôn ra hết cỡ, sợi dây cong cong cao lên tận con diều đang căng gió phất phơ. Chỉ có các cậu tôi mới kéo nổi thứ diều người lớn. Con nít chúng tôi chỉ có chạy theo, không đứa nào được cầm; và nếu muốn cũng chẳng ai cho.
Diều đã lên cao bình yên, thỉnh thoảng lại chao chạnh qua lại theo hướng gió. Yên tâm, cậu tôi kéo diều về nhà. Buộc một đầu dây vào cột hiên xong, cậu tôi mặc cho con diều đu đưa mãi trên không với tiếng sáo văng vẳng vọng xuống. Trong làn gió nồm của một buổi chiều, tôi cố lắng tai nghe tiếng sáo diều đó. Tiếng sáo như âm thanh của một thế giới nào đó, rất lạ đối với trí tưởng tượng của đứa con nít. Có chút gì hãnh diện do chỉ có nhà cậu tôi mới có con diều mang mấy ống sáo như thế. Có thể tôi nghĩ đúng, cậu tôi xem chừng thích thú với lối chơi này. Có khi cậu để vậy suốt đêm trăng. Ban ngày, tôi còn nhớ nếu muốn ngưng chơi, con diều sẽ từ từ bị thu ngắn dây lại. Sợi dây ngắn dần, con diều mỗi lúc một to. Tôi cảm thấy chút nào hồi hộp khi Diều trở xuống. Diều đã về nhà, sau một buổi chiều bay bỗng trên đám mây cao, y như trở về từ chốn "thần tiên" nào.
chiều về trên đồng ruộng Triệu Phong Quảng Trị (ẩn danh)
Theo lưu dân Quảng Trị xa lìa quê cũ. Từ Mùa Hè đó ra đi, người Quảng Trị trong đó có tôi vĩnh viễn chia tay những buổi chiều vàng quê hương. Người đi không bao giờ còn có cơ hội thấy ánh tà dương từ từ chìm hẳn dưới rặng Trường Sơn để lại những vệt sáng vàng vọt mờ dần trên nền trời phía tây.
Rồi một miền nam mưa nắng hai mùa. Người quê tôi sẽ dần dà yêu thương quê hương thứ hai này.
Miền nam trở thành hai tiếng thân yêu không biết lúc nào? Quê hương thứ hai chở che cho bao người dân mất đất. Nơi đây lại có những buổi chiều vàng. Bầu trời chung đâu phải riêng ai. Người làm ruộng về nhà, để lại phía sau rơi rớt vài vạt nắng cuối ngày trên đồng lúa vừa cắt. Người tiều phu nhanh chân vác rìu ra khỏi rẫy. Rừng còn buông lơi bao làn khói xám, nhẹ bay trên cánh rẫy cuối ngày. Lũ mục đồng vội lùa bò về làng, trả lại cảnh rừng tối thẩm phía sau. Buôn bán tảo tần đường xa, có anh thương nhân đang gò lưng đạp nhanh xe mong sớm về nhà khi ánh chiều dần dà tắt hẳn trên dặm đường gió bụi...
*
Thời gian mãi trôi với bao buổi chiều vàng như thế. Bao kỷ niệm, bao mảnh đời cùng sánh vai nhau lùi lại phía sau. Có lúc nào ta dừng chân nhìn lại phía sau để đếm được cuộc đời đã qua mấy buổi chiều vàng? Từng vạt nắng 'thi ân' lên ngàn cây nội cỏ trước khi bóng tối phủ trở về rồi lại có ánh dương rực rỡ của bình minh.
Năm mươi năm qua rồi, riêng tôi và có thể có nhiều người xa xứ khác vẫn ngồi trầm ngâm mà thương nhớ những buổi chiều vàng trong quá khứ. Kỷ niệm ngày xưa, là hình ảnh những cánh diều tuổi nhỏ bay cao. Ngày tháng hồn nhiên cứ mãi rong chơi cho đến khi có tiếng mạ kêu vang vang trong xóm. Trên cao, tiếng sáo con diều cậu tôi vẫn mãi ngân nga, nó như "lơ đễnh" chẳng sợ bóng chiều do con diều người lớn bay suốt đêm trăng khi bầu trời no gió ./.
ĐHL edition 9/2/2025
(dựa theo bài Bóng Chiều Xưa cùng tác giả)
No comments:
Post a Comment